Skírnir - 01.01.1891, Síða 3

bismarck úr sessi.
3
ið sér annast um hina ríku bændur á Austur-Prússlandi og kornhrenni-
vínið. Bismarck sjálfur var kallaður helzt til ætthollur. Blzti sonur hans
Herbert greiíi var orðinn ráðgjafi og þóttu líkindi að hann yrði „undir-
kanselleri“. Yngri sonur hans, Vilhjálmur greiíi, hafði fengið hátt em-
bætti í Hannóver. Tengdasonur hans, Rantzau greifi, var orðinn sendiherra
Prússa i Baiern. Frakkar fóru að líkja Bismarck við hirðstjórana, sem í
fornöldinni höfðu tögl og halgdir hjá konungum af Meróvingaætt á Frakk-
landi, og réðu meiru en konungarnir. Fjandmenn Bismarcks fóru að nefna
ætt hans konungsætt, því tignin væri arfgeng í henni, eins og þeim.
Hinn 31. janúar stóð í Reichsanzeiger, að Bismarck hefði sagt af sér
einu af embættum sínum. Hann hafði verið ráðgjafi í verzlunar- og iðn-
aðarmálum i 10 ár og sagði nú af sér. En þremur æðri embættum (rík-
iskanselleri, æðsti ráðgjafi í Prússlandi, utanrikisráðgjafi) hélt hann. Ber-
lepsch, amtmaður í Rinfylkjunum, íékk embættið samdægurs. í tveimur
blöðum, sem voru í bandi Bismarcks, stóð, að ástæðan til þess, að karlinn
hefði lagt niður þetta embætti, væri sundurlyndi milli hans og keisara um
verkmannamál. Bismarck hefði boðizt til að láta undan, en enginn gæti
furðað sig á því, þó þeim bæri á milli í slíkum málum.
Hinn 4. febrúar hélt Bismarck stórveizlu. Einn af gestum hans var
keisarinn. Þegar geugið var frá borðnm, fór Bismarck að reykja hina
heljarstóru pípu sína og segja sögur, eins og honum er títt. Kvaðst hann
nú vera farinn að kenna hita og þunga dagsins og ellinnar, og þess vegna
óska þess innilega, að skila hinum prússnesku embættum sínum (æðsti ráð-
gjafi og utanrikisráðgjafi) sem fyrst af sér, yngri mönnum; það væri hægt
að koma þessu við, því keisari gegndi embætti sínu, svo ervitt sem það
væri, með alvöru og dugnaði. Líklegt er, að Herbert sonur hans hafi vak-
að fyrir honum, þegar hann talaði um yngri menn. Blöð Bismarcks fóru
nú að gefa í skyn, að hann mundi ætla sér að liafa ríkiskansellera-embættið
eitt á hendi eptirleiðis. Tilskipanir keisara um verkmannamál (sjá Þýzka-
landsþátt) komu út daginn eptir veizluna, og Bismarck varð, i nafni keis-
ara, að bjóða öllum stjórnum í Európu á fund í Berlín til að ræða verk-
mannamál; var það honum móti skapi.
Kosningarnar til ríkisþingsins urðu stór ósigur fyrir þá þingflokka,
sem fylgt höfðu stjórninni; Die Nationalliberalen fækkuðu frá 97 ofan í 42,
Deutsche Reichspartei frá 39 ofan í 21 og Die Conservativen frá 75 ofan
i 72. Þeir höfðu haft meiri hlut þingmanna sín megin áður, en urðu nú
minni hluta menn. Þingmönnum sósíalista fjölgaði meir en þrefalt. Ka-
1*