Skírnir - 01.01.1901, Blaðsíða 36

36
Búastríðið.
haft í huga að ná þar til sjávar; hafl þeir átt von á að hitta þar eim-
skip frá Norðurálfu, er átti að flytja þeim fallbyssur og skotfæri; síðan
hefði þeir ætlað sér að halda til Höfðaborgar og vinna hana, ef auðið
yrði; fyrir þessu átti De Wet að standa, en hann náði aldrei með sinn
her að sameinast þeim Kritzinger. Meðan á þessu stæði, átti annar meg-
inher Búa undir forustu Botha að ráðast inn í Natal og reyna að ná
Durban á sitt vald; en Bretar höfðn komist á Bnoðir um þessa fyrirætlan
og fengu komið í veg fyrir hana. Annars áttust menn við i smáorrust-
um og veitti ýmsum betur. Til að vernda járnbrautirnar urðu Bretar að
reisa smábyrgi. Dau voru ger úr bylgjujárns-plötum, eins og þeim er
hér eru hafðar á húsþök og veggi. Vóru plöturnar á veggjunum með 4
þuml. millibili og troðið leir i á milli til að festa þær saman. Byrgi
þessi voru reist í beina linu með 16 faðma millibili, bæði fram með járn-
brautura og einnig þvers yflr landið hér og þar, og höfðust hermenn
Breta við í þeim, þeir er á verði vóru. Með þessu móti ætluðu þeir að
hafa á valdi sínu öll þau landsvæði, er um girt væri 4 allar hliðar af
byrgjum þeBsum; en það vildi misjafnlega takast, er á reyndi.
1 Febrúar-lok byrjaði friðarumleitun með því móti, að frú Botha, er
var meðal bertekinna kvenna, fékk leyfi tíl að heimsækja mann sinn hers-
höfðingjann, og er hún kom aftur úr þeirri ferð, skýrði hún Kitchener
lávarði frá, að maður sinn væri eigi ófús á að eiga tal við hann og ræða
um. hver tiltök mundu á að binda enda á ófriðinn; en það áskildi hann,
að ekkort skyldi rætt til eða frá um sjálfsforræði Transvaals eða Óraníu.
Deir áttu svo fund með sér í Middelburg 28. Febrúar; kvaðst Botha hers-
höfðingi vera hræddur um, að landar sinir gengju að engum friðarkostum
nema þeim værí beitið sjálfsforræði. Dó spurðist hann fyrir um, hver
forlög Bretastjórn ætlaði löndum þessum; hvort Búum mundi leyft að bera
skotvopn og hagnýta móðurmál sitt; hvort stjórnin ætlaði að veita Köff-
um full þegnréttindi; hvort bún mundi láta kyrkju-eignir og fé almennra
stofnana friðheilagt; hvort hún mundi taka að sér að greiða ríkisskuldir
lýðveldanna; hvort nokkur herskattur yrði á lagður; hvenær fangar, þeir
er í útlegð væru, mnndu verða heim fluttir; hvort stjórnin mundi féstyrk
veita til að reisa aftur heimili, þau er brend höfðu verið; og loks, hvort
eigl yrði almenn uppgjöf allra saka að ófriðarlokum.
Skildu þeir Kitchener lávarður svo að sinni.
Kitchener lávarður lagði til, að fyrvorandi þegnnm Búa lýðveldanna
yrði veitt almenn uppgjöf saka, og að Breta stjórn hétí að leggja það til