Skírnir - 01.01.1856, Side 87

ítalia.
FRÉTTIK.
89
Portúgalsmanna og páfa er háttab, en nú skal getife samníngsins
vií> Austurríki. 5. nóvember 1855 gjör?)i Michael Viale Prela,
kardínáli, af hendi páfa trúarsamníng vib erkibiskup Johan von
Rauscher af hendi Frantz Josephs fyrsta, keisara í Austurríki.
Samníngur þessi er í 36 greinum. Páfi fær lögsögu og dómsvald
í öllum þeim málum, er lúta undir kristindóm og páfalög em
sett um, t. a. m. festamál og hjúskaparmál öll, skipun skóla og
kennenda; hann setur biskupa og erkibiskupa, og þeir aptur kenni-
menn og kennendur í skólum. Biskupar skulu rába, hverjar
trúarfræfcisbækur skulu lesnar í skólunum; þeir skulu og benda á
þær bækur abrar, sem þeim þykir spiila hugarfari manna ebur
kristnisifcum, en stjórnin skal sjá um, ab þær bækur sé ekki lesnar
þar í landi. þannig hefir páfi aukib vald sitt ebur katólskrár trúar í
Austurríki, og fengib marga játendur í mörgum öferum löndum,
einkum á Englandi og í Vesturheimi, því þar hafa margir kyngöf-
ugir og lærbir menn tekiÖ katólska trú. Aptur á hinn bóginn hafa
Spánverjar gjört páfa ljótan grikk, þá er þeir seldu allar fasteignir
klerka og kirkna og leiddu þa& í lög, ab ekki sakafei þótt maSur
hefbi abra trú en landstrú, ef þab kæmi ekki fram í verkum hans
né viöskiptum vib kennidóm eöur konúngdóm. í annan stab hafa
og Sveisslendíngar gjört honum til miska. í Tessínafylki hefir
veraldlegt hjónaband verib gjört ab lögum, en þab er gagnstætt
páfatrú, sem álítur hjónaband sem heilagt sakramenti. Tessíníngar
hafa ög heimtab afe fá innlendan biskup yfir sig, en vildu ekki
sækja vígslur til biskupa í löndum Austurríkis keisara á Ítalíu, eins
og ábur hefir verife. En er þeir fengu því ekki framgengt, þá
létu þeir valdsmenn sína skipa kennimanna embættin, og vib þetta
stendur. Páfi hefir í ræbu, sem hann flutti hinn 26. júlí í sumar,
lýst ósamþykki sínu á öllum þessum tiltektum, og kvabst hann af hinu
postullega valdi sinu ónýta öll þessi lög. þó sárnabi páfa mest
vib Sardiníu, er síbar mun sagt verba. Fremur er páfa fjárhag-
urinn óhægur. 1855 voru gjöldin 13,700,775 rómverskir dalir, en
tekjurnar 12,699,279 ; vantar þá til 1,001,496 rómverska dali, eu
þab er nokkru minna en í fyrra, því þá vantabi á 1,600,000 rómv.
dala. Ríkisskuldir eru litlar, og ekki nema 5,026,111 rómv. dalir.
Af stjórnmálum er fátt ab segja í löndum páfa, nema hvab ábur