Þjóðólfur - 12.08.1864, Síða 3

— 159
gerði að skilyrði fyrir því, að hún færi héðan til
Hafnar og á konúngsfund.
Hugvekjur útaf þiisnndára landnáml
Ing'ólfs og fyrstn byggíngu íslands.
(AcJsent. Sbr. 16. ár þjótiólfs, bls. 1—2).
I.
í 1.—2. númeri af þessum árgángi »f>jóð-
<51fs« heflr skólakennari Ilalldór Friðriksson íReykja-
vík stúngið upp á því, að Islendíngar með ein-
hverju hátíðlegu móti árið 1874 mintist þess við-
burðar, þegar landið heflr bygt verið í þúsund ár,
þar sem sá viðburðr sé liinn fyrsti og því einna
merkastr í sögu vorri, og eins og gæti nefnzt af-
mælisdagr fóstrjarðar vorrar, og í því efni þótt
bezt við eiga, að halda þessum merka viðburði á
lopti með því, að reist væri hús i Reykjavík með
fjársamskotum Islendínga, er hæfilegt væri til
geymslu allskonar gripa og fornmenja, er oss á
einhvern háttkynni að áskotnast. þar nú málefni
þetta, sem hann þannig hefir hafið máls á, hefir
vakið eptirtekt mína, þá hefi eg, sem af fúsum
vilja vildi styðja að því, að minníng viðburðar þessa
á heiðarlegan hátt fyrir vort kæra fóstrland yrði á
lopti haldið, einnig hugsað mér að láta mitt álit í
Ijósi í þessu efni, og skal eg þá geta þess, að
enda þótt eg reyndar eigi geti neitað því, að mér
virðist, að nauðsyn gæti borið til þess, einkum
þegar að fteiri fornmenjar samansafnast, að hús
væri bygt til geymslu handa þeim, þá verð eg þó
á hinn bóginn að álíta, að slík húsbyggíng eigi
standi í því sambandi við hina fyrstu byggíngu
íslands, að Íslendíngar á þenna hátt, eins og skóla-
kennarinn hvetr landsmenn vora til, ætti aðminn-
ast þessa viðburðar í sögu íslands; heldr hefir
mér þarámóti komið til hugar, að fremr ætti við,
svo að viðburðr þessi yrði því ljósari og hátíðlegri
í augum landa minna og þeirra, er úr öðrum lönd-
um koma til Reykjavíkr, á miðjum Austrvelli sem
hinu helzta torgi bæarins, að reisa gamla íngólfi
Arnarsyni sem vorum fyrsta landnámsmanni, og
þeim, er fyrstrbygði Reykjavik, lieiðarlegan minn-
Jsvarða, þannig,*að mynd hans í yfirnáttúrlegri
stærð væri gjörð og steypt úr málmi og sett upp
á háan steinstöpul á miðju þessu torgi, og það
letr á rist, »að minnisvarða þenna hefðu íslend-
íngar reist íslands fyrsta landnámsmanni íngólfi
Arnarsyni árið 1874 í minníngu þess, að landið
nú hefði bygt verið í þúsund ár«; því bæði væri
H'kr minnisvarði mjög fögr endrminníng þessa
viðburðar, og gæti þaraðauki í margar aldir staðið
landi voru og Reykjavíkrbæ til sóma og prýðis,
betr en nokkuð forngripahús, þó vel væri vandað,
eins og líka slíkt líkneski eigi þyrfti að kosta svo
fjarska mikið, þó mér reyndar eigi sé fullkunnugt,
hve slík íþróttasmíði yrði dýr, sem eigi víst er
hægt að gjöra nokkra áreiðanlega áætlun um.
Líkneski þetta ætti síðan við almenna hátíð í
Reykjavík, er þar bæri að halda í þessu efni á
hentugum tíma sumarið 1874, að afhjúpa (afslöre),
eins og venja er til erlendis, og mundi þá við
það tækifæri ræður snjallar haldnar verða, veizlur
og gleðisamkomur, eins og bezt væri faung á.
Ef Islendíngar, eins og eg vona, eru einhuga í
því að halda þessum merka viðburði á lopti með
einhverju hátiðlegu móti, þá væri að mínu áliti í
öllu falli hentugast sem fyrst að taka til að safna
fé til þess um landið, og ættu hinir helztu menn
og málinu velviljuðustu að standa fyrirþví og gjör-
ast þess oddvitar í sýslu hverri, og mætti þá á
síðan, þegar töluverðu fé væri safnað, setja nefnd
manna til þess að ákvarða, á hvern hátt Islend-
íngar sem bezt og liátíðlegast skyldu minnast þess
viðburðar. þareð þér, herra ritstjóri! sem sá, er
í blaði yðar, eins og skyidan býðr, vekið máls á
mörgum almennum og þjóðlegum málefnum vor-
um, eigi enn liafið sagt álit yðar í þessu efni,
leyfi eg mér að vona, að þér í tilefni af þessari
grein minni gjörið það, og með yðar röggsemi
styðið að því, að Islendíngar minnist þessa áðr-
greinda merka viðburðar á sínum tíma með ein-
hverju hátíðlegu móti. B.......
II.
Ut réí> íngólfr leita
ógnreifr nieí) Hjörleifl.
(Sn. E. Kauph. 1852, bls. 134).
»IIvað bíðr sinnar stundar», sagði forðum
Gunnar á Hlíðarenda.
Hér er um þjóðmálefni að ræða, sem hefir
þegar beðið helzt til lengi, en þóað fyrir laungu
hefði verið öll ástæða til að hreifa við því, þá er
nú ef til vill tíminn þó allra réttastr, til að gjöra
eitthvað við það. Hver sá, sem virðir og þekkir
réttilega lcmdnám og byggíng íslands, mun varla
þurfa að spyrja að því, hvert þetta þjóðmálefni er,
en það er 1000 ára »Jubilæum« eða þjóðhátíð í
minníng íslands byggíngar og íngólfs Arnarsonar,
er var hinn fyrsti frumkvöðull þess, að þetta land
bygðist, og sem fyrstr tók sér fastan bústað hér
á landi og síðan allir aðrir landnámsmenn »að
hans dæmi«. þessa þjóðhátíð á að halda að 10