Skírnir - 01.01.1906, Síða 60

60
ÍTr trúarsögu Forn-Islendinga.
Skírnir.
sá fire sér því líkast sein være ketill niikill, eðr pyttr
djúpr ok víðr ok í bik vellanda, en umhveríis eldr brenn-
ande. Þar sá hon marga merin, bæðe iifendrf!] ok dauða,
ok hon kende suma þar. Hon sá þar alla nær höfðingja
ólérða, þá er illa fóro með því valde er þeir höfðo«16)
[þess vegna varð líka að sjá þar »lifendr«; annars hefði
Guðmundi presti verið minni hjálp í vitruninni].
Púkarnir ætla nú að steypa Eannveigu í pyttinn
vellandi fyrir saurlifnað hennar og önnur afbrot, og
fær maður þar að vita, að púkar geta verið eins
fullir vandlætingar eins og guðhræddustu menn. (Trú-
verndararnir (inkvisitorarnir) hafa aftur sýnt, að guð-
hræddustu menn geta á stundum haft gaman af að haga
sér eins og púkar, kvalið menn á allar lundir og loks
dregið þá á bál). En fyrir tilstyrk helgra manna bjargast
Rannveig og fær að eins nokkrar slettur. Miðar síðari
liluti vitrunarinnar að því að sýna hverjir helgastir hati
verið af biskupunum, og svo að því hvílíkur dýrðarmaður
sé Guðmundur prestur Arason, og er spáð, að hann muni
verða mestur »upphaldsmaðr lande þesso« með bænum
sínum. Guðmundur góði var yfir höfuð mjög vinsæll af
kvennþjóðinni.
Þessi vitrun — og aðrar likar — hefir nú sjálfsagt
styrkt mjög kristnina, bæði beinlínis, með því að auka
mönnum ótta við Helvíti, og eins óbeinlínis, með því að
efla trúna á heilagleika þeirra, sem síðar urðu dýrlingar.
Þá erum vér komnir að öðru meginatriði til eflingar
kristninni á Islandi, en það var dýrlingatrúin.
Dýrlingarnir voru Kina-lífs-elixír þeirra tíma, og þó
raunar enn þá betri en jafnvel endurbættur og uppsettur
Kína-lífs-elixír, því að trúin á þá var enn þá lausari við
nokkrar efasemdir. Til dýrlinganna var leitað við öllum
kvillum, og þeir læknuðu þá alla eða því sem næst,
ef trúa má jarteinabókunum, sem voru dýrlingunum sama
sem vottorð læknaðra í auglýsingunum eru fyrir kynja-
lyfin, nema livað þær voru langtum fjölskrúðugri. Og
dýrlingatrúin fylti sjóði kirknanna, alveg eins og kynja-