Þjóðólfur - 12.08.1864, Blaðsíða 4

— 160 —
árum Jiðnum cðr Í874, þvi þá eru 1000 ár liðin
frá því Ingólfr fór alfarinn til íslands, og tók sér
þar bólfestu 874 árum eptir Krists burð.
Nú liggr þá fyrir að hugleiða, hvernig menn
réttast og hæfilegast sýni minníngu Ingólfs og
byggíngu lands þessa þann veg og virðíng, að
seinni alda mennhér á landi og aðrar þjóðir sjái,
að Íslendíngar á þessari öld hafl haft rétta til-
fmníngu fyrir sóma ættjarðar sinnar og áhuga og
framkvæmd til að sýna hana í verkinu. J>að er
brýn nauðsyn fyrir þjóðerni vort, að vér á alda-
mótum þessara þúsund ára minnumst Ingólfs, og
finst oss það verði að gjörast með tvennu móti:
bókfrœðilega og ípróttlega.
Yér viljum þá fyrst snúa oss að hinu íþrótt-
lega, því allt þesskonar er svo ókunnugt hér á
landi. Ritin eru að vísu góð, en þó eru þau ekki
einhlít til minníngar um svo hátíðlegan og mikil-
vægan viðburð, sem hið fyrsta landnám er fyrir
landsmenn, og um vorn fyrsta og frægasta land-
námsmann. Vér verðum að sýna einhvern lit á
að reisa honum minnisvarða, eins og svo alment
hefir tíðkazt og enn tíðkast með eldri og ýngri
siðuðum þjóðum, og er þá fyrst að íhuga, hvernig
og hvar hann á að vera. Yér viljum þá fyrst
snúa oss að því, hvar hann á að vera, og virðist
oss þá svarið liggja beint við: þar sem forlögin
vísuðu íngólfi á bústað, eðr með öðrum orðum,
þar sem öndvegissúlur hans rak á land að Arnar-
hóli. J>að rnunu flestir verða því samdóma, að
það sé hinn eini rétt tilkjörni staðr; því hvar er
tilhlýðilegra að minnisvarði hans standi en á þeirri
hæð við hans lögheimili, þar sem flestir útlendir
menn koma að votta virðíngu sína fyrir minníngu
hans ásamt oss? Menn eiga því hið allrabráðasta
að fá handa landinu efstu nybbuna af Arnarhól til
þessa fyrirtækis og einnig gángstig niðr að sjó,
sem þarf að umgirða. J>etta þarf að gjöra sem
fyrst, því annars geta menn búizt við, að sá staðr
verði tekinn til einhvers annars. f>ar næst eiga
menn að gángast fyrir samskotum um allt land
fyrir nef hvert, eins og Íslendíngar gjörðu forðum,
þegar þeir létu velja sér vorn fræga þíngstað.
J>etta gjörðu Forngrikkir, þegar þeir gjörðu stærstu
myndir sínar og byggíngar, og þykir þetta bæði
að fornu og nýu einkar sómasamleg aðferð.
Nú er varla að gjöra ráð fyrir þvi, að þessi
samskot gángi svo greitt, að menn þegar gæti
tekið að reisa minnisvarðann, og því ætti menn
til bráðabyrgðar að reisa upp stein á Arnarhóli,
og láta slétta kríngum sjálfa hæðina og laga hana
til, en setja síðan hitt samskotaféð á vöxtu jafn-
óðum og það kemr inn, þángað til það er orðið
nógu mikið til þess, að menn geti fengið búið til
líkneski íngólfs steypt úr málmi.
Yér gátum þess þegar í öndverðu, að það
hefði dregizt helzt til lengi, að nokkuð væri gjört
til minníngar um Ingólf og Islands byggíngu, en
því meiri ástæða er fyrir oss, sem lifum á þessari
öld, að láta ekki svo þúsundasta árið fram hjá líða
frá byggíngu föðurlands vors, að vér ekki sýnum
viðleitni til að bæta úr þessari sorglegú deyfð og
gleymsku liðnu aldanna, því þá gætu eptirkomendr
vorir sannarlega legið oss á hálsi. Hér er allt
undir því komið, að landslýðrinn sjái sinn eiginn
sóma og gefi af frjálsum vilja, lítið þeir sem lítið
mega, en meira þeir sem meira mega, allir sinn
skerf, eða allir nokkuð, en leiti eigi eingaungu til
stjórnarinnar og heldri manna, því aldrei getr það
átt eins illa við og ( þessu máli, því þjóðin verðr
að sjá það, að skilyrðið fyrir því, að hún hafl sem
mestan sóma af framkvæmd þessa fyrirtækis, er
það, að hún sjálf vinni sem mest og bezt að þvf
samhuga og af alefli. Hér er því fyrir hendi gott
tækifæri fyrir Islendínga tii að sýna, að þeir geti
komið fram sem þjóðfélag, er heflr þann sameigin-
lega áhuga, að gæta sæmdar sinnar.
Vér erum vissir um, að hver dugandi útlendr
maðr, sem stígr fæti sínum á Arnarhól, mundi roðna
fyrir vora hönd, af að sjá þar ekkert minníngar-
merki, ef hann vissi, hve merkilegt þetta örnefni
er í sögu landsins. En hér koma nú árlega svo
margir ferðamenn sem stíga fæti sínum á þenna
stað, og munu þeir ekki lengi þess duldir, hve
merkr hann er í sögu landsins, og ættim vér eigi
að láta þá verða fyrri til að minna oss á skyldu
vora. En hvað munu þessir hinir útlendu menn
liugsa, þegar þeir sjá og íhuga, að þessi staðr
liggr rétt við eða öllu fremr í þeim höfuðbæ lands-
ins, sem er af náttúrunni bezt kjörinn til að vera
liöfuðbær fiestra hlutra vegna, og sem um leið
mun hafa það fram yfir höfuðstaði flestra ann-
ara landa í veröldunni, að hann líka er hið elzta
höfuðból landsins og hið elzta fasta lögheimili?
|>að virðist nú reyndar, að að margir Íslendíngar
hafi gleymt þessu, en þó viðrkennir skáldið Eggert
Ólafsson það fullkomlega í Mánamálum. Sumir
hinir aðrir hafa aptr látið þar við lenda, að tína
til ránghermt og rétthermt um Reykjavík er miðr
máfara, þarsem þó allir ættjarðarvinir ætti að kapp-
kosta, að hún geti haldið fullum sóma sínum sem
íngólfsbær.