Skírnir - 01.04.1909, Blaðsíða 85

Grikkir og Páll postuli.
181
um, heldur í iðrun og sonarást, í anda og í sannleika. Hann
vissi, að skinhelg trúarbrögð æli ðpilca siðu, sliti skyld-
unnar vébönd, saurguðu alla helgi, og leiddi æ lengra
brott frá þeirri hágöfgi, að vita sig sonu guðs, berendur
hans myndar og njótendur hans velþóknunar. Eftir þeirri
lífsskoðun gekk hann, og hann vann mikið afrek og sköru-
legt fyrir kristindóm og mannkvn. Þegar hann stóð og
virti fyrir sér mannmúginn, er saman var kominn, stóð
hann og var albúinn að senda honum beint i hjartastað
hvassar örvar helgrar sannfæringar. Og þarna var mann-
fjöldi saman kominn svo skarpvitur, svo gagnrýnandi, svo
fágaður og svo fíkinn í nýmæli, svo þyrstur í málsnilli,
en'um leið svo vanstiltur og firtinn, að hinn minsti eim-
ur eða áherzla útlendrar og óheflaðrar tungu hæglega
mátti spilla mestu ræðusnild og röggsemi, — mannfjöldi,
sem við mátti búast að hefði öll varnarvopn sinnar tungu
á lofti móti snjallasta boðskap kristinnar trúar. Þar stóð
hofgoðinn, er furðaði sig á ofdirfsku hins aðkomna út-
lendings, og hann mældi með augunum, ýmist með reiði
eða fyrirlitning, afl þess Samsons, er svo ósleitilega greip
um stoðir hans musteris, sem vildi hann umsteypa því
með þess blótstöllum og gervöllum goðum. Þar stóð Stóu-
spekingurinn eins og ofrembings-ofviti og horfði niður
fyrir sig, sem á barn að leik með börnum og sem hann
vildi sjá hvort nokkurt leikspil væri nýtt að sjá eða
heyra. Þar var lifsnautnar-vitringurinn af flokki Epikúrs,
er hugði vel að orðum prédikarans, hvort þar mundi nokk-
uð til gamans á borði, og það brást honum ekki, þvi að þeg-
ar Páll kom með upprisu framliðinna tók hláturinn fyrir
mál hans. Þar var og Sofistinn og lá honum við brosi,
er hann heyrði hve kringt Páli fór í formála ræðunnar, en
eftir á fanst honum fátt um kenning hans, eins og slíkum
mönnum jafnan verður, er þeir heyra aðra bera fram
sannfæringarmálefni með einlægri ákefð. Þar stóð ánauð-
ugur maður og hlýddi til álengdar og eins og i óleyfi, ef
verða mætti að til sín bærist orð og orð yfir höfuð hús-
bónda hans af hinni nýstárlegu fögru kenning um bróð-