Skírnir - 01.01.1902, Blaðsíða 18

20
JBretíand ið mikla og írland.
og fyrir bœn landa vorra viljum vér þó reyna, hvort eigi sé þess kost-
ur, að það sem tími og atvik hömluðu oss að fá sem samningsaðilum,
gætum vér fengið með því að fara fram á það bænarveg sem trúir
þegnar hans hátignar, er að eins heiðast mildi og sanngirni oss til
handa og þjóð vorri“. Þeir mintu og á það, að þeir lávarðarnir
Kitchener og Millner hefðu fullyrt við sig, að þótt þeir skrifuðu undir
friðarkostina, skyldi það ekki verða því til fyrirstöðu að þeim gæfist
kostur á að fara bænarveg fram á frekari ívilnanir, enda heitið að
leggja með sumum atriðum, svo sem frekari saka-uppgjöf. Chamber-
lain vildi þó því að eins veita þeim viðtalið, að þeir hétu því, að fara
ekki út í nein atriði umfram það, sem í friðarsamningnum stæði. Sam-
talið átti sér stað 6. Sept. og varð hershöfðingjutium lítill fagnaður í
því, þar eð Chamberlain var inn þverasti um allar tilslakanir. Eink-
um vildi hann engu heita um aukið fjárframlag til að hjálpa Búum til
að reisa á ný bygðir og bú í landinu, reisa sér híbýli og kaupa sér
gripastofn og áhöld.
Þegar þessar tilraunir brugðust alveg, birtu hershöfðingjarnir 25.
s m. í ýmsum blöðum víðsvegar um lönd áskorun til almennings um
öll lönd að skjóta s^man fé til líknar nauðstöddum ekkjum ogbörnum
Búa, og gátu þess, að allar tilraunir til að fá Bratastjórn til að veita
nokkurn styrk, um fram það sem heitið hefði verið í friðarsamningn-
um, hefðu orðið alveg árangurslausar. Meðal annars sögðu þeir á
þessa leið: „Þótt vér höfum engar nákvæmar skýrslur getað tekið,
getum vér þó fullyrt, að auk heilla þorpa hafa yfir 30,000 ibúðir á sér-
stökum bændaheimilum verið brendar til kaldra kola; hús vor hrend,
húsbúnaður, búsgögn og verkfæri <511 brotin eða brend, kvikfé drepið
eða selt, mylnur brotnar eða brondar, aldingarðar og akrar gereyddir,
svo að landið er alt ein eyðimörlc. Fólkið stendur eftir bókstaflega
allslaust .... Þó að Bretland hefði tífaldað þá upphæð, sem oss var
til hjálpar heitin í samningunutn, þá hefði það hvergi tilhrokkið11. Þeir
tóku það fram, að fé því, sem safnaðist, yrði einvörðungu varið til að
bæta úr sáraSta örbirgðarböli, og að enginn hugsaði til annars en að
halda vel öll heit og trúnað við Breta.
Chámberlain svaraði þessu ávarpi með brófi til Botha; kvað ýkt
vandræðin, of lítið gert úr hjálp Breta, og alt of mikið úr samskotum
annara þjóða, er svo nijög væri þakkað fyrir. Þau samskot hefðu þó,
að því er sér væri kunnugt, að eins numíð 2646 fatabögglum og £ 562,