Alþýðublaðið - 29.12.1934, Page 1

Næsta blað
kemur út á gaml-
ársdag, snemma.
RlfSTJÓRI: F. R. VALDERTARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XV ÁRGANGUR
LAUGARDAGINN 29. DES. 1934.
369. TÖLUBLAÐ
Island hefir beztu skilyrðln
tll að frjrsta fisk fyi.*ir helmsnmrkaðlnn
j 1 i l ! i -
Framleiðslnaa a
frystnm flski má
anka um 1000 tonn á ári.
Eftir H. Gustafsson,
framkvœmdctstjóra Sœnska frystihússins.
Út af grein hr. Ingólfs G. S.
Espólíns i Alþýðublaðinu
27. f. m. óska ég eftir að fá birtar
eftirfarandi upplýsingar.
par isfð- í gx|ei'hiinin.i eru ýms and-
mæli við upplýsiingum rníinum til
miillipfeganéfndarininia'r í sjával úfc-
viegismáluimi, vil ég' fyrst leyfa
mér að taka hér upp orð;r,étt unn-
mæli min til hennar.
„Frystihúsiið hefir geymslurúmi
að stærð ca. 4 þúsund cubik-
mietra og gctur. komiist yfir að
frysta 50 tionn af íiiski á sójar-
hring. i gieymslurúmiunuim er
unt að hafa alt að 18 stiga fnost
á C'elsius-mæli, ief þurfa pykir.
Vélar frystihússins fá kraft frá
rafvieitu Reykjavíkur, en til vara
er 250 hestafla diiesiel-mótor, sem
einmig má nota ef rafveitan. af
einhverjum ástæðum ekki getur
látið nægiliegan kraft í té.
Pað, siem af er þessu ári, hefir
frystihúsið fiutt út frystan fisk til
Engiands um 373 tonn. Pessi fisk-
ur hefir m'estmegnás vierdð látiran
I húsið febrúar—júní, eða á 5
mánuðum, en á peim tima hefði
frysíihúsið vel getað annað
pvi að frysta 7500 tonn i
staðinn fyrir pau 375 tonn,
ier áður voiriu nefnd, og er því
sýint, að aðteinis öhttill hluti er
notaður af því, sem husið' getur
afkastað.
Fyrir utan það, siem hér hefir
vierið talið, framleiðir frystihúsið
ALÞYÐUBLAÐIÐ
(1!
Neðan málsgreinin
í dag:
JÓN LEIFS
Jón Leifs, tónskáld, skrifar
meðanmáfegriein { Alþýðúblaðið í
dag. Hanin hef'ir undanfarna mán-
uði ver(iði á ferðafagi um Norður-
lönd og Mið-Evrópu, ien kiemur
hiingað heim alkominn eftir nýj-
árjð til þiess aði taka við starfi hjá
Ríkisútvarpinu sem hljómlistar-
stjóri þiess. Greinin segir frá
kynnfeför, sem hann fór til Prag
í nóvember, og þeim viðtökum,
sem ham|n fékk þar.
um 8 þús. tomm af ís á ári, og
geyrnir þess utan litáls háttar
beitusíld,
Tiáraur.'ir frystihússins til aö
vinna markað hafa þvf nær ei,n-
göngu verið gerðar á Englandi.
Fjárhagur þiess hefir ekki leyft
því að gera víðtækar tiitraurir
aninars staðar í þiessum efnum.
Pó hafa sýnisborn af fislti verið
siend til Póllands með góðum ár-
angri,
Það hefir alt af verið fyrii^ra,m
gengi'ð út frá því sem sjátfsögð'u,
að frosinn fiskur væri vel seljan-
liegur. Men;n hafa svo bygt frysti-
hús fyrir milljónir króna. Erfið-
leiikarnir hafa ekki verið fólgnir i
því að fá fisk og frysta, ha :n,
hielduii öllu fremluir í því að gieta
sielt hann.
Sænsk-íslenzka frystihúsið
hefir lika átt við pessa örðug-
leika að striða, en þó er svo
komið, að við seljum stöðugt
fisk til Englands við þvi verði,
sem er viðunandi, samanborið
við tilkostnað. Okkur hefir
hepnast að fá fastan markað
er vex ár frá ári.
Rieynsla mín þau 5 ár, s(6m ég
hefi Íengiist við þetta, bend'.r í þ,á
átt, að þaði sé mjög rauðsyntejt,
að faskurinn sé sem allra nýjastuir
þiegar hanin er frystur. Við fryst->
ingu kiemiur bezt í ljó.s, hvort
fiskurimm ier nýr eða gamal.l, og
hvierja þýðimgu það hefir fyrir út-
ldt hans og gæði, að hann komdlst
(hýr í fryistimiguna. Eg álít, að fisk
í heiilu lagi eigi að frysta með
hinni svokölluðu OttesiensaÖferð,
en að allur sundurskorinn fiskur,
t. d. aMur fiakfiskur, eigi að fryst-
ast í pönnum, sem settar eru nið-
ur í frystiJöíg. Með þiessu móti
má frysta fiisikiiök á hálfum
klukkutíina, og þau líta þá mjög
vel út.
Frosinn fiskur þarf helzt a'ö
vera kiomimn á markaðinn og
sieldur áður en 3 mánuöir eru
iiðrir leftir að hanin hefir verið
frystur. Pað er misiskiiliningur, að
frosimn fisik megi geyma ótak-
markaöan tíjmia að skaðáausiu. í
þessu sambandi vil ég benda á
það, að ég álít, að pað sem hef-
ir seinkað pvi, að við ynnum
markað í Englandi fyrir frosinn
fisk er pað, að porskflök, sem
við frystum hér á tímabilinu
febrúar til júni eru ekki seld
fyr en á tímabilinu október til
janúar.
Þieim miun skemiur sem fiskur-
inn liíggur, þvi hægara er iað sélja
hann. Það ier að vísu rétt, alð aim-
armáinuðirnir eru óhentuigir fisk-
sö’lumánuðir, alnnent álitið, og
raun þietta vUra vegna hitains, sieim:
hindrar það, að ísaður íiskur
'komist óskemdur á sö'l.ustaði'na
oig tiL kaupanda. En frosinn fisik-
ur, siem sendur er í réttum um-
búðum, er óháðiari hitanum, og
ætti því að vera hægra að sielja
góöan frystan fisk á sumrin held-
ur ien ísvarinn fisk.
I i
H. GUSTAFSSON
Nú sem stendur er pað mjög
nauðsynlegt fyrir Ksland að
geta selt frystan porsk og
porskfiök íil pess að létta á
saltfisksframleiðslunni. Til pess
að gera pessar tilraunir er al-
veg óiarft að leggja i mikinn
kostnað við byggingu frysti-
húsa, vegna pess, að frystihús-
ið, sem fyrir er, Sænsk-islenzka
frystihúsið hér i Reykjavík,
getur nœgt tii pess að frysta
fisk i ofannefndu skyni fyrir
svo mikið magn, sem pörf er á
i náinni framtið.
Hins vegar er s-kortur á dug-
legum mör.num, sem hafa þekk-
ingu á meðferði fiskjarins írá
byrjun og fiskverzlunbini. Til
þiess að eiga sem miust á hættu
og sigíla fram hjá þeim sfcerjum,
siem margir 'aðijir hafa rekið sig
á í þeesum efnum, álft ég heppi-
legt, að hæfir raenn og dugleg-
ir væru gerðir út til peirra
landa, par sem menn hygðusí
að vinna markað fyrii frosinn
fisk.
Einhver stofnun hér heima, t.
d. Fiskifélagið, gæti gengist fyrir
þiessu. Mennirnir ættu að hafa
góðá þiekkingu á þicini íisktegund-
um, siem tiL greina kæmiu, á verk-
uninni, og á því, hvennig fiskur-
irjn geymteit' í misjöfnu l'oftslagi.
Pieir ættu að afla sér nokkunövj
þiekkingar P sjálfri fiystiaðferð'-
inni, þannig að þeir gerþektu
þamin hlut, er þeim vær.i ætlað að
vinna markað fyrir,
Þessir meim væru svo send-
ir til dvalar um tíma í viðkorn-
andi markaðslöndum. Og par
eð i flestum pessum löndum
eru frystihús, ætti að reyna að
ná samvinnu við pau um sölu
á hinum islenzkf frysta fiski
Pegar að svo væri komið und-
irbúlrfinigi, mætti ná samnáingum
\úð,Sænsk-ípLenzka frystihúsið' um
að frysta fynst og fnemst sýniis-
h'or.naeendingar og svo smátt og
smátt mieiira og meira, eftir því
siem markaðurinn þyrfti. Sýnns-
hionnaeendingar eru sieadar í stóir-
um, vel eiinangruðum kössium,
siem taka um 500 k;g. af fnosnum
fiiski, iQ'g sem senda má með
venjulegium flutningaskipum og
þoía hálfis máiiiaðar fierðalag án
þies's að fiskurinn þiðni. Vér höf-
um sient þess háttar sýn'shorn til
Varsjá í Póllandi, og fiskurinn
hiefir fcomist óskemdur þangað,
þrátt fyrir það að hann hefir ekki
Styrjold eða borgarastyrjold
blður Þýzkalands á komandi ári.
Ríkssherína og Hazlstaflokknrinn berjast omvðldin.
Foringjarnir v. Blomberg, Göh-
ring og Himmler bíða eftir tæki-
færi til að ráðast hver á íinnan.
EINKASKEYTI TIL ALÞÝÐUBL. KAUPMANNAHÖFN í miorgnn.
f^AÐ er ákaflega erfitt að fá nokkrar á eiðanlegar
fréttír frá Þýzkalandi. Það hefir að vísu ekki
verið komið á opinherri skeytaskoðun í landinu
enn |>á, en Nazistablöðin f>ora ekki að segja eitt
einasta orð annað en pað, sem pau vita að muni
vera að skapi valdhafanna. Símskeyti erlendra
fi éttaritara í Þýzkalandi er pað eina, sem nokkuð
er hægt að treysta á. Og þó er enginn eii á pví, að
erlendu fréttaritararnir þora heidur ekki að segja
fullan sannleikann af hræðslu um líf sitt og limi.
Sundrunginni á meðal Naz- i öfund og afbrýðieemi. Það, ssm
htaf i.iöBjanna er ekki haidið
niðrl af neinn oðrn en at-
kvæðaureiðslunni í Saar.
Ef neynt er að gera sér greiin,
ffyrir þvj, í titeM af áiamótutmum,
hvernig ástandið sé í Pýzlialandi
í dag, igietur iniðiurst'að.aai ekki orð-
ið önnur en sú, að það sé ægil>3gt.
Á hér um bil öllum sviðum
Ciefir þjóðin oroið fyrir sárum
voinbrigðum af stjórn Nazista, og
á íineðiai heJztu foringja N.azista-
fliolíksims ríikir sundrung, rifrildi,
vierið siendu;r í fiystiskipum. Peg-
ar kas.sar.iir koma á áfangastað,
em þeir geymdir í frystihúsum.
O'g sýnishomunum útbýtt þaðan.
Við slíka tilraun fá mienn sarin-
prófun á því, hvernig fiskurinn'
Hkar í heiJd sdmni, og þá ltoma
um leið fram sérstakar óski.r
kaupiendanna um frágang, t. d.
innpökkun, brytjun fiskjiarimis o. fl.
aem þá má taka tillit til við næstu
aendingu. Þá kemur og í ljós
dómur húsmæðranna, og yfir
höfuð ier þá opin Leið tiJ að v'n a
fiskinum markað smiátt og smátt.
Þegar svo er komið, að séð
verður, að varan á framtið fyr-
ir sér, hvar svo sein pað er,
pá er timi til að gera ráðstaf-
anir til að senda fisk í stórum
stil á viðkomandi markað.
Ég álít óráötegt að frysta stórar
birgðir og sienda þær út óseldar.
Árangurinn af því er vanjuLegaj
nieiikvæðiur. Markað fyrir vörulri
ei,ns og frosinn fisk, verður að
vi-nina smátt og 'smátt, viðskiftin
að vaxa frá þvf áð vera tiLraunir
og í stæwi viðskifti, alveg leins
og barnið stækkar og verður a'ó
Lokum fullorðinn rnaður. Þó a'ð
þietta sé seimfær aðferð, álít ég
har.a tryggasta.
Stór markaður á hverjum
stað verður ekki i einu vet-
fangi fenginn fyrir pessa vöru,
og ég hygg, að frá íslandi
verði ekki unniim upp markað-
ur á einu ári fyrir meira en
sem svarar 1000 smálestum, og
er ef til vill full hátt áætlað.
aftur á móti e.1 ég sanníærður
um, að ísland hefir beztu skil-
yrði til að fryst ’ fisk með góð-
um árangri, og pað mun sýna
sig pó siðar verði.
En mjög verður að fara vaxlcga
af stað, því að það er staðueynd,
að tíu simnum er hægara a'ð fást
hieLdur Hitlier uppi, siem stetndur,
og hindrar það>, að úLfúðin inr.ian
fliokksins brjótfet út: í Ijósum log-
um er atkvæðagreiðslan í Saar þ.
13. janúar og voni'n um að Saar-
héraöið verði aftur siameinað
Þýzkalandi að lienni lokirni. Naz-
ietaforingjarnir þora ektei með
r.eiinu móti að gera upp reikmirg-
inn hver við anrain fyr en at-
kvæðagneiðslan er um garð .gieng-
in.
He íoríngjarnlr í ríkishernum
oo fy-oismenn Hitlers í Naz-
istaflokknan’ be jast nm völdin
Valdabarátta'n milli voin Blom-
fcergs hershöfðingja, henn,é laráð>-
herra Hitiers og yíirimar.ns rfkis-
hiexuáns annars vegar og
Heinriich Hiromlers, sem er for-
ingi fyiir v axjmarsveltum Naz-
istaílokksilnis, S.S.-liði'inu svo-
meínda, hins' vegar, ier svo tryit
O'g æðisgengin að báðir aðiljar
bíða að eins eftir átyllu, eftir
irjerki til þess, að ráðast hver á
arnan til þess að gera út af við
andstæðinginn.
Ve ður Göh ino rerðnr að
yfipmanni ríki hecins?
Himmler er einnig yfi'nmaðuT
lieyniJegu rík i1 s 1 ögr egl unnar og
hættulegasti andstæðingur
Göhríngs. Verði Göhring gerður
að hermáfaráðheiTa og yfinma'nni
ríkfehersiins í staðiinm fyriir von
Blomberg, eiins og alvarlega hefix
við frystingu á kjöti og verzlun
mieð frosið kjöt heldur en fnosdjnn
fisk. Það er alt annað að kunna
vei að verka kjöt á þennan hátt
hieLdur en að eigia að frysta fisk
svo að óaðfiinnanlegur þytó, þegr.r
hanin kemur á heimsimarkað|rin.
Á þann hátt, aem hér hefir veiið
tient á, gæti ísland feíað sig á-
fram til að vi na sér maikað fyrix
frosinn fisk, án pess að hið op
inbera pyrfti að íeggja neitt i
sölurnar hvað snertir stofn
kostnað á frystihúsum."
Mér finst, að aLlir landsmenn
mættu þar vel við una, ef núver-
andi ríkisstjórn tekst að gera þær
ráðstafaair, ’er leitt geti til þess,
að útflutningfur á frystum fiski
ykis't á ei'nu ári um 1000 tonn,
og að þessi markaður væri þar.n-
ig, að ha :n trygði áriega sö|u á
fiskinum fyrir það verð, er nægi ji1
fyriir framleiðíslu- og venjulegum
söiukostnaði hans. (Frh. á 3. sí'ðiu.)
GÖHRING
komið til taJs, er fyrirsjáanlegt,
að hatrið og valdabaráttan milli
þeirra muni vaxa um allan lielm-
ing. Spurningin er að eiins sú,
hver fyrri verði tiL að ráfiast á
hinn.
Styrjöld eða borgara-
styrjöid viiðist óhjá-
kvæmilegt hlutskifti
Þýzkalands á komandi
á i.
13. janúar verður öxLa'gariteu^
dagur fyrir ÞýzkaLand og fyriri
alla Evrópu. Ef Þýzkaland bíð-
ur ósigur við atkvæðiagneiðslu'na
Frh. á 4. síðu.
Utsvorlnhækka
om háifa miilðo
króna. Fé til at-
vinaobðta lækkar
m 300 iiús. kr.
Fjárhagsáætlun
Reykjavikurbæjar fyrir
1935 var lögð fram á bæjar-
stjórnarfundi i gær. Fjár-
hagsáætlun pessi er eitt-
hvert hið ósvífnasta og fifl-
djarfasta plagg, sem ihaidið
hefir leyft sér að koma fram
með á öllum sinum stjórn-
málaferli.
Útsvörin i bænum eiga
að HÆKKA um meira en
hálfa miljón — 659 púsund
krónur — á árinu, en framlag
til atvim.uböta að LÆKKA
um 300 púsund krónur, úr
450 púsund kr. niður í 150
púsund kr.
Tii pess að kóróna svi-
virðinguna, ætlar ihaldið að
taka upp pá nýbreytni, að
láta fulltrúa sína i bæjar-
ráði úthluta atvinnubóta-
vinnunni í samráði við leigu-
pý sin, Gunnar Benedikts-
son og Ragnar Lárusson,
Vegna rúmleysis er ekki
hægt að skýra rækilega frá
pessari eindæina fjárhagsá-
ætiun i blaðinu í dag, en pað
verður gert síðar.