Skírnir - 01.01.1901, Blaðsíða 51

Bandaríki Norður-Ameríku.
61
mjög að því inn mikli samBteypufélagsskapur, er ég mintist á í áttavís-
un minni þetta ár. — Carnegie Steel Co., Federal Steel Co., National
Tube Co., og önnur beldri félög í járnsmíða og stálsmíða iðnum, slðgu
sér saman í eina samsteypu 7. Febrúar 1901, og var það Peerpont Mor-
gac, er fyrir því gekst. Félagshlutir þeirra Carnegies vóru metnir
$ 400,000,000, en alt hlutaíé þessa nýja félagB $ 1,100,000,000.
Merkilegur í Bögu Bandaríkjanna verður dómur sá er hæsti réttur
þeirra kvað upp 28. Mai 1901; en það var efni hans, að lönd þau er
Bandaríkin hefðu eignast í ðíriðinum við Spán, væru eingöngu háð ein-
völdum vilja þingsins; stjðrnarskrá Bandaríkjanna væri þar ekki gild,
nema þingið ákvæði svo sérstaklega; íbúar þeirra hefðu engan rétt til að
mynda ríki og beiðast upptöku í ríkjafélag Bandaríkjanna.
Detta aumar var haldið í Buffalo álfuþing fyrir Vesturheim, og sýn-
ing (Pan-American Exposition). McKinley hafði verið endurkosinn
forseti haustið áður og byrjaði annað embættistímabil hans 4. Marz.
Hann setti álfusýninguna í Bufialo 20. Mai.—5. Sept. nm haustið kom
hann enn til Buffalo og hélt þar ræðu, sem að mörgu var eftirtektaverð
og merkileg, ekki sízt af hans mnnni, er verið hafði öflugasta verktðl
inna frekgengustu verndartollamanna. Hann komst svo að orði í ræðu
sinni, að nú væri framleiðslumagn Bandaríkjanna í iðnaði orðið svo mik-
ið, að til vandræða horfði með að finna markað erlendis fyrir alla þá miklu
framleiðslu, er umfram væri heimaþarfirnar; kvað nú ekkert viðfangsefni
liggja jafn-brýnt f'yrir Bandaríkjastjðrn Bem þetta. Þetta ástand sýndi
það ðtvíræðlega, að nú væri þörf á að fara að gera verzlunarsamninga
við aðrar þjóðir, þannig, að veitt væri niðurfærsla á tolli af vörum, er
til Bandaríkjanna flyttust frá þeim þjóðum, er fúsar væru til að gera
sömu skil á móti með tollniðurfærslu hjá sér af Bandaríkjavarningi. öll-
um tolltekjum, sem um fram væru beina nauðsyn landsjóðs, yrði að verja
til þess að auka amerískum varningi markað erlendis.
Næsta dag stðð McKinley forseti í tónlistarhöllinni á sýningunni og
var að taka kveðjum almennings; gekk þar hver til hans sem vildi og
tðk í hönd honum. Þá varð sá atburður að stjðrnleysingi einn, sá er
Czolgosz hét, gekk að honum og skaut á hann tveim skotum úr skot-
hverfli (revolver) sínum. Það var svo mikill áverki að McKinley dó af á
áttunda degi (14. Sept). Þetta er inn þriðji forseti Bandaríkjanna, er
myrtur hefir verið, á 36 árum (Lincoln 1865, Garfield 1881). — Czolgosz
var dæmdur til dauða og tekinn af lifi með rafmagni 29. Okt.
4*