Skírnir - 01.01.1906, Síða 71

■Skírnir.
TJr trúarsögu Forn-íslendinga.
71
sú ekki til hins betra, hefir Jón Jónsson sagnfr. mjög vel tekið
fram í bók sinni »íslenzkt þjóðerni«.
ls) Próf. B. M. Ólsen: Um kristnitökuna árið 1000 og tildrög
hennar. Rvík 1900, bls. 100.
14) 40 íslendinga þættir. Rvík 1904, bls. 72.
15) Sturlunga I, bls. 69. 16) Biskupasögur I, bls. 451—2.
17) Það var illa gert að svifta íslenzku þjóðina dj'rlingum sín-
nm einmitt þegar mest lá á. Ætli ekki uppgangur djöfulsins á
17. öld hefði orðið minni hér á landi, og galdrabrennurnar þess vegna
nokkru færri, ef hinna heilögu manna hefði notiö við þá eins og áður.
18) Biskupasögur I, bls. 449—50. 19) Biskupasögur I, bls. 490.
20) Sturlunga (Guðbr. Vigfússon) I, bls. 24.
21) Mord vig Torrads Þormoðs sonar IX. dag jola af Gudlaugi
[Hafflida syne]. kuiksettr Gudlaugr og Sigridr kona Torrads. Is-
landske Annaler ved G. Storm, bís. 348.
22) Fyrir »pava blasphemiam«. Islandske Annaler (G. Storm),
bls. 274 (Lögmannsannáll). Ert í Flateyjarannál er nunnunni gefið
annað að sök; (því líklega er ekki um 2 nunnur að ræða). Hún
hafði gefist »pukanum med brefi. hot) hafdi ok misfarit med guds
likama ok kastat aftr vm naadahustre. laagiz med morgum leik-
mottnum.« o. c., bls. 402.
23) Björtí Ólsen hefir í safni til sögu Islands, o. s. frv. III,
bls. 237—38, fært mjög sennileg rök að því, að það só einmitt.
Brandur, sem er heimildarmaður fyrir frásögninni um atburði þessa
«>g væri hún þá því merkilegri.
24) Líklega svo nefndttr af því að hann hafði verið í Miklagarði.
25) Sturlunga I, (Guðbr. Vigfússon), bls 161.
26) Sturlunga I, bls. 137. 27) Sturlunga I, bls. 221.
2S) Gregoríus Dagsson segir við Hall Auðunarson: »Margir
menn þykki mér mjúkari í sóknum en þér Islendingar, því at þér
erut úvanari en vér Xoregsmenn, en engir þykkja mér vápndjarf-
ari en þór«. Heimskringla (Urtger, bls. 757—58). Á 13. öldinni
skorti ekki færi á að venjast bardögum og manndrápum á Islandi,
enda mætt.i nefna dæmi, sem benda á framfarir í bardagalistinni
-eftir því sem b'ður á þann sorgarleik, sem nefnist Sturlungaöldin.
29) Orðið er hér haft í sinni réttu þyðingu, og er það eins og
kunnugt er leitt af böl (sbr. ölvaður af öl). Að bölva einhverjum
eða einhverju er málsvenja, sem naumast hefir komið upp fyr en
íslenzkri hugsun var farið að hnigna. Þetta er þó aðeins getgáta,
sem engan veginn byggist á nægri þekkingu.
30) Það er eitt eftirtektavert tákn tímanna, þó lítið sé, að
danski rithöfundurinn Karl Gjellerup nefnir Herbert Spencer ein-
dreginn flathaus (»en decideret Fladpande« (með öðrum orðum naut
eða eitthvað í þá áttina) í »Politiken« 28/12 1905. Betur sæti á
grútarlampa að hæða rafljós. Það er í fleiru en manndrápum og
hryðjuverkum, sem þessir síðustu tímar minna á ntiðaldirnar.
sl) Þegar á 14. öld er í annálum kvartað undan hörku biskupa.
HELGI PJETURS80N.