Þjóðólfur - 16.04.1870, Blaðsíða 5

Möðrufells undir norðramtinu, þá var eigi hægtað
koma öðru reikningaformi við, hvorki fyrir þessa
amtmenn né fyrir biskupinn, heldr en því sem þá
var við haft, að semja og út gefa sinn reikning-
inn fyrir hvern spítalanna út af fyrir sig. En eigi
verðr séð betr en að það sé rangt, að halda þessu
fyrirkomulagi nú, og víst er það ekki til annars en
augsýnilegs glundroða eins og óþarflegrar mála-
lengingar og til margfaldrar aukningar á prentun-
arkostnaðinum, að halda því áfram að hafa svona
sinn ársreikninginn fyrir hvern spítalanna fyrir sig,
úr því stjórn og forsjá þeirra allra til samans er
falin á hendr einni stjórnarheild, ekki sem fjögra
spítalasjóða heldr sem eim lœhnasjóðs í samfeldri
og óaðgreinanlegri heild undir sérstaklegri fjár-
gæzlu eins og sama embættismanns (biskupsins).
Og sízt þarf að efa, að enum háæruverðuga fjár-
gæzlumanni læknasjóðsins skilist þetta sjálfum fylli-
lega, og að hann breyti reikningskap sínum þar
eptir. Tekjur læknasjóðsins eru að vísu og verða
tekjustofnar og árstekjur hinna 4 fornu spítala.
Tekjudálki læknasjóðsreikningsins verðr því að niðr-
skipa og skipta í 4 aðalgreinir með viðsettu nafni
hvers spítalans fyrir sig, og hverri þeirri aðalgrein
aptr f þær 3 sérstaklegar tekjugreinir, endrnefnd-
ar í hverri aðalgrein, sem spítalarnir hafa, og sem
hafa hingað til verið fram teknar f reikningum
hvers spítalans fyrir sig : Jarða-afgjöld, rentur
af arðberandi innstœðu, spítalahlutirnir. Utgjöld-
in eru héðan af engi sérstakleg lil neins hinna
fyrri spftala, heldr eru þau öll Zœ7mas;óðs-útgjöld:
til lœltnakennslunnar, til að launa sýslulœhnum
(þar sem þeir eru settir), fyrir áhöld og bœkr til
landlœhnisins, og slyrhr til sjúhrahússins í Eeyhja-
víh-, verðr þeim því skipað niðr á vanalegan hátt,
í flokka, eptir þeirri lagaheimild, með tilfærðri dag-
setningu hennar, er hver sú útgjaldagrein fyrirsig
styðst við. Með þessleiðis formbreytingu á þeim
4 ársreikningum spítalanna upp í einn aðalreikn-
ing fyrir læknasjóðinn, yrði sá reikningsskapr með
sama skipulagi, að öðru leyti, nákvæmni og greini-
legleik, sem fylgt hefir verið að undanförnu, víst í
flestu tilliti eins samsvarandi boðum konungsúrsk.
2. Marz 1861, cins og þeir reikningarnir fráamt-
mönnunum vcstan- og norðanlands, sem algjörð-
astir eru, eins og fyr var sýnt. það heflr valdið
miklum ógreinilegleik til þessa og glundroða, að
hverja einstaka grein áminztra aðalútgjalda hefir
orðið að hluta í sundr í fjóra parta eðr meir, og
færa svo hverjum spítalanna til útgjalda sinn skerf,
eðr þá stundum færa þann skerf snauðari spftal-
anum til skuldar og milliskriptar við hinn spítal-
ann, er þá hafði meiri fjárafla f sjóði; — var
svo engi vegr til að komast niðr á því, nema fyrir
ransókn og yfirlegu, hve mikil að var sú og 6Ú út-
gjaldagreinin als og als það og það árið. Eins
hefir það að öllum líkindum verið þessu öfuga
fyrirkomulagi að kenna, að f síðuslu spítalareikn-
ingunum (1868), finst engi skýrskotun til laga-
heimildar fyrir hinum sérstöku útgjaldagreinum,
er þó hefir gætt verið árlega í næstu reikningun-
um þar á undan. Eitt er það enn, er þessum
reikningum biskupsdæmisins hefir verið ábótavant,
er aldrei sést undan felt í neinum opinberum
reikningum, sem greinilegir og nákvæmir eru hafðir,
en það er þetta, hvernig eða með hverjum kjörum
að fasteignir stofnunarinnar eru á leigu seldar,
hvort það er með vanalegum eptirgjalds-leigumála
af hverju býli fyrir sig og þá hve háum leigumála
árlega, hvort umboðslaun sé um samin, eða hvort
spítalafasteignin öll er seld í hendr einstökum
manni að léni, og ef svo er, fyrir hve mörg ár
það sé og gegn hve miklu lénsgjaldi árlega. Virð-
ist því fremr tiltökumál, að slík veruleg atriði skuli
hafa vantað ár af ári í þessum spítalareikningum
biskupsdæmisins, þar sem amtmaðr Havstein, á
meðan hann hafði á hendi og útgaf Möðrufells-
spítalareikninginn, greindi frá því þar neðanmáls,
hvað mörg hundruð hver jðrð sé að dýrleika, og
hver sé leigumálinn á hverri jörð1. Vér viljum
ekki segja, að þegar einusinni væri gefin nauð-
synleg skýrsla um þetta í reikningnum, að þá sé
nauðsynlegt, að taka það fram árlega, heldr mundi
nægja að geta þess að eins, að leigu- eðr léns-
samningar stæði óbreyttir, á meðan svo stæði; en
aptr gefin nákvæm og greinileg skýrsla í þess árs
reikningi, þar sem leiguskilmálarnir breyttist fyrir
nýan samning.
Aptr þeir reikuingar opinberra sjóba og stofnana liór
syísra, sem gongib hafa á prent frá ombættisstofu stiptamts-
ins og nndir nafni stiptamtsmannsins sjálfs, nm hin síþustu
3 ár, 1866 —18B8 á lausnm kvartista og tekib yfir eina okta-
vistaopnu allir 3, eru í einu sein öllii svo úr garl&i gjöríiir
svo at) frágangi, aí) hvern þaun veibr a'b reka í rammastans,
sem lítr þá snöggsinnis, og þab einkanlega vegna þess aö
nafn stiptamtmarins herra Hilmars Finsens er undir þeim,
þar menn sjá nafn hans meb sorg. Hér er ekki eitt eí)a
tvent í frágangi þessara reikninga er yflrsézt hafl, er strífei í
mátí skýrum boþum konungsiírsk 1861, lieldr er hör altmót-
hverftþví, sem þar eríyrirskrifaþ um reikninga opinberrasjúþaog
1) Sbr. t d. „Reikningar yflr tekjur og útgjöld opinb.
sjóba og stofnana í norbr- og austramtinu“, Akreyri 1862,
og 1864 bls. 2—3, í hvorum reikningi fyrir sig, nelanmáis.