Skírnir - 01.12.1916, Page 102

438
Ritfregnir.
[Skirnir
dags. 22. maí 1902. Eitt hiS helsta starf þeirra skildi vera að
semja níja jarðbók, sem átti að ná ifir alt landið. Enn jafnframt
áttu þeir að gefa gætur að öllu því, sem aflaga fór í stjórn lands-
ins eða í versluninni, og vóru þannig að nokkru leiti settir til höf-
uðs bæði veraldlegum og andlegum valdsmönnum og kaupmönnum,
og sjerstaklega var þeim boðið að taka á móti kærum frá alþíðu-
mönnum, sem höfðu verið beittir ójöfnuði, og skíra konungi frá, ef
þeim virtust kærurnar vera á rökum bigðar. Svo áttu þeir og að
gera tillögur um, hvernig ráða mætti bót á því sem aflaga færi,
og hvað gera skildi landiuu til viðreisnar. Upphaflega var Páli
Vídalín ekki ætlað sæti í nefndinni, heldur stóð tiI, að amtmaður,
•biskupar og lögmenn skipuðu hana með Arna, enn Páll Beyer
skildi vera skrifari nefndarinnar. Enn Arni rjeð þvi, að Páll Vída-
lín var settur í nefndina. Mun hann hafa sjeð fram á það, að
h'tið gagn mundi verða að eftirlitsstarfi nefudarinnar með einbættis-
mönnum, ef æðstu embættismenn landsins sæti í nefndinni, enda
vissi henn að þar var hver höndin uppi á móti annari og h'til von
um, að nefndiu mundi verða samtaka, ef hiin irði svo skipuð Enn
það, að Arni fjekk því framgengt, að Páll var valinn, sínir, að kon-
ungur og hin æðsta stjórn landsins í Kaupmannahöfn hafði um
þessar mundir ótakmarkað traust á Arna Magnússini. Má af því
ráöa, að Arni hafi sjálfur átt mestan þáttinn f að semja erindis-
brjef það, er nefndarmönnum var gefið. Páll Vídalín átti enga
hlutdeild í þessum undirbúningi, vissi ekki einu sinni, að hann var
skijaður 1 nefndina fir enn á alþingi 1702, þegar hann hitti Arna
þar (sjá A. M,. Embedsskrivelser Nr. 16, bls. 22). I nefnd þess-
ari sátu þeir fjelagar í 10 ár. Flest af þeim brjefum, sem birt eru
í embættisbrjefabindinu, snerta þessi nefndarstörf og varpa ifir þau
björtu Ijósi.
Tilefnið til þess, að nefndin var skipuð, vóru þær umkvartanir
og bænaskrár, sem Gottrup lögmaður hafði flútt af landsmanna
hálfu við konung í utanför sinni 1701. Má ætla, að það hafi verið
mikil voubrigði firir Gottrup, er hann sjálfur hlaut ekki sæti í
nefndinni, heldur tveir menn, sem hann hlaut að telja í andstæð-
ingaflokki sínum, þvf að I’all Vídalín hafði ásamt amtmanni Krist-
jáni Múller og Jóni biskupi Vídalín, frænda sínum, verið forsprakki
þess flokks á alþingi 1701, sem lagðist á móti sendiferð Gottrups,
og höfðu þeir frændur ásamt 3 prestum og 3 síslumönnum látið
ágreiningsatkvæði sitt verða samferða Gotttup til dönsku stjórnar-
innar og gelið Árna Magnússini umboð til að halda því fram firir