Skírnir - 01.01.1891, Blaðsíða 11

ÞÝZKALAND.
11
aði um leið að koma aptur, þegar hann væri fullnuma. Hann kom aldrei
aptur. Hann var í Tyrkjaher, þegar þeir biðu ósigur við Nisib 1839.
Hann var í ðfriðnum gegn Dönum 1864, og lagði á ráð, hvernig vinna
skyldi Höfn, ef á lægi. Hann var 66 ára gamall, þegar hann harði á
Austurríkismönnum við Königgráz (Sadowa) og sjötugur þegar hann fðr
sina merkilegustu herferð, mðti Frökkum. Þegar hann lagði út í heríerðir,
var hann eins og maður, sem sezt við taflborð, er hann hefur teflt alla
leiki hinna ágætustu skákteflara. Hann hafði kynnt sér allau ágætis-hern-
að, og búið sér til úr honum hernaðaraðferð. Það er ofsögum sagt, að
hafi hugsað út alla herferðina á Frakklandi 1870, hverjar leiðir skyldi far-
ið og hvar bardagar mundu standa. Hann varð að breyta þvi, sem hann
upphaflega ætlaði að gera. Hann hafði ekki snarræði og hugarflug á horð
við Napoleon mikla. Honum sést aldrei bregða; hann er ætíð iskaldur.
Andlit hans er skorpið og skinið með ótal hrukkum. í málverkasafni í
Berlín er mynd af Bismarck og Yilhjálmi konungi eptir orustuna við
Sadowa. Hann riður fyrir aptan þá hálfglottandi, eins og hann væri utan
við allt saman.
Kvöldið 25. október fóru 30—40,000 manna í blysför um Berlín og
til húss þess er herforingjasveitin (Generalstat) hefur aðsetur sitt í. Keis-
ari hafði sjálfur skipað Waldersee greifa, sem hafði tekið við yfirforustu
hins þýzka hers af Moltke, að annast um þetta. Sigurgyðja i vagni setti
lárviðarkranz á höfuð Moltke. Önnur fríð mær las upp kvæði yflr honum
ept.ir Ernst von Wildenbruch. Næsta dag var meira um dýrðir. Keisarinn
vildi sýna, að Moltke stæði skör hærra en Bismarck, og sýna honum sðma,
sem aldrei hefur verið sýndur þýzkum þegn. Hann lét færa alla herfána
i Berlín í hús það, sem Moltke bjó í, og kora sjálfur með öllum yfirfor-
ingjum hersins að færa honum heillaóskir. Hann hélt ræðu frammi fyrir
honum og rétti honum að gjöf gullinn sprota með bréfi innan í frá sjálfum
sér. í þvi bréfi lofaði keisari Moltke og þakkaði honum. Moltke fékk ó-
tal gjafir og hraðskeyti úr öllum áttum. Tyrkjasoldán sendi honum veg-
legar gjafir, og Austurríkismenn, sem fóru svo miklar ófarir fyrir honum,
sendu herforingja nokkurn til Berlínar að færa honum heillaóskir. Bis-
marck var ekki viðstaddur hátíðahöldin, en sendi Moltke hraðskeyti.
Sá maður, sem tók við stjórn af Bismarck, er í raun og veru ekki
Oaprivi, heldur Vilhjálmur annar. Þessi maður vill leggja allan vanda inn-
anlands og utan á herðar sjálfum sér, hann ætlar sér að rísa undir því öllu
þó hann sé ekki nema þrítugur að aldri, því hann er sannfærður ura að