Alþýðublaðið - 09.12.1959, Side 4

Otgefandi: AlþýCuflokkurinn. — FramkvæmdastJóri: Ingólfur Kri.st]tnnon.
— Ritstjórar: Benedikt Gröndal. Glsli J. Ástþórsson og Helgi Sæmundnon
(áb.). — Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmarsson. — Fréttastjóri: Björg-
Tin GuSmvmdsson. — Simar: 14 900 — 14 901 — 14 902 — 14 903. Auglýs-
tngasimi 14 906. — Aosetur: Alþýðuhúsið. — PrentsmiSja AlþýSublaBsini.
( Hverfisgata 8—10.
Hringsnúningur
EITT einkennilegasta fyrirbrigði íslenzkra
stjórnmála er tilhneiging skynsamra stjórnmála-
manna til að skipta algerlega um skoðun á málum
eftir því, hvort þeir eru í stjómarandstöðu. Ár eftir
ár hefur þjóðin séð menn í stjórnarandstöðu snúast
gegn því, sem þeir virtust samþykkja með sann-
færingu, er þeir voru í stjórn.
Síðasta dæmið um þetta er barátta fram-
sóknar og kommúnista gegn þingfrestun í nokkr
ar vikur, meðan ríkisstjórnin undirbýr tillögur
í efnahagsmálum. Það er svo að heyra á fram-
sóknarmönnum, að þessi þingfrestun sé tilræði
við þingræðið og helzt samhærileg við valdatöku
Hitlers. Kommúnistar eru engu vægari í dóm-
um.
Samt er það staðreynd, að háðir þessir flokk
ar hafa staðið að eða viljað sams konar þing-
frestun, þegar þeir voru í ríkisstjórn. Komm-
únistar sáu ekkert athugavert þið þingfrestun,
þegar þeir voru í nýsköpunarstjórninni á sínum
);í tíma — með sama forsætisráðherra og nú. Fram
sóknarmenn óskuðu eftir þingfrestun vegna efna
hagsmála fyrir fáum árum og töldu hana eðli-
lega og æskilega, þótt ekki yrði úr þeim áform-
um.
Slíkar staðreyndir, sem sýna hvernig þessir
flokkar og íorustumenn þeirra hringsnúast eftir
pólitískum aðstæðum, hljóta að veikja málstað
þeirra. Það er ekki hægt að taka svona framkomu
alvarlega.
Ruglað saman árum
Það er furðulegt að maður, sem hefur verið
fjármálaráðherra þjóðarinnar öðru hverju í aldar-
fjórðung, skuli leyfa sér að reyna að blekkja lands
fólkið með svo auvirðilegu ráði að rugla saman ár-
um. Þetta gerir Eysteinn Jónsson, er hann vísvit-
andi fer með blekkingar um fjárhagsafkomu líð-
andi árs og ruglar saman þeim upplýsingum, sem
gefnar hafa verið um að 250 milljónir vanti til að
ná saman endunum NÆSTA ÁR.
Guðmundur í. Guðmundsson sýndi enn einu
sinni rækilega fram á það í útvarpsumræðunum, að
þau fjárlög, er afgreidd voru á sl. vori, muni
standast fyllilega án halla, og afkoma útflutnings-
sjóðs hafi verið góð. Það hefur engum lausaskuld-
um verið safnað hjá ríkissjóði eða útflutningssjóði,
engir óreiðuvíxlar verið skildir eftir.
Hins vegar er vandi framtíðarinnar óleystur.
Alþýðuflokksstjórnin forðaði þjóðinni frá óðaverð-
bólgu, sem blasti við framundan hengifluginu, sem
Hermann staðnæmdist á. Það hefur verið þjóðinni
ómetanlegt að hafa hemil á verðbólgu allt þetta ár,
og það léttir stórlega glímuna við vanda framtíð-
arinnar.
í Auglýsingasími
Alþýðublaðsins
er 14906
4 9. des. 1959 —
JARÐARFÖR Gísla Sveins-
sonar, fyrrverandi alþingis-
forseta, fer fram í dag að Vík í
Mýrdal, en með honum er horf
inn svipmikill og minnisstæð-
ur maður.
Gísli Sveinsson fæddist að
Sandfelli í Öræfum 7. desemb-
er 1880, sonur séra Sveins Ei-
ríkssonar alþingismanns og
Guðrúnar Pálsdóttur, konu
hans. Gísli lauk stúdentsprófi
í Reykjavík 1903 og embættis-
prófi í lögum frá Kaupmanna-
hafnarháskóla 1910. Hann var
settur bæjarfógeti á Akureyri
og sýslumaður í Eyjafjarðar-
sýslu 1906—-1907, en gerðist
yfirdómslögmaður í Reykja-
vík að loknu háskólanámi og
gegndi því starfi til 1918, er
hann varð sýslumaður í Skafta
fellssýslum með aðsetur í Vík
í Mýrdal. Það embætti hafði
Gísli Sveinsson á hendi til
1947, er hann var skipaður
sendiherra íslands í Noregi.
Gísli iét af störfum 1951 fyr-
ir aldurs sakir, en fluttist þá
heim til íslands og settist að
í Reykjavík. Hann lézt 30.
nóvember eftir stutta sjúk-
dómslegu.
Gísli Sveinsson gaf sig mjög
að stjórnmálum strax á há-
skólaárunum og hafði á þeim
mikinn áhuga ævi’.angt. Var
hann kjörinn þingm. Vestur-
Skaftfellinga 1916 og átti sæti
á alþingi til 1921, en dró sig
þá í hlé um skeið vegna heilsu
brests. Vestur-Skaftfellingar
kusu hann aftur á þing 1933,
og eftir það sat Gís'i Sveinsson
á alþingi til 1947, er hann varð
sendiherra í Noregi. Hann var
forseti sameinaðs þings 1942
og 1943—1945. Kom í hans
hlut að stjórna fundi alþingis
á Lögbergi, þegar lýðveldið
var endurreisf 17. júní 1944.
Mun honum þá hafa fundizt
stærsti draumur sinn og þjóð-
ar sinnar rætast.
Gísli Sveinss. kvæntist 1914
eftirlifandi konu sir.ni, Guð-
rúnu Einarsdóttur. — Börn
þeirra eru fjögur, dæturnar
Guðríður, Sigríður og Guðlaug
— og einn sonur, Sveinn. —
Heimili Gísla og Guðrúnar var
rómað fyrir höfðingsskap og
það sæti. Lengi hafði Gísli
Sveinsson unnið að sjálf-
stæðismálum íslendinga við
hlið mikilhæfra og eftir-
minnilegra samherja, og sú
barátta var honum heilög all-
ar stundir. Fór vel á þvi, að
einmitt hann skyidi lýsa yíir
stofnun hins endurreista lýð-
veldis. Þar var réttur maður
á réttum stað.
íslenzk stjórnmálabarátta
var oft hörð og cvægin f iíð
Gísla Sveinssonar, en þau átök
sköðuðu aldrei vinsældir hans
eða virðingu. Hann var höfð-
inglegur í framgöngu, en ljúf-
menni í viðkynningu, hrókur
alls fagnaðar á góðu dægri, —
hugkvæmur og áhugasamur
um landsins gagn og nauðsynj
ar fram í elli og vildi í hví-
vetna sæmd og heill þjóðar
sinnar. Ástsælastur varð hann
þó meðal Skaftfellinga, sem
þekktú hann bezt og lengst.
Og í dag leggst hann til hvíld-
ar í átthögum sínum þar aust
ur frá að loknu löngu og góðu
starfi ,virtur af öllum.
gestrisni, og nutu þau hjón
frábærra vinsælda.
íslendingar munu lengi
minnast Gísla Sveinssonar
með þökk og virðingu. Hann
var áhrifamikill stjórnmála-
maður, en barðist sjaldan í
persónulegu návígi, þrátt fyrir
kapp ríkrar máiafylgju, sköru-
legt, en vinsælt yfirvald og
tók virkan þátt í lífi og starfi
samtíðar sinnar. Minnisstæð-
astur verður hann í forseta-
stólnum að Lögbergi við
lýðveldisstofnunina, enda
táknrænt, að hann skipaði

saga barnanna. Kl.
18.55 Framburðar-
kennsla í ensku. Kl.
20.30 Daglegt mál.
Kl. 20.35 Með ungu
fólki (Jón R. Hjálm
arsson). Kl. 21 Tón-
leikar: Ungversk
— -3 þjóðlög. Kl. 21.20
* Umhverfis jörðina
á 80 dögum; VI.
kafli. Kl. 22.10 Úr
4heimi myndlistar-
innar. — Kl. 22.30 Tónaregn:
Svavar Gests kynnir lög eftir
Louls Prima.
'fc Frumsamin íslenzk
skáldsaga í útvarpinu.
Stefán Júlíusson flytur
athyglisverða hók.
•fe Um útilegumenn og
lögmál Parkinsons
RÍKISÚTVARPIÐ hefur tekið
upp þá nýbreytni að kaupa til
flutnings frumsamda skáldsögu
— eftir íslending. Hér er um að
ræða skáldsöguna Sólarhringur
eftir Stefán Júlíusson og hefur
hann flutt hana nokkrum sinn-
um. Eftir því, sem mér er sagt,
mun hann hafa lesið rúmlega
helming sögunnar og síðast las
hann í gærkvöldi.
ÞETTA er lofsverð nýbreytni
og vonandi verður framhald á.
Hitt er svo annað mál hvernig
til tekst með söguval. Að þessu
sinni hefur það tekist mjög vel.
Stefán Júlíusson tekur fil með-
ferðar efni, sem er í hvers manns
huga: aðstæður meðal ungs fólks
í Reykjavík, hernámið og þá
lausung, sem því fylgir, upp-
lausn heimilis og þjóðfélags, rót
leysið og gróðahyggjuna,
ÉG HEF oft hlustað á lestur
Stefáns og ég fæ ekki betur séð
en að hér sé um að ræða beztu
skáldsögu hans til þessa. Hann!
nær tungutaki og talsmáta þess
fólks, sem sagan fjallar um og
hvergi virðist hann ýkja eða
ofgera. Hann afskræmir enga
persónu sína, en virðist hafa
djúpa samúð með þeim og næm-
an skilning á aðstöðu þeirra og
lífshlaupi. Frásögnin er hröð og
viðburðarík, þannig að í hverj-
um lestri gerist eitthvað. sem
ræður örlögum persónanna og
framvindu sögunnar.
STEFÁN er mjög hófsamur í
lýsingum. Aðalsöguhetjan er
ungur piltur, ástandsbarn úr
hálfbyggðu húsi, sem fjarlægist
móður sína eftir að hún giftist,
flýr heimili sitt, losnar úr tengsl
um við flest það, sem gefur
þroska næmum unglingum — og
lendir á glapstigum. En þrátt
fyrir allt er hér um mannsefni
að ræða — og veldur nú miklu
um afdrif sögunnar hvernig höf
undinum tekst að loka henni. —
Ég vil þakka útvarpinu fyrir
þessa nýbreytni.
ÓLAFUR BRIEM magister hef
ur kannað útilegumannabæli
víða um land, ásamt Gísla Gests
syni og fleirum og tekið sarnan
bók um rannsóknir þeirra: Úti-
legumenn og auðar tóttir, sem
Menningarsjóður hefur gefið út.
Ólafur og félagar hans hafa far-
ið víða um land og er fróðlegt að
lesa þessa bók, ekki sízt kaflana,
sem Gísli Gestsson skrifar. —
Fyrst í bókinni er kafli um saka
menn, sem lögðust út, þá annar
um frásagnir íslendingasagna
um útilegu menn, síðan útilegu-
mannaannáll og loks þættir um
nafngreinda útilegumenn og tótt
ir, sem fundist hafa. — Þetta er
fróðleg bók og skemmtileg, en
ekki gefur kaflinn um Eyvind og
Höllu neitt fram yfir það, sem
maður hefur áður lesið.
MEÐAN maður er að lesa bók
ina Lögmál Parkinson er sem
svipuhöggin dynji á manni, rétt
eins og verið sé að kaghýða
mann. Parkinsson er meinhæð-
inn, undir uppgerðar alvöru seitl
ar hárbeitt og kuldalegt háð.
satíra, sem hittir alveg í mark
því að þó að Parkinsson sé Breti
og skrifi bók sína fyrir Breta
og um þá og þeirra þjóðfélag, þá
eiga dæmi hans sannarlega við
um okkur íslendinga og íslenzkt
þjóðfélag, sem er sífellt að vaxa
að skriffinnskuflækju, stjórnar-
athöfnum, skrifstofum og alls-
konar fargani.
PARKINSSON sannar okkur
það, að skrifstofumennskan út-
ungar sífellt nýjum skrifstofum
— og að þær síðan vinna hver
fyrir aðra. Þetta lögmál þekkj-
um við sannarlega. Eitthvað í átt
við þetta vakti fyrir Lofti Guð-
mundssyni þegar hann skrifaði
bækur sínar: Jónsmessunætur-
martröð á fjallinu helga og
Gangrimlahjólið. Bók Parkins-
sons er þó í allt öðrum dúr en
bækur Lofts. — Skriffinskujarl-
ar hefðu gott af að lesa bók Park
inssons.
Hannes á liorninu. í
AlþýÖublaðið