Þjóðólfur - 16.03.1869, Blaðsíða 5

- 81
af hæfilega stóran klefa handa því á framlopti kirkj-
unnar, enda hafa stiptsyfirvöldin gefið leyfi og lof
til þess; en til þess, að slíku verði framgengt, þarf
meira en annað eins fé og það, sem nú er fengið
(47 rd.), eptir áætlun, sem vér höfum fengið frá
áreiðanlegum trésmið.
f»ótt ætla mætti, að tvö hin nefndu þjóðsöfn
landsins, sem bæði eru eiginleg eign þess, kynni
á sínum tíma að geta fengið húsrúm í hinu fyrir-
hugaða alþingishúsi, þá veit engi enn, livað því
fyrirtæki hefir skilað eða skilar áfram, enda þótt
alþingi 1869 setti nefnd í málið, til að gefa út
boðsbréf og gangast fyrir samskotum til þess; en
við þvi þykir oss þó næsta hætt, að verði engum
landsmanna né öðrum sýnt fornpripasafnið, og það
liggi svona læst niðr í hirzlur, þangað til alþingis-
húsið er komið upp, að þá muni sá áhugi, sem
nú sýnist vaknaðr á því máli, verða sofnaðr, ef
eigi sálaðr með öllu, og er þá illa farið um það
safn, sem landsmenn sjálfir hafa látið sér ant um
að efla, og gefið marga merka gripi, og einnig
rétt hjálparhönd með peningatillögum. Vér verð-
um því að telja hina mestu nauðsyn, að lands-
menn rói að því öllum árum, að húsnæði fáist
fyrst um sinn þiljað af handa því á kirkjuloptinu,
og það þegar á komanda sumri; enda þætti oss
eigi mega minna vera, en að stjórnin legði til
þessa þjóðlega fyrirtækis sinn skerf, svo að hús-
rúm þetta fengist fullgjört. Vér játum reyndar, að
í þessu ári »dregr vesalan fisið flest», og vor-
kennum, þótt almenningr leggi eigi fé að mörk-
um til safnsins í þetta sinn; enda þótt á hinn
bóginn megi segja: «mikið má, ef vel vill«.
— FUNDRINN í REYKJAVÍK 24. DAG FE-
BRIJARM. Vér gátum þess í síðasta blaði »þjóð-
ólfs», að fundr sá, er þingmaðr Gullbringu- og
Iíjósarsýslu, herra organsleikari P. Guðjohnsen,bauð
kjósendum sínum til, til að ræða um, hvað til bragðs
skyldi taka út úr tilskipun 10. d. ágústm. í sumar,
um gjaldið til læknasjóðsins, var haldinn 24. dag f.
m. hér í Reykjavík. Vér höfum reyndareigi fengið
neina skýrslu um fund þennan eða aðgjörðir hans
fráfundarstjóranum, enda þótt oss hafi sagt verið, að
honum hafi verið falið á hendr, að skýra frá hon-
um í blöðunum, og einkum í «þjóðólfi», og verð-
um því að skýra frá fundi þessum eptir því, sem
aðrir þeir hafa skýrt oss frá, sem á fundinum voru.
Á fundi þessum munu hafa verið alls um 20 manns,
og voru af þeim 3 af Vatnsleysuströnd, 1 úr Ilafn-
arfirði, 3 eða 4 úr Seltjarnarneshreppi, og þá hinir
úr Reykjavík. Reyndar náði hið upphaflega fund-
arboð eigi til Reykvíkinga, en nokkrum dögum
fyrir fundinn hafði þingmaðr Reykvíkinga spurt sig
fyrir hjá herra Guðjohnsen, hvort Reykvíkingum
væri heimilt að sækja fundinn, og hafði hann sagt
honum, að það væri þeim heimilt. En þetta leyfi
fengu Reykvíkingar svo seint að vita, að þeir gátu
engan undirbúning haft til fundarins, eða rættum
það sín á milli, hvað tiltækílegast mundi í þessu
máli, með því að þeir eigi vissu, hvort þeir mætti
sækja fund þennan eða eigi. Fundarmenn þessir
munu allir hafa verið samdóma um það, að tilsk.
10. d. ágústm. 1868 væri í alla staði óhagkvæm,
og gjaldið, sem eptir henni ætti að greiða affiski-
afla, svo fjarskalega hátt, að greiðendr gæti eigi
undir þvi risið. Fnndarmenn voru því einhuga á því:
1. Að senda næsta alþingi bænarskrá um, að
löggjöf þessi yrði þegar aptr úr gildi feld.
Við umræður fundarmanna um þetta mál
munu ýmsar uppástungur hafa gjörðar verið um
það, hversu gjaldið mundi hentugast á lagt, en
sú varð þó niðrstaðan, að beiðast þess :
2. Að læknasjöðsgjaldið yrði lagt á landsmenn
alla, eða með öðrum orðura, að á yrði lagðr nef-
skattr, eða þá á einhvern þann hátt, að lands-
menn tæki allir þátt í skatti þessum; en fengist
það eigi, þá lægi næst,
3* Vð gjaldið yrði lagt á eptir ákveðnum mæli-
kvarða á hlutatöluna á skipunum yfir land alt; og
fengist þetta heldr eigi,
4. Að þá yrði gjaldið lagt á skipin, eins og
gjört var í frumvarpi því, sem stjórnin lagði fyrir
alþingi 1867.
þótt þessi yrði niðrstaðan, þá munu þó fund-
armenn eigi hafa verið einhuga um neina þessa
uppástungu. Engi getr neitað því, að mál þetta
er mikilsvarðandi bæði fyrir læknasjóðinn, að gjaldið
verði sem drjúgast, og líka fyrir greiðendr, að
gjaldið verði eigi of þungbært, og haganlega á lagt.
Vér höfum enn eigi sjálfir rætt neitt um mál
þetta í blaði voru; og með því að líkindi eru til,
að mál þetta sé eigi með öllu útkljáð enn, og ís-
lendingar eigi geti unað við tilsk. 10. Ágúst 1868,
viljum vér gjöra fáeinar athugasemdir um það, ef
þær kynni að verða til þess, að skýra málið nokk-
uð fyrir landsmönnum, og leiðbeina þeim í því,
. hvað hentast muni í þessu efni.
Vér erum höfundum greinar þeirrar, sem
stendr í 21. ári «þjóðólfs» 3.-4. blaði um lög-
gjöf þessa, samdóma í því, að tilsk. 10. Ágúst
1868 er í öllu óhagkvæm, og að gjaldið er svo