Þjóðólfur - 15.05.1869, Qupperneq 2

— 118
bls. 181); — úrgangr þessi úr Selvognum gekk
þaðan austr í Ölfus, eins og vandi kvað vera, og
þar var hann parrakaðr sér og innibyrgðr nokkrar
nætr, en síðan var hann seldr við uppboð með
því skilyrði, að hver sú kind skyldi drepin þá
þegar. En Eyólfr á Grímslæk setti eigi að síðr
á vetr 2 eðr 8 af kindum þessum; er og í mæli
að hann hafi orðið kláðans var í gemsum sínum
þegar um páska.
— Nýar alpingisltosningar, nýtt stjórnarsltip-
vnnrfrumvarp fyrir nýtt Alþingi 1869. þetta
hringir stjórnarbjallan nú fyrir eyrum Islendinga,
og kallar þá saman til kjörfunda yfir allt land.
Hvortigt konunglega opna bréfið 26. Febr. þ. árs
minnist reyndar á nýtt stjórnariagafrumvarp eða
neitt þess leiðis. Annað segir: «Ver (konungr)
viljum leysa upp Aiþingi það scm nú er«; hitt
segir: »Það er ailra hœslr vili Vor (konungs), að
nýarltosningar slculinúíár farafram til alþingis
fyrir næstu 6 ár«. Svo þegar ekki er lengra
litið en til þessara 2 opnu bréfa 26. Febr. næstl.,
þá er þetta eina víst, að alþingismennirnir, er kosn-
ir voru 1864, þá kjörnir til 6 ára, eru nú allir
sviptir lögföstum þingseturétti sínum þetta hið 3.
þing, 1869, er kosning þeirra náði yftr. Ilítt er
eins víst, að lagaboðið 26. Febr. þ. á. skipar ekki
að kjósa til neins aultaþings, því nú á að kjósa
Hil alpingis fyrir hin nœstu 6 ár«, og
það hreintog beint nsamkvœmt áitvörðunum þeim,
sem settar eru í tilslc. 8. Marz 1843 (alþing-
istilskipuninni) sbr. tilskipun 6. Janúar 1857« (þ.
e. kosningarlögin yngri).
En svo verða menn aptr að játa, að svo
framarlega sem nýtt stjórnarskráarfrumvarp skal
nú leggja fyrir þetta hið nýkosna Alþing í sumar,
svo framarlega sem stjórninni er það full alvara
og fastráðin fyrirætiun hennar, þá geta menn ekki
beinlínis sagt, að neitt af téðum aðalákvörðunum
f þessum 2 opnu bréfum 26. Febr. er leið, sé
beinlínis móthverfar vara-uppástungu Alþingis 1867
í álitsskjali þingsins lil konúngs um stjórnarskip-
unarmálið, — sbr. alþ.tíð. 1867 síðara part bls.
617 og 618. — Á hinn bóginn er ekki annað að
sjá, en að það sé full og föst fyrirætlan stjórnar-
innar, að leggja nýtt frumvarp til stjórnarskipunar-
laga fyrir þetta nýkosna Alþingi 1869. þessari
fyrirætlun lögstjórnarinnar var þegar yfirlýst í laga-
frumvarpi um «fiárhagsmálefni íslands«, er lagt
var fyrir Ríkisþingin í haust er leið, einnig með
því er stiptamtmaðr Hilmar Finsen var boðaðr
suðr á fund stjórnarinnar þegar í Nóvembermán-
uði f. á., einmitt til þess að hafa hann í ráðum
við samning og frágang á hinu nýa stjórnarlaga-
frumvarpi. En þetta allt var reyndar af ráðið hjá
iögstjórninni sumpart áðr en málið var komið fram
fyrir ríkisþingin, og sumpart á meðan málinu var
ekki komið Iengra heldr en rétt aðeins ný afgeng-
in þessi glæsilega atkvæðagreiðsla í Fólksþinginu
23. Nóvbr. f. á., er samþykti fjárhagsfrumvarp
stjórnarinnar, að kalla mátti óbreytt, með 44 atkv.
gegn 41, (sbr. þ. árs þjóðólf bls. 21).
En þar á Ríkisdeginum kom brátt annað hljóð
í strokkinn, ogrættist þar, eigi síztþar sem Fólks-
þingið átti í hlut, »að ekki er lengi að skiptast
veðr í lopti«. þegar málið kom þar til þriðju og
síðustu umræðu og atkvæðagreiðslu, þá gekk þing-
nefndin sjálf, auk heldr flestir þeir aðrir er greiddu
atkvæði með stjórnarfrumvarpinu 23. Nóvbr. f. /a.
— á móti niðrlagsuppástungum og atkvæði sjálfra
sín, svo að nú, við síðustu umræðuna varð yfir-
borð atkvæðanna fyrir því að veita ekki íslending-
um meira né öðruvísi árgjald en 12,000rd. fastar
og 48,000 rd. á lausu að eins um 12 ár. Ekki
kastáði samt tólfunum, fyr en málið komfráFólks-
þinginu til Landsþingsins, skömmu fyrir Jólin,
— eins og einnig var getið í þjóðólfi 27.
Febr. þ. á., og gjörði Landsþingið sér þá gang-
skör að því, að verða sem andstæðast málinu og
stjórninni, að engi þeirra fáu, er þar mæltu með
frumvarpinu er það kom fyrst til umræðu, var
kosinn í nefndina, heldr einmitt allir úr hinna
ílokki, er harðast töluðu í móti. Álitskjal þing-
nefndarinnar og niðrlagsatriðin sóru sig þá líka í
ættina við þessar undirtektir, eins og við var að
búast.
Rúmið leyfir ekki að skýra frá öllum gönu-
hlaupum Landsþingsnefndarinnar út í yztu æsar,
enda er nú nefndarálitið á dönsku í höndum
margra Islendinga úr vísindamanna- og þingmanna-
flokknum, er framsögumaðr málsins og aðal-odd-
viti í móti íslendingum og þeirra málstað, jafnt
sem í móti stjórninni, Orla Léhmann, fyrverandi
amtmaðr og ráðherra, sendi þann bækling sinn, er
hann hefir síðar ritað og útgefið: »Den is-
landske Forfatningssag i Landsthinget 1868
—69, ýmsum mönnum hér víðsvegar um land með
síðasta póstskipi. Nægir að geta þess, að Lands-
þingsnefndin vildi ekki láta stein yfir stein standa
í'frumvarpi lögstjórnarráðherrans, því er lagt var
fyrir Ríkisdaginn, en bjó til annað nýtt frumvarp
frá stofni í 7 greinum, tók þar inn í hyrningar-