Þjóðólfur - 12.08.1864, Blaðsíða 6

— 162 —
því á fót, er hann þar fer fram á, þá eigi það engan
veginn vel við að gjöra slíkt í landnámsminníngu;
því það ætti fyrir laungu að hafa verið verkefni
stjórnar vorrar og þjóðar að koma sér saman um
að kosta hæfilegan samastað í landinu sjálfu handa
hinum fornu bókmentum vorum og fornmenjum,
í stað þess, að stjórnin og ýmsir merkir menn hafa
kappkostað að draga allt slíkt úr landinu til Dan-
merkr og þjóð vor jafnvel stutt dyggilega að því.
En vér álítum, að það sem gjöra á í minníng íng-
ólfs og Islands byggíngar, ætti að vera sem nán-
ast bundið og samtengt við hinn fyrsta landnáms-
mann og hið fyrsta landnám, sem auðið má verða,
eins og vér hér að framan höfum leitazt við að
sýna fram á í uppástúngum vorum um það, hvað
gjöra skuli, þegar þessi tími ber að höndum.
Nú er þá að eins eptir hið síðasta atriðið,
sem vér vildum hreifa, en sem að vorri hyggju
næsta mikið er undir komið, ef að málefni þetta
á að fá framgáng. Vér vitum reyndar, að áhugi
almenníngs, fylgi einstakra og allra forstöðumanna,
sókna, sveita, sýslna og umdæma getr gjört mikið
að verkum í þessu efni; en þó ber þess að gæta,
að því meira sæmdarmál sem þetta er fyrir þjóð-
ina, því betr þarf líka að búa um hnútana, að fé
það, er fæst með frjálsum tillögum landsmanna,
komist í sem beztar og vissastar hendr, svo að
vissa fáist fyrir því, að árángr fjárframlaganna svari
fullkomlega til þess, sem fram er lagt, eða með
öðrum orðum, að vissa sé fyrir, að ekkert mis-.
farist. Ætíð munu menn verða að sama hófi fús-
ari að leggja frara fé silt, sem menn sjá því betr
borgið, að það komi að tilætluðum notum. Vér
álítum þess vegna ómissandi, ef að mál þetta á
að gjörast með því kappi og áhuga frá almenn-
íngs hálfu, sem vér óskum og vonum, að ein-
hverjir hinir helztu menn landsins, einkum hér á
staðnum, sem hafa fullt traust almenníngs, bindist
fyrir um þetta mál og gángi í nefnd til að taka á
móti, ávaxta og ábyrgjast það fé, sem af lands-
manna hendi verðr greitt um hin næstkomandi 10
ár. Til þessa starfa skorum vér á stiptamtmann-
inn yfir Islandi, land- og bœarfógetann í Ileyltja-
vík, og málatlutníngsmann og bæarfulltrúaforstjóra
í lleykjavík Jón Guðmundsson. Ef að þessir menn
eptir áskorun vorri hindast fyrir málið og fylgja
því örugglega fram við landsmenn, og takast á
hendr að annast um trygga geymslu og meðferð
þess fjár, er saman yrði skotið, erum vér þess
fullöruggir, að þetta mál, sem þjóðsæmd vor er
undir komin, muni fá öflugan og ágætan fram-
gáng. Reykjavík, 30. Jiílx 1864.
Nokkrir hlendíngar.
Alþíngishosnínííarnar 1864
II. (Framhald).
þetta storbú vort Íslendínga er Alþíng, Jxaí) vantar nú
fyrirvinnu og forstöím og á þaí) vantar 511 hjú; hinn mikii
húsfabir þess eru Íslendíngar oí)r hin íslenzka þjúíi, hún á
stúrbú þetta, þaí) er og verþr múttarstoí) hennar og stytta,
fútrinn undir tiiveru hennar, vitígángi og óilum framfórutn um
úkomnar aldir. Á þetta stúrbú sitt á þjúiiin aí) ráia óll hjú
nú í haust, hún á a?> gánga fram og kjúsa fulltrúa sína á
Aiþíng, og standa síþan reikníngsskap af því kjóri sínn, og
hafa af því fuila ábyrgi) fyrir hinni komandi kynslúi) og ú-
kornnum öldum, hvern áhuga og alúþ hún hafl nú lagt á
aÍ) nndirbúa og vanda sein bezt kosníngar þessar.
Og nu er Isiendin^ar raþa súr húskarla á þíng, þá veriþr
vel ai) gæta þess,. aÍ) hinn mikli húsfaÍir þíngsins verir þar
hvergi nærri til þess aíi skipa fyrir verknm, iíta eptir því sem
unni'í) er eia kippa því í lag, þá þegar, sem aflaga fer eÍa
af varmenskn er unnib; nei, á því alsherjar heimili voru eru
oll verkm fahn hjúunum; alþíngismennirnir eru húsbúndalans
her aþ því leyti; þeir geta rábib þar ólluni verkum, hvort
þetta eí)r hitt skal vinna sem þá er tími til og tækifæri og
íull naubsyn krefr, hvernig þau verk eru nnnin og hvernig
þau eru af hendi leyst; þeir geta hlaupií) í afe slá úræktar-
múa á undan túninu e?)a bezta engi og látib hvorttveggja
bítast og trobast á meban. svo a?) ekki verbi ijáberandi, þeir
geta gutlab vib aí) rúa aþeins útí þaragarbinn, þúai) bezta ræþi
sh til sviþs og næg aflavon þar fyrir, þeír geta gjört landiegu-
dag í sjúvebri, sem er vei brúkandi diigandisdrengjum á vel
mónnu%u skipi, eí>a innisetudng frá heyskap, af því þeir þykj-
ast sjá fyrir eþa iáta telja sér trú nm, ab hann standi ai>
meþ eitthvert „s t j ú r n a r“ úveþriþ eba meb úrkomuskúr af
misþúknun hóffeíngjanna, sem þeir ern háfeir, — og farife svo
a*> vl% túvinnu og önnur úveru innanhússverk, í stafe
þess afe vinna afe því mefe eindrægni og alúfe sem ’vera og
gagn er 1, hvenær sem færi gefst og þíngi og þjúfe má verfea
til gagns og súma.
pá vitum vér og, sem búife höfnm efer átt afe veita lieim-
ili forstöfeu, afe æflnlega er þafe, afe miklu minni stafe ser
gúfera hjúa í svipjnn efer á fárra ára biii heldren hjúaima
sein hafa misráfeizt. Misráfeiu hjú geta farife svo afe ráfei
sínu á einu ári, fyrir vangá sína, sérdrægni, skeytíngarleysi
efea varmensku, afe búife efea beimilife bífei ekki sitt bar um
mörg úkomin ár, og eigi svo Æjög iengi í afe retta vife aptr.
Á hiuu leytinu getr þafe afe vísn viljafe svo til í einstöku
voltián afe afla og heyskap, afe heimiiinn græfeist stúrmikife fe
og annar bústofn fyrir samvalin hjú afe dygfe og dugnafei.
En þau veltiár eru sjaldgæf, hin árin eru algengari sem heita
mefealár, búife helzt þá vel vife fyrir hin dyggu 0g duglegu
hjú sín, afe allri afkomu áliti og gjaldtrausti, og mefe jafnri
biúmgan þú afe grúfei og fyrningar verfei eigi afe því skapi;
en í úárunum kemr dygfe og dáfe gúfera hjúa fram í þvi, afe
vistarheimili þeirra helzt vife, fellir lítife efer ekkert af bústofni
si'uum, er öferum bjargandi, og nær brátt aptr hinum fyrri
vifegángi sínum og blúmgnn, undireins og batnar í ári.
Mörgum inanni sest samt yflr þessa búfestu og búsæld