Skírnir - 01.01.1856, Side 55

Englnnd.
FRÉTTIR.
57
munir hans og lunderni, frelsib, ehur hife fullkomna ráferúm til ab
hugsa, tala og framkvæma þah sem mafturinn vill, og í þrifeja lagi
árangur efeur arfeur athafnarinnar. því betur sem mahurinn er
laginn til einhvers starfa, því meira frelsi sem hann hefir til aö
stunda liann, og því meiri ávöxt sem athöfnin gefur, því fremur
hneigist hann til þeirrar athafnar.
þab er eitt af því sem mest aöskilur suiirænar og norrænar
þjóbir, aÖ hinar suirænu eru gefnar fyrir aí> lifa í stórum bæjum
og borgum, en hinar norrænu unna sveitalífinu. Oriin villicus,
rusticus (sveitabóndi, sveitamaiurj voru nokkurs konar smánaryrii
hjá Rómverjum, líkt og þorpari hjá norrænum þjóiium; en urbani-
tas (bæjarbrágur, bæjarmannasnii) þýddi háttprýbi, sibsemi, mennt-
un og kurteysi. Engin þjói) á Noriurlöndum á eins margar og
gófear leifar eptir frá fornöldinni, af lögum og sifevenjum, lunderni
og háttsemi forfeira sinna, eiris og Englendíngar, þai) er meii öbr-
um oriium, aii ekkert ríki í NorÍurálfrinni hefir runniii eins náttúr-
lega upp af rótum þjóiiviljans sem England, engin ríkisstjórn er eins
eilileg fyrir sína þjóii, og því engin svo frjálsleg og heillavænleg
fyrir land og lýi, sem stjórn Englendínga. Englandssaga lýsir
því ljóslega, ab þafe voru sveitabændurnir, hinir auiugu ó&alsbænd-
ur, sem fyrstir unnu þjóiinni frelsi og stjórnréttindi, og þeir hafa
alla tíi) verii) víggariur þjóiar sinnar og forvígismenn, þegar kon-
úngarnir hafa leitazt vii) a{) hnekkja réttindum hennar og frelsi, og
þó böriust þeir einkum fyrir ó&ulum sínum og einkaréttindum; en
af því eiginn hagur sjálfra þeirra og allra landsmanna var svo nákvæm-
lega samtengdur, því hefir höfiíngjavaldii) verii vinsælt og virt fram
eptir öllum öldum, og því hefir þai verii hinn styrkvi máttarstólpi
allrar alþýiú, hve nær sem á hefir reynt. En hvai hefir nú sam-
tengt hag þeirra og almenníngs ? Ekkert annai en landeignin, því þó
þeir væri auiugir og ríkir óialsbændur, þá voru þeir samt bændur,
landeigendur eins og smábændurnir, en ekki höfiíngjar af nái konúngs
né starfsveinar hans, né embættismenn, er lifiu af skattatekjum kon-
únganna. Hinn ríkasti óialsbóndi í hverju héraii er hinn æisti
tignarmaiur í sveit sinni; þá eru friidómendurnir, sem eru nokkurs
konar goiar í 'sinni þínghá, einnig kosnir af hinum auiugustu og
voldugustu óialsbændum, í þínghá hverri, og þó konúngur nefni þá