Alþýðublaðið - 10.12.1934, Blaðsíða 3

MÁNUDAGINN 10. DES. 1034.
ALPÝÐUBLAÐIÐ
J
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
GTQEF ANDl
ALPÝÐUFLOKKURINN
RITSTJÖRl:
F. R. V ALDEMARSSON
Ritstjórn ög afgreiðsla:
Hverfisgötu 8—10.
SIM AR :
4900—4906.
4900: Afgreiðsla. auglýsingar.
4901: Ritstjóm (innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4904: F. R. Valdemarsson (heima).
4905: Prentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
AlþýH uhreyflngln
, lk- _
Slivsrútvegnrimi
pnrf nýja markaði*
ÞRÖNGUR og þverrandi mark-
aöur er það, siem fyrst og
frentst stendur sjávarútvegi okk-
ar fynir þrifam.
Þieir, siem ráðið hafa miestu um
fiskútfl.utniniginn, hafa jafirtan haft
það eitt fyrir augum, hvaða nmrk-
aður gæfi mestan hagnað í svip.
Alt pieirm starf hefir byggst á
blindu kapphlaupi um stundar-
hagsmuni einstaklinga. 0(g í þessu
kapphLaupi hefir mieð öllu gleymst
að gæta pess, seim bezt tryggir
framtíðanmarká'ð hverrar vöru,
sem er fjölbneytni í tilreiðslu
vörunuar o-g víðtækur maxkaður.
Meðan keppimautar okkar hafa
Jagt alt kapp á að tilreiða fisk-
inn á fleiri og fleiii vegu og vinna
fleiri og fleiii markaðslönd, hafa
hinir ,,réðkænu“ forráðamenn is-
lenzks sjávarútvegs pekt að eins
eina vefkimaraðferð, söitun, og
naumast nema eitt markaðsland.
Á þessu verður að ráða bót.
Þörf útgerðarinnar og pörf al-
pjóðar krefst pess.
Alþýöuiiokkurinn vill bieigðast
vieil við pessari þörf, og í pví
skyni er fram borið frumvarp um
að veita 1 milljón kr. til þess
að reyna að vinna nýja markaði
'Oig hjálpa framleiðendum til pess
að verka fisk sinn í samræmi
við pær kröfur sern gerðar verðe
af hálfu neytendanna í þeim
.markaðsJöndum, sem kunna að
vininaist.
Ætla mætti nú, að Sjáifstæðis-
‘m
á Sauðárkróki.
Viðtal við Kr. Inga Sveins.
KRISTJÁN INGJ SVEINS
KRISTJÁN INGI SVEINS var
einn af fulltrúunUm á 12.
þingi Alpýðusambands. íslands.
Hann var fulltrúi verkamannafc-
iagsiins Fram á Sauðárkróki. Áður
en hann fór heimleiöis bað Al-
pýðublaðiö hann að skýra nokk-
uð frá alþýðuhneyfingunni á
Sauðárkróki og gerir hann pað í
eftirfariandi grein.
Ég hefi werið beðinn að s-egja
menn hefðu tekið þessu frum-
varpi allshugarfegnir, eftir pví
sem þeir hafa talað um ástand
sjávarútvegsins. En svo brá nú
samt við, að peir tóku pví með
hinni mestu ólund, og létu sumár
falla ýms kjánalieg orð í salmh' .ndi
víð petta mes-ta nauðsynjamái
sjávarútvegsins.
En pieir um pað. peirra liðsinr.is
er ekki pörf til að tryggja máliínu
framgang. Stjórnarflokkarnir eru
istaðráðnir í pví að vimna með ein-
beittni að því, að sjávarútwegur-
inn komist úr þvi öngpveiti, siem
hann er í. Þetta frumvarp er eitt
sporið', og pað sem mest ríífur á
að missi ekki marks. En eftir
er að leysa skuidamál sjávarút-
gerðarinnar. Þar koma ýmsiar Jeið-
ir tiJ greina, svo sem lækkun
vaxta, frestun á greiðsiu skulda
eða niðurfelling peirra að ein-
hverju Jeyti.
Lesendum Alpýðublaðsins frá
Sauðárkróki. — Því miðiur vant-
ar mig hér. gögn ti.l að geta skrif-
verkaman naf é lagi,n u „Fram“ á
að um 'það fróðlega grein, er
sýndi bernsku piess og barinabiek
og byrjun proskaáranna. sem ég
tel að hafi nú byrjað á piessum
s(ðasta tug ára. — Nú fyrir 5—6
ármn réðist félagið í pað átak
að byggja sér fundahús, prátt
Íyrir lítið! fjármagn. Þá var sanir
starf í fjélagin u pað bezt, er ég
m,an tii, en nú á siðustu árum
hafa flokkadrættir magnast mjög.
Hafa pær öldur stundum risið
svo hátt, að lítið hefir vantað á
féLagsslit. —
Eitt af pví, sem mjög lamaði fé-
lagið á árunum 1930—31 var það,
að pá, með mjög stuttu milli-
biii, misti pað tvo sína albeztu
áhugamenn, pá Þorvald porvalds-
son og Pétur Sigurðsson. Minning
pessara mamna er okkur félögum
peirra helg. — En því miður er
enginn okkar fær til að hefja
merkið jafnhátt og þeir. — En
eigi skal sakast um orðinn hlut.
— Má vera, er frarn líða stundir,
að féLagið eignist peirra lilía til
lieiðsögu.
Ýms mistök hafa átt sér stað
í okkar félagi. Ég ætla ekki að
íekja pau hér. — Heima fyxnr eig-
um við að læna af slrkum mis-
tökum, en ekki að tiefla þeim
fram sem því heLzta, er frá purfii
að skýra. Býst við að flest félög
hafi þá hina sömu sögu að segja.
— Eitt er pað, sem ég veit að er
stórkostlegt haft eða helsi á fram-
þróun og vöxt okkar félags, og
pað er að við teljum að inæstum
ókleift sé að hækka gjöldin svo
nokkru nemi. — Tekjur félag-
anna 'eru svo lágar, að ekki duga
til ftrustu lífsbjarga og getur þá
hver heiLvita maður séð, að varla
sé mögulegt að halda mönnum
feamah í félagi mieð háum árgjöld-
úm. — Ég veit að Reykvíkiingar
margir hverjir skilja ekki þessa
aðstöðu, og hirði ekki að ræða
hana meira eins og stendur. —
Dags daglega er kvartað yfir pví
af þéim, er vinnu purfa að kaupa,
að hún sé of dýr. Dagvijma
verkamanna á Sauðárkróki er
kr. 0,95 á klst. 8—9 mán. ársins
piegar unnið er (að undantekinni
skipavinnu, sem er nokkuð hærri)
og kr. 1,15 á klst. 3—4 mán. árs-
ins. Væri stöðug vinna, myndi
peim líða vel er almenna vinnu
S'tunda, en það er nú eitthvað
annað e,n svo sé, að virnnan sé
stöðug. — Verkamannafélagið á
að veraj „fagfél.“, p. e. i því jeigá
allir að geta unnið saman að sín-
um dagLegu hagsmunamálum.
Þetta gengur mjög örðugt pegar
í félaginu eru mienn með hinum
ólíkustu skoðunum. Menn, sem
vilja rífa niður og kollsteypa öljlu
pví, sem nú er til. Mienn, sem
vilja endurbæta galla núveraindi
skipulags srnátt og smátt, og
menn, sem láftgar raunar til að
bæta síin eigin kjör, en eru pó
bundnir á klafa allna úæltustu
ihaldsskoðana. — Vill pví oft
verða svo, að í hagsmunamálum
þessa stéttarfélags fara skoðan-
ir eánstakLinganna svo mjög á
mis, að samtökin verða fyrir pað
veik, og'eins og gefur að skilja
verður þá starf stjórnarinnar mjög
örðugt. —
Ég ætla ekki að hafa p'essi orð
fl'etri nú. Ég hefi talað um félag-
ið okkar „frá almiennu sjónar-
miði“. Ég vil ennþá vona að hægt
verði að sameina pessa sundur-
lyndu kraíta til öflugs ogheilla-
r|ks starfs í framtiðinni.
Það mun takast, ef allir félag-
amir skilja hvaða mætti alpýðu-
stéttin býr yfir og að lrún á
að beita þeim mætti til að bæta
kjör sín. Það mun takast, ef
vei'kamenn skilja pað vel, að þeir
eru einn hlekkurinn í styrkri
keðju, er tengir sarnan alla ís-
Lenzka alpýðu jafnt í faglegum
málum og stjórnmálum.
Farsóttir og manndauði.
í Reykjavík vikuna 25. nóv. ti
1. des. (í svigum tölur næstu
viiku ^ undan): Hálsbólga 53 (27).
Kvefsó'tt 50 (26). Kweflungna-
bó'lga 0 (1). Iðrakvef 15 (1).
Skarlatssótt 4 (3). Munnangur 5
(0). Hlaupabóla 2 (0). Stingsótt
0 (2). Ristill 1 (0). Mannslát 3
(12). Landlæknis&krifstofan. (FB.)
Beastu sigaretturnar i 20 stk. p5kkum. sem kosta
kr. 1,20, eru
C o m mander
Westminster Vlrginla
\ cigarettur.
Þassi ágssta elgarettutegund fæst ávalt i hsildsttiu hjá
Tóbakseinkasölu rikislns,
& Búnar til af
Westminster Tobacco Gompanj Ltfl.,
London.
Jólagjafir
fyrir unga og gamia.
Ávalt mustu úr að velja.
Marteinn Ginarsson & Co.
Viljiö þjer haía ódýrt
ot
■ X VÍeí , Aýt&t ^ Y)T'
**■*£&*+* *********
AlUýðublaðið 10. des. 1934.
Ingeborg Slgnrjónsson,
Minningarorð eftir frú F. E. Vogel, Kaupmannahöfn.
Ingeborg Sigurjónsson, ekkja
Jóhanns Sigurjónssonar skálds,
„Ib“, eins og vinir hennar köll-
uðu hania, lézt í Kaupmannahöfn
17. nóvember síðast liðinn. Dönsku
blöðin létu pess varla getið. „Poli-
tiken“ mintist hennar að eins með
örfáum orðum, kallaði har.a „elztu
bohemiienne Kau pmannaha £nar‘'
og lofaði gestrisni bennar við
unga Hsitamenn. Það er alt og
sumt. En ég, sem af tilefni þess,
að ég pýddi tvö af leikritum Jó-
hanns Sigurjónssonar, „Galdra-
Loft“ og „Lyga-Mörð“, á þýzku,
hafði oftar en einu sinná og í
flieiru en einu. landi tækifærj til
piess að vera samvistum við pau
hjónin, veit vel hve göfug og við-
kværn hin Játna ikiona skáldsinis var!
Isiessi „elzta bohemienn'e Kaup-
mannahafnar“ gat setið með gier-
augun kvöld eftir kvöld við pað
að staga í sokka mannsins síns,
siem oft voru meira en lítið göt-
óttir, eða gera við annan fatnað
hans. Hún sat við pað í húsa-
kynnum í Charliottenlund, sem
áður höfðu verið hesthús, en sem
Jóhann Sigurjónsson, með hjálp
viinar S'íjns eins, hafði gert þaninág
við, að hægt var að hafa pað fyrir
mannabús'tað. Því áð Ib hafði orð-
ið að leigja „villuna", sem hún
^á'tti, til piess, að maðurinn heninar
gæti fyrir efnahagslegum áhyggj-
um helgað sig skáldskaparfistinni.
En Ib stagaði ekki aðieins í sokk-
ana hans. Til þess að örva imynd-
unanafl skáldsins varð hún líka,
eftir beiðni bans, að sveipa silki-
bláa morgunkjólnum um hyitu,
fallegu berðarnar sínar (af pví að
hann „fór hennj svo töfrandi vel“).
Og ég sá hana einu sinni verja og
fela tandriitið af „Galdra-LoM",
eins og það væri bartnið bennar,
fyrjr forvitnum augum og fingr-
um vina og kunningja, sem voru
orðnir, ölvaðir af öllum mögu-
legum tegundum áfengis.
Daginn eftir að „Fjalla-Eyvind-
ur“ — höfuðpeijsónan í honum,
Halla, ier „mótuð eftir sál danskr-
ar koinu“, p. e. a. s. Ib, — var
íldldnp í fyrsita sinn í Þýzkalandi
(pað var i Múncben 1913), hitti
ég þau hjónin við hið fræga
Wediekind-borð í Torgelstube í
Múnchen. Ib var pá svo yfir sig
komjn af preytu, að hún sofnaði
hvað eftir annað út af í bominu
á trébakfcnum. „Ég hefi sannar-
lega fengið svoiítið of miki'ð af
pví- góða pœsa síðustu daga,“
sagði hún við mig. „Fyrst fórum
við frá Múnchen. ,Það átti að
visu ekki að verða nema stutt
ferðalag, svolítill göngutúr, þvi
að Jótann ætlaði að vera kominn
aftur til þiess að vera við sieinustu
æfimguina. En hanjn varð svo hrif-
inn af fannhvítum fjöllunum og
þiorpumum, sean. voru á kafi í
sinjó, að hann gat ekki stilt sdg
um að halda áfram pangað til
við voruin komin alia leið til
Irnsbruck. Þegar síðasta æfingin
átti að fara fram hér, var höf-
undurinn par af ieiðandi hvergi
sjáanliegiir. Frá Innsbruck fórum
við svo í hendingskastl hirngað-
til piess að geta werið við fyrstu
leiksýnin'guna, og nóttina eítir
vorum við fyrst í stórri veizlu hjá
l'eikkonunni, sem leikur Höllu. En
svo vöfctum við pað, sem eftir
var næturiánar, pví að Jóhann
vildi 'endilega fara í gegn um
alt leikritið mieð mér, breyta pvi
og umiskapa það, af því að honum
hafði dottið svo margt nýtt í
hug, þegar hann sá það hér í
fyrsta sinn á þýzku leiksviði."
Ib var á unduTisamlega fallegan
hát't hvorttveggja í senn: móðir
oig ástmey mannsins síns, og pað
var þó sianinarlega ekki létt gagn-
vart manni eins og Jóhanini Sig-
urjiónisisyni, sem var óstöðugur
eins oig íslenzka veðráttan og gat
gosið eins og eyjan hans hrika-
lega og undurfagra. Þar eð pað
kom of't fyrir, að skáldið, sem
var svo fljótt að verða fyrir á-
hrifum, varð ás:tf,an.gið af einmií
eða fLeiri leikkonum, sem pað
komsit í kynni við, þegar verið
var að æfa Mkrit pess, og lang-
aði par af leiðandi til pess að
vera með peim, var Ib vön að
bjóða peim heim á skrítilega
heimiláð þeirra. Og hún var æfin-
Lega blíð og móðurleg við þær og
sagði þeim með kátínu og gam-
anjsiemi, hvað' maðurinn hemnar
talaði af mikilii hrifningu um pær,
og oft lauk þessum beimboðum
panind'g, að leikkonurnar, sem Jó-
hann tafði orðið ás.tfanginn af,
urðu góðar og tryggar vinkonnr
konuninar tanis. .Þannig var Ib!
Mér dettur enn eitt kvöid í hug:
Við sátum heima í Jitla húsinu
okkar í útjaðri Kaupmannabafn-
ar, og Jótann var að lesa upp
fyrir okkur friðarræðu Njáls (í
,,Lyga-Merði“), sem bann pá rétt
hafði lokið við að semja. Hann
logaði af áhuga, baðaði út hand-
leggjunium og kneppti titrandi
fínguma um leið og hann las.
Andlitið' var náfölt og svitadnop-
arnir stóðu á enninu á honum,
því að sá Jævísi sjúkdómur, s'em
efcki iön,gu seinna dró hann tii
dauða, var þá þegar búinn að ná
tökum á h'Onum. Hann vissi pað
ekki sjálfur. En Ib vissi pað. Stór
tár strieymdu niður kinnamar á
henná. Hún tók utan um kreptu
finguma hains og straul; pá pangk
að til þedr urðu rólegir. Svo fékk
hún hannrtit pess að fara með sér
hejm á leið. En þegar þau voru
komin út, staðhæfði Jóhann, að
pau ættu að fara aðra Ledð enhún
vildi fara, að húsið þeirra værif
„í sömu átt og tunglið“. En þau
áttu að fara í alveg öfuga átt.
Ib, sem var dauðþreytt, reyndi
árangurslaust að fá hann ofan af
pessari viilu. En hann harðneitaöi
að fara í réttu áttina og settist
með práa upp á grindurnar, sem
voru í kiing urn garðinn okkar.
Þá togaði hún hann með Lempni
náður af grindunum, kintaðá ang-
urblítt kollii til mín og Leiddi tann
svo mieð styrkri hendi af stað „í
áttána tíl tunglsins“. Hamingjan
veit, hvaða risakróka hún hefir
orðið að fara með hann til pess
að fá harnn heim með sér pá nótt!
En pannig var Ib!
Fyrir framan mig liggur afrit
af bréfi, síðasta bréfinu (pað er
skiifaö á Islandi), sem Jóhann
Sigurjónsson skrifaði konunni
sánni, og mig langar til að láta
upphaf þ'ess og endi fylgja piess-
um liínuim siem einsk. minnismerki :
að læknirinin neiti mér um leyfi
tíl að fara, svo að ég verði að
vera kyr hér, par sem ég nú er.
Kæra, elsku Ib, ég hefi aldnei
fundiið dauðann eins hræðiLega
nærrö rnér og nú, og ef pað skyldi
vera vilji forlaganna óramnsakan-
legu, að ég komist ekki til pln,
þá langar mig bara til pess að
S'Ogja petta, sem ég hefi alt af
hugsað, ©n aldrei getað sýnt hvort
heldur í onði eða verki, að ég
eLsta piig óumræðilega mikið, ég
eiska pig og sólina, og ég vildi
svo ógjarnan, svo ósegjanlega ó-
gjarnian, að sú náðargjöf, sem
nefnist líf, yrði tekin af mér. ...
I rnorgun lieið mér svo vel og mig
hafði dreymt, að ég væri hjá pér,
ástiin min, vina mín, eina vinan
mí|n. ó Ib, ég vil svo ógjaman
deyja frá pér og vona f hjarta
mínu, að mér verði þyrmt. ...
Ib litla, pú mátt ekki miissa kjarlk-
inn, pótt ég komi efcki fyrr exi
sejnna eða kannske yfirLeitt ekki
framar. Lífið er svo fallegt, pú
ert svo falleg, púsundir manna
purfa á ástúðJiega bnosinu og góða
hjartanu Þí|mu að talda,og égvedt,
að pú segir beztu vinum pínum
frá mér, gleymir véikleikum mín-
um og varpar kápu fyrirgefning-
arinnar og kærleikans yfir duft
mitt. Ib, ég legg augun aftur og
sé yndislega andlitið pitt, og ég
tek utan um hendurnar á pér og
horfi djúpt, djúpt inn í augun á
ig að hugsanir rnínar getí enn þá
veitt mér þetta einkennilega end-
urskiin af þvi, siem ég eiska meira
en alt annað á jörðunini. Og ég
vedt að pú Jremur tíl min, par
sam ég ligg í stónu mggu'nni, og
beygir andlitiö yfir mig.
Þinn til dauðans.
Jóhmn Siffurjón&ion,"
„Kæra, elsku Ib.
Ég voma, að ég komi um Jeið
og petta bréf, en pað getur skeð,
þér, og ég kyssi pig og er ham-
ingjusamur yfir pví að lifa, pann-