Skírnir - 01.01.1910, Blaðsíða 69

Um loftfarir.
69
nokkurt loft kæmist inn í staðinn. (Hann vissi ekki að
þetta er ógjörningur!). Þá væri ekkert eftir í þeim, og
mundu þær því fljóta upp, ef þær væru ekki stjóraðar
niður. Þyrfti því eigi annað en að festa bát og önnur
áhöld neðan í þær, leysa landfestar og setja upp segl.
Lækka mætti loftfarið með því að hleypa lofti í eitthvað
af kúlunum, en hækka með því að varpa útbyrðis þunga-
vöru. Hann hætti að vísu við að reyna að koma þessari
hugsjón sinni í framkvæmd, hélt að guð mundi ekki leyfa
slíkar byltingar, sem af því gæti leitt, en þessa er getið
hér sökum þess, hve margt hann hefir séð af því, er síðar
kom í ljós og notað varð. Nú á síðustu tímum hafa menn jafn-
vel verið að hugsa um að reyna málmkúlna-hugmyndina hans.
1680 sýndi Alfonso Borelli frá Neapel fram á það,
hvílíkum örðugleikum þetta hlyti að verða bundið i fram-
kvæmdinni. Ef hylkin ættu ekki að verða alt of þung,
þá yrði að gjöra þau svo þunn, að þau mundu leggjast
saman af loftþrýstingnum.
Þá er að geta klerks nokkurs vestan úr Brasilíu,
Laurenzo de Gusmas að nafni. Hann þóttist hafa fundið
áhald til þess að komast leiðar sinnar um loftið, og
lét mikið af því. Hann sneri sér til Jóhanns 5. Portúgals-
konungs, sýndi honum fram á, að hvílíku dæmalausu
gagni þetta. mætti koma honum og ríki hans, og fékk af
honum einkaleyfi til þess að smíða þetta áhald og fara
með það. Svo er sagt, að hann hafi smíðað körfu úr píl-
viði með pappírsþaki kúptu, kynt eld undir þakinu og
liðið svo í loft upp, en rekist á hallarþakið og ónýtt farið,
en komist sjálfur heill af. Þetta átti að hafa gjörst í
Lissabon 1709 í viðurvist konungs og hirðarinnar. Sé
þetta satt, þá hefir orðið sorglega lítið framhald af þess-
ari fyrstu loftför. Hún virðist hafa gleymst að mestu leyti.
Þá má minnast rita Galiens munks (1759). Hann
sagði, sem satt var, að ef tekið væri þunt loft, hátt ofan
úr hæðum, og fylt með því stórt hylki, þá mundi það
geta lyft mikilli byrði, og smíðaði svo i huga sínum'loft-
skip, sem var stærri en allur bærinn Avignon og átti að