Þjóðólfur - 09.02.1870, Blaðsíða 2

— 54 —
bláfátækum sveitarmönnum og sárþurfandi um
nokkurt sáð af því, frá því fyrsta það kom hér til
landsins og til þessa dsgs, hafi þeir átt sveitfestu
átthaga í öðrum hreppi, enda þó þeir hafl engan
styrk þegið af fátækrafé, hvorki hjá þessum sveit-
arstjórum, né hinum þar sem átthagar þeirra eru,
og heflr leitt af þessu, að þeir hinir sömu hafa
orðið fyrir utan alian styrk af því korni, hversn
sárþurfandi sem þeir annars hafa verið ; með því
líka, að stundum er svo ástatt, að átthagar manns
eru i þeirri fjarlægð að honum er torsótt um há-
vetr að leita þeirra sér til hjálpar. En aptr aðrir
sveitarstjórar — sem þómunufærrivera—hafa ekki
farið eptir sveitfestu manna, heldrlátið hvernþann
innbúa sveitarinnar njóta þess, hvort heldr sveit-
fastan í hreppnum eða ekki, sem bjargarskortr
befir þrengt að á þeim tíma sem korn þetta hefir
verið fyrir hendi. þar sem þeirri reglu heflr verið
fyigtmeð gjafakornið, að fara eptir sveitfestu manna,
liafa þau dæmi gefizt um þá sem hafa átt sveit-
festu utanhrepps, að þeir liafa borið sig upp af
hungri við sveitarstjóra og síðan þrifið til þess að
fá styrk af fátækrafé, sem svarað hefir tveggja til
þriggja skeffa virði til að lifa af um þeirra harð-
asta tíma, og síðan ofan í kaupið hefir þeim verið
fyrir þessa skuld vísað til sveitar sinnar. En sé
nú" svo, að ekki eigi að fara eptir sveitfestu manna,
við úthlutun gjafakornsins, þá virðist ósanngjarnt,
að tvær eða þrjár skeffur, eða þeirra virði af fá-
tækrafé, sem einmitt svarar því sem æði-margir
hafa fengið af gjafakorninu, geti verkað á sveit-
festu manns, sem reglulegr styrkr af fátækrafé,
þar sem honum er neitað um gjafakorn á sama
tíma, og sem þá er undir eins fyrir hendi.
Af því eg er nú einn af þeim fáu, sem hafa
haldið því fram að fara ekki eptir sveitfestu manna
í þessu efni, þar eð augnamið gefendanna hefir
komið mér svo fyrir sjónir, að þeír ætlist til að
þetta gjafakorn þeirraþéni tilþess, að sviptamenn
hungrsneyð, og til þess að vernda menn frá því
að verða að leggja niðr þá fáu bjargargripi, sem
til kynni að vera, til að jeta það og það málið,
án þess að vera í nokkurri rekagátt um það, hvar
sá á sveitfestu sem svangr er, heldr að hann njóli
af þeirrar sveitar gjafakorni, sem hann er heimil-
isfastr í á þeim tíma, sem hann er svangr og
kornið er fyrir hendi; enda heör þetta augnamið
ræzt á mörgum, því kornið hefir svipt margan
mann hungri um nærverandi vetra, og verndað
lifsbjargargripi margra frá blóðvellinum, og eiga
gefendrnir því mikiar þakkir skyldar fyrir þá höfð-
inglegu og mannúðlegu gjöf til Iandsmannu á tíma
neyðarinnar; þá dirfist eg nú hér með að skora
á hina háttvirtu nefnd i Reykjavík, sem hefir haft
á hendi úthlutun gjafakornsins, að skýra frá þvt'
sem fyrst í þjóðólfi, hvort það er rétt eða ekki
rétt, að fara eptir sveitfestu manna við úthlutun
gjafakomsins innbyrðis í sveit hverri, svo uienn
geti af því séð, hverir hafa haft rétta skoðun á
þessu, og hverir ekki, og að menn gæti hér eptir
haft eina og sömu reglu við úthlutun þess sem
eptir er af þessu korni, bæði innbyrðis í sveitun-
um og má ske á öðrum stöðum. Eg efast ekki
um það, að nefndinni sé kunnugt augnamið gef-
endanna í þessu efni, og að hún verði fús á, að
láta þau sem fyrst í ijósi, öllum þeim til leiðbein-
ingar sem hlut eiga að máli.
Uitab í Jaiiúarmán. 1870.
Rangœingr.
■k
¥ ¥
þó að vandalaust virtist, að svara aðalefninu
í fyrirspurn þessari, og þó að henni sé þegar
svarað og alveg rétt svarað af úthlutunarnefnd
gjafakornsins, í f. árs (21.) þjóðólfi 5. Jan. 1869
bls. 39—40; sbr. bls. 35), þá þótti ritstjóraþjóð-
ólfs réttara að bera þessa áskorun frá «Rangæ-
ingi» undir kornnefndarmennina sjálfa hérí staðn-
um. Nefndin er enn á sama máli sem hún þá
lýsti yfir í fyrra, að sveitfesta eðr framfærisréttr
þess búanda sem kornstyrksins þarf, komi ekk-
ert því máli við, eins og líka öllum gefr að
skilja; korn þetta er gefið til að bæta úr bráða-
bjargarskorti fátækra búenda í landinu, hverrar
þjóðar og hverrar sveitar sem eru, og er korninu
úthlutað til hinna einstöku hreppa eðr sveita í
þessu sama skyni og engu öðru; svo að hver sá
búandi sem er innsveitis og nauðstaddr er þegar
kornið kemr þar í sveitina, er jafnréttbær, eins og
hver annar sveitfastr búandi innanhrepps, til að fá
sinn skerf þar af sér og sínum til styrktar og
bjargarbóta, og til að bæta úr yfirvofandi hungri
og harðrétti heimilisins. þetta hefir þótt sjálfsögð
aðferð og rétt við útbýtingu gjafakornsins, og hefir
verið höfð hér í Reykjuvík og nálægum sveitum,
bæði í fyrra og nú í ár. Og meira að segja, vér
álitum að það megi verða talsverðr ábyrgðarhluti
fyrir sveitarstjórnendr, hverir sem eru, að synju
þessleiðis búanda um hjálp af gjafakorni því sem
hrepprinn fær, en lála það ganga allt til sveitfastra
bænda, t. d. ef sá hinn sami verðr út úr neyð að
leggja að velli þann eina bjargargripinn sem hano
á, eða jarðarkúgildið, sem hann á ekki, til að