Skírnir - 01.01.1897, Blaðsíða 10

10
Gríska stríðið.
legum ummælum, að ef í ófrið slægi, skyldi þeir, sem fyrst ryfl friðinn
aldrei neinn landauka fá, hvornm sem betur vegnaði.
Þannig leið fram í apríl, og juku bæði Tyrkir og Grikkir liðssafnað
sínn. Hershbfðingjar hvorutveggja gerðu alt sem þeir máttu, til að halda
liði sínu í Bkefjum. Bn það var örðugt verk fyrir Grikki. Fjöldi af
sjálfboðaliði flyktist að landamærunum, einkum talsvert lið búið út og
sent af stað af Þjóðvinafélaginu gríska („Bþnike hetairia"). Það lið
hafði ekki einkennisbúning gríska liðsins og forðaðist að verða á vegi
reglulega hersins, heldur hélt það sig norðar og 6ð inn yfir landamærin,
réðst á Tyrki (8. og 9. apríl) og náði af þeim nokkrum herstöðvum, en
var skömmu síðar hrakið suður aftur við talsvert mannfall. Foringjar
Grikkja gerðu alt, sem þeir framast máttu, til að forðast, að neitt af
herliðinu reglulega slægist í lið með þessum lausa-flokkum. Þeir vissu,
hvað það gilti, að brjóta boð stórveldanna og verða fyrri til friðrofa.
Því var þeim um að gera, að enginn grískur hermaður eða fyrirliði tæki
þátt í þessu. Alt um það báru Tyrkir sig upp undan því, að grískir
foringjar og hermenn tækju þátt í árásum þessnm; en Grikkir neituðu
að það væri neitt hæft í því. Þóttu þar háðir aðilar jafnvísir til að ljúga
og því hvorugum gott að trúa. Loks þótti Tyrkjum svo úr hófl keyra
árásir þessara grísku lausaflokka inn í land sitt, að þeir lýstu yfir því
að þeir álitu þetta hernað hafinn á hendur sér, og huðu hershöfðingjum
sínum að hefja ófrið.
Bæði Grikkir og Tyrkir kendu hvorir öðrum um upptökin, og mun
það sönnu næst, að tyrkneski herinn varð fyrri til en her Grikkja að
hefja ófriðinn, en að herflokkar Þjóðvinafélagsins gríska, sem eigi heyrði
að nafninu hernum til, höfðu í raun réttri byrjað ófrið gegn Tyrkjum.
Þegar í fyrstu urðu Tyrkir sigursælli. Eftir nokkurra daga Bókn
náðu þeir Melúna-skarði í fjöllunum á norðurlandamærum Þessalíu, og
urðu þá Grikkir að hörfa suður á hóginn til Larizza, helztu borgarinnar
í Þcssalíu. Þar réðust Tyrkir á þá á Langafrjádag og var þar barizt
frá dögun til miðaftans. Grikkir vörðust vel eftir atvikum, en við mikið
ofarefli liðs var að etja. Um kveldið, er orustu linti, höfðu Tyrkir náð
Deliler, kletthæð og góðu vígi utan við borgina. En næsta morgun, er
Tyrkir réðust á hana, var hún varnarlaus. Herinn gríski hafði allur
flúið í æði sem fætur toguðu um nóttina. Krónprinsinn, sem hafði yfir-
forustuna á hendi, gerði alt, sem auðið var, til að hefta flóttann, en það