Skírnir - 01.01.1901, Blaðsíða 31

Áttavísun.
31
færi heimsins hafa tckið, styður að því að afmá landamæri rikja og þjðð-
erna. Og nú eru þjóðirnar farnar að læra aðferðina af einstaklingunum.
Tilveru-baráttan er að harðna railli þjóðanna engu siður en milli einstak-
linganna. Nú er sá aldarhátturinn sýnn, að smáþjóðnnum fer að verða
örðugt uppdráttar, eða réttara Bagt, mörgum þeirra verður ekki lift úr
þessu sem sjálfstæðum og óhððum þjððum. In skyldu þjóðernin, in smærri,
verða að hverfa saman í stærri heildir, ef þjóðirnar oiga að geta haldið
velli í tilverubaráttunni. Smáríkin verða að hverfa sem frjáls sambands-
liður inn í stærri ríkin, ef þau ciga ekki að verða öðrum óskyldari að bráð
og herfangi.
Þær þjóðir sem þotta skilja og hafa til þesa hyggindi og þrek að
taka þvi, þær þekkja sinn vitjunartíma og oiga sér framtíðar von; hinar
ekki.
Ég hefi oft áður í „Skírni", einkanlega i áttavisuninni 1898, bont á
það, að það séu einkum tvær þjóðir, er um beimsvöldin keppi nú: Bretar
og Rúsar. Bn það er eiginlega ekki orðið réttmæli lengur að tala um
Breta í þessu sambandi, heldnr væri réttara að tala um inn engil-sax-
neska þjóðflokk, en það er Bretaveldi í öllum fimm heimsálfunum, og
frændur þeirra í Bandaríkjum Norður-Ameriku. Því að það virðist auð-
sætt, að þessar tvær ættbræðra-þjóðir eru nú að komBt í skilning
um það, að forlög þeirra og framtið í heiminum falli saman, og að samheldi
þeirra (og að likindum samruni þeirra í eitt veldi mcð timanum, ef til vill fyr
en flesta varir nú) sé Bkilyrðið fyrir, að þær geti orðið það, sem þeim
sýnist ætlað að verða, sú alvalda yfirþjóð heimsins, er ráðið fái lögum og
lofum á þessum hnetti.
Þannig kemur þá breytiþrónnar-Iögmálið fram í þjóðiífinu og viðskift-
um þjóðanna nú á dögum. Og siðan er mannkynið fór að reyna að átta
sig á þessu lögmáli, er það og tekið að reyna að laga gerðir sínar og
framkomu samkvæmt því, að svo miklu leyti sem menn skilja það. Siða-
lögmál Btjórnfræðinnar hefir því breyzt eða er að breytast. Sumnm mun
nú, ef til vill, kynlegt þykja að tala um siðalögmál og stjórnfræði í sömu
andránni, svo sem væri þar nokkurt samband á milli. En siðalögmál
getur verið ilt eða gott, rétt eða rangt; og bvo sem Þrándur í Götu hafði
sína kreddu fyrir sig, svo hafa og aldirnar eða timabilin í mannkyns-
sögunni haft Bitt siðalögmál, hver fyrir sig, svo í Btjórnmálum sem öðru.
Kenningar Macchiavellis vóru einnig stjórnfræðilegt Biðalögmál síns tima.