Skírnir - 01.01.1903, Blaðsíða 52
54
Stórvoldiru
inn úr tnúlum milli þeirra og Ilússa, sem ráða norðurhluta álfunnar.
En á meðan seilast Bretar, sem mestu ráða sunnantil í álfunni, norður-
eftir, á kostnað Rússa, og verður nánar frá öllu þessu skýrt síðar.
í Suðurálfu eru Bretar voldugastir og hafa nú borið þar hærra
hlut eftir langvinnan ófrið. En öll stjórn kvað vera þar í óreiðu enn
eftir ófriðinn og megn óánægja meðal Búanna. Bretar skipuðu nefnd
til þess að rannsaka, hvernig á því stæði, að þeim hefði veitt svo þungt
framanaf i viðureign þeirra við Búa. Nefndin ljet uppi það álit, að
illum undirbúningi væri um að kenna og gaf ráðgjöfunum, sem þar
eiga hlut að máli, sök á þvi. Hermálaráðgjafinn, Brodrick, hefur nú
einnig vikið úr sæti, en varð i þess stað Indlandsráðherra.
Játvarður Bretakonungur tókst ferð á hendur síðastliðið ár og
heimsótti ítali og Frakka. Hefur verið fátt með Bretum og Frökkum
áður, en Frakkar verið vinir og bandamenn Rússa. En haldið cr, að
það bandalag sje nú að fara út um þúfur og Frakkar að hallast meir
að Bretum. Loubet, forseti þeirra, endurgalt Bretakonungi heimsókn-
ina síðastliðið sumar og var mjög vel fagnað í Lundúnum. Blöð
beggja þjóðanna báru þá vinamál mikil milli landanna, en meðan
Bretar áttu i Búastríðinu kvað við allt annan tón báðumegin. Nj'lega
hafa Bretar og Frakkar gert samning með sjer um yfirráð í Norður-
afriku. Bretar viðurkenna rjett Frakka til umráða yfir Marokkó, og
þó með þeirri skuldbindíngu frá Frakka hálfu, að reisa ekki vígi á
ströndinni andspænis Gíbraltar, en Frakkar heita al'tur á móti, að stjaka
ekki við Bretum á Egyptalandi.
Það er Rússland sem mest kemur við söguna nú sem stendur.
Yfirleitt má segja, að i ófriðnum, sem nú er byrjaður milli þeirra og
Japana, fylgi Rússsim fáar hamingjuóskir. Er það af þvi, hve litlir sið-
menningarfrömuðir þeir þykja heima hjá sjer. En ekki verður þvi
neitað, að eitthvert hið stærsta mannvirki í menníngarinnar þjónustu
hafa þeir leyst af hendi í Norðurasíu, þar sem er járnbraut þeirra eftir
Síbiriu endilangri með greinum suður í Kina. Barátta þeirra fyrir
því, að fá greiðan aðgang til sjávar, bæði við Eystrasalt, Miðjarðarhaf
og Kyrrahaf, er og rjettmæt og mjög óeðlilegt, að jafnstórt ríki hafi
hvergi greiðan aðgang til sjávar nema norður að íshafi. En rjett þyk-
ir, að þeir heíðu lagað eitthvað heima hjá sjer jafnframt þvf sem þeir
brjóta undir sig nj lönd, þvi lítt æskilegt má það virðast fyrir hverja
þjóð sem er, að lenda undir yfirráð Rússa meðan þær mega búast við