Skírnir - 01.01.1899, Blaðsíða 56

56
Bfia-þáttur.
Bkörðin á landamærunum. Bretar héldu meginher sínum norður í Lady-
Bmitb, sem er borg norðarlega í Natal, nokkuð suður af landamærum
Transvaal og skamt eitt austur af landamærum Óraniu. í smáþorpunum
Glencoe og Dundee, sem liggja yið járnbrautina skamt fyrir norðan
Ladysmith, bjuggust þeir um rammlega og höfðu þar allmikið lið, en
héldu meginhernum í Ladysmith. Búar réðust, nú þar að, sem þessar
yarnir véru fyrir, og 19. Október tókst þeim að brjóta upp járnbrautina
milli Ladysmith og Glencoe. Symons hershöfðingi stýrði Breta liði i Glencoe.
Meyer herdeildarforingi í Búa liði réðst á Symons, og þóttist Symons sjá,
að það væri gert til að einangra sig og lið sitt frá Ladysmith. Yarð
Symons fyrri til árásar og hertók vígstöðvar Búa á Talana-hæð og náði
fallbyssum þeirra, en sjálfnr særðist hann til ólífis i orustunni; Búar
flýðu undan, on riddaralið og ríðandi fótgöngulið Breta elti flóttann,
unz þeir vissu cigi fyrri til en Búar luktu herliði um þá á alla vegu,
tóku þá til fanga og sendu þá til Pretóríu. White hershöfðingi sendi nú
French hershöfðingja með miklu liði á móti Búum þeim, er stöðvar höfðu
tekið milli Gencoe og Ladysmith. Pundur þeirra varð við Elandslaagte-
járnbrautarstöð 21. Október. Þóttust Bretar þar vinna fullan sigur á Búum
eftir langa orustu og harða, ná tveimur fallbyssum þeirra og vígstöð
þeirra með hestum og vögnum. En hverBu sem það hefir verið, er hitt
víst, að Búar réðust á þá á ný rétt á eftir og stöktu þeir þá Bretum á
flótta við mikið mannfall, svo að þeir urðu að skilja eftir Bjúka menn og
sára og flýja sem fætur toguðu til Ladysmith. Aðra orustu átti White
hershöfðingi við Óraníubúa við Reitfontein og varð hann undan að hörfa
og barg liði sínu til Ladysmith (24. Okt.). í þes3um orustum mistu Bret-
ar yfir 600 manna að sjálfra þeirra sögn, og án efa hefir mannfall Búa
einnig verið töluvert; þoir mistu einn liðsforingja Binn, Viljoen, er féll i
orustu, og tvo aðra tóku Bretar til fanga, Kock liðsforingja og Schiel
höfuðsmann þýzkan, er herdeild Btýrði í liði þeirra. Búar einangruðu nú
Ladysmith og settust um hana. 30. Október héldu Bretar enn út liði
sínu og réðust á Búa, en biðu ósigur og urðu að hröklast til Ladysmith
á ný; en á hæðunum fyrir norðan og vestan borgina tókst Búum að ein-
angra mikla sveit ins brezka liðs, en það var in írska fótgönguliðssveit
drottningarinnar, tvífylki liðs frá GIocester-Bkíri og fjallgöngusveit stór-
skotaliðs; var það alls full þúsund manna, og urðu þeir að gefast upp
eftir hrausta vörn. En liðdeild sú, er myndaði inn vinstra fylkingararm
Breta í orustunni, misti bæði fallbyssur sínar, kúlur og púður við það, að
i