Skírnir - 01.01.1910, Blaðsíða 60

60
Holdsveikissaga.
ið?) var holdsveikur sjúklingur tekinn í »ölmusutölu fá-
tækra og, vanfœrra manna«. Þrjú kúgildi voru spítalanum
afhent þegar í fyrstu frá Möðruvallaklaustri. (Sbr. brb.
Þorl. Sks. bls. 217, 216 og 22817).
Hallbjarnareyrarspítali. Fyrsta fardaga-
árið (1653—54) var þar ráðsmaður, sem hét Þórður Guð-
mundsson. Sjúklingar hafa naumast verið teknir þangað
fyr en sumarið 1655. Stóð eitthvað á húsabyggingum.
Um vorið það ár (17/4) segir biskup16) »að þeir fyrir Jökl-
inum vilji endilega að hospítalið stiftist nú í vor, fátækum
til innsetningar og nota, án alls lengri undandráttar, hvörs
eg hvorki vil nje mega þykist þeim synja, svo ei mjer
sje um kennt.«
Klausturhólaspítali. Fyrstu sjúklingarnir
hafa eigi komið fyr en s u m a r i ð 1 6 5 4. Um haustið er
getið um 3 sjúklinga og til er kvittun til f y r s t a ráðs-
mannsins Jóns Arnasonar (®/6 1654) fyrir kirkjunni og
peningum og talað um »nýtt hospítalshús«, sem hann hafi
bygt.
Hörgslandsspítali. Þangað hafa varla komið
sjúklingar fyr en s u m a r i ð 16 5 4, samkvæmt gjörn-
ingum biskups16) við fyrsta forstöðumanninn, Eiríkr Sig-
valdason (ll/n 1652): . . . En hvort nokkrir eða hve
margir fátækir menn komast kynnu inn í hospítalið þetta
næstkornandi fardagaár stendur þar til menn sjá hvör
formeigun og aðdráttur að kemur, skulu þá eptir hentug-
leikum svo margir innsetjast, að vel sje færilegt«. Þetta
ár átti að byggja spítalahúsin. í gjörningi biskups 1654
stendur: »Nú framvegis vill hann taka 3 spítelska menn
úr Skaftafellssýslu«. Eigi voru hús spítalans þá fullgjörð.
En 1657 »segir Eiríkur sína ábyrgð af þeim spítalahúsum á
Hörgslandi, sem hann hefir gjöra látið eftir fyrirsögn M.
Brynjólfs«. (Alþb. 1657).
Það hafa farið ófagrar sögur af húsakynnum
holdsveikraspitalanna gömlu og það með réttu, eins
og síðar mun drepið verða á. Rétt þykir þvi að athuga,
hvernig þessi allra fyrstu spítalahús voru.