Skírnir - 01.04.1909, Blaðsíða 6

102
Um sjúkrasamlög.
(5°/oo)- Ef færri hús brenna á ári, en hugað var, þá
græðir sjóðurinn, en tapar ef fleiri brenna. Það er fyrsta
og helzta undirstöðuatriðið í öllum tryggingarfélögum, að
afla sér vitneskju af annara reynslu, eða eigin, fyrir því,
hversu mörgum óhöppum og miklum útgjöldum búast má
við á hverju ári. Eftir því fara iðgjöldin.
Mjög mörg tryggingarfélög eru í þessu sniði, eins kon-
ar samvinnufélagsskapur.
En þeim getur líka verið þannig háttað, að einn mað-
ar (eða hlutafélag) eigi tryggingarsjóðinn, taki t. d. hús
í tryggingu, af hverjum sem vill, gegn ákveðnu ársgjaldi,
og borgi virðingarverð hússins úr sjóðnum, ef það brennur.
Alt sprettur þetta af einni rót, forsjálninni. Forsjálni
manna hvetur þá til félagsskapar. Margir saman geta
orkað því, sem einum er ofvaxið, og margir saman þola
vel það óhapp, sem einn getur ekki risið undir. En hver
félagsskapur frjálsra manna verður að hvíla á fullu jafn-
rétti; það gera líka öll þessi tryggingarfélög; allir hafa
sömu skyldur — um iðgjöld — og allir sömu réttindi —
til endurgjalds.
Fyrirhyggja og félagsskapur — það er upphaf og
endir allrar mannfélagsstarfsemi nú á dögum. Frelsi,
jafnrétti og bróðerni — það eru höfuðhugsjónir fjöldans
í hverri þjóð.
Sjúkrammlög Milliþinganefndin,sem vann að uýju fátækra-
og nauðsyn lögunum, safnaði skýrslum um orsakir fá-
á þeirn. tæktarinnar, um það, hvers vegna menn
fara á sveitina hjer á landi; það var far-
dagaárið 1901—1902. Þá voru 2369 þurfamenn á öllu
landinu og orsakirnar þessar:
Sjúkdómar og heilsubilan . . 753
Ellilasleiki...................53S
Geðveiki.......................154
Drykkjuskapur . . . . . 121
Ráðleysi og leti...............287
Barnafjöldi og aðrar ástæður . 516