Skírnir - 01.01.1856, Side 32

34
FRÉTTIR.
Svíþjóð.
Varangursfirfei, þá var sær auíiur og stutt sjávargata til Lundúna,
efea hvar sem Bússar vildu afe leggja á Englandi, og því voru þeir
fúsir á lihveizluna.
Svíar hafa þaS fram yfir Danmörk og Noreg, ab þeir hafa enn
haldib og geymt margt frá fornöld sinni, og aldrei hefir þjó&líf
þeirra ehur saga slitnab svo' í sundur, ab hih innlenda og þjófelega
hyrfi, en nýir og útlendir sifeir upp teknir. Vér tökum til dæmis
dómaskipan þar í landi; hún er enn bæhi nokkub fomleg og ein-
kennileg, og því er hún bæhi langt um einfaldari, frjálslegri og þjób-
legri en í hinum löndunum. Vér vitum, ab í fornöld skiptist Sví-
þjó& í fylki, sem hvert um sig haffii lög sín og dóma, þau höf&u
öll einn konúng yfir sér og voru því bandafylki. A fylkisþíngunum
réttu þeir lög sín og háfiu dóma, og kusu þar lögmenn sína, þaf
vom synir aufeugra bænda, og bóndanafnif er enn eitthvert hif veg-
legasta ættamafn lendra manna í Svíþjófu. A allsherjarþíngunum
voru lögmennimir talsmenn sinna manna hjá konúngi, sem þorgnýr
lögmafur. — Nú er þessu breytt, og lögdæmi og umbof era ekki öll
ein í landinu. Lögdæmin heita hémf, en umbobin léni, og hérabs-
dómar em fyrstir dóma. Konúngur nefnir 1 mann í þann dóm, hann
heitir hérabshöfbingi (hdradshöfding) og er löglærbur mabur; 12 menn
abrir sitja í dóminum (huradsntímd), er landeigendur innan hérabs
kjósa; hver sá er kjörgengur, sem hefir óflekkab mannorb og hefir fimm
um tvítugt. Dómur þessi dæmir öll mál manna og opinber glæpa-
mál; ekki verbur dómsorbi á lokib, nema 7 menn sitji fæstir í
dóminum, og er þá sem dómur væri fullur. þab er dómsorb fullt
sem hérabshöfbíngi dæmir, nema ef allir hinir 12 (dómsnefndin)
dæma á annan veg, og er þab dómur, ef þeir dæma á einn veg
aflir saman. í fornöld var dómnefnd þessi líkt og kvibimir voru
á íslandi, hún var til þess ab skýra málib, en gaf ekkert dóms-
atkvæbi, þá nefndu sakar sækjandi og sakar verjandi 6 menn í
hvert skipti til ab skilja um málib; hvor þeirra mddi nefndarmenn
annars. A 16. öld var sú breytíng á gjörb, ab hérabsmenn skyldu
nefna nefndina, en ekki málsabilar; en á 17. öld var þab gjört ab
lögum, ab neftidin skyldi dæma mál manna, eins og ábur er sagt.
Hérabshöfbíngi skal heyja 3 dóm])íng ár hvert: hib fyrsta einhvern
tíma milli hins 13. jan. og 1. apr., annab á summm mifli 1. maí