Þjóðólfur - 17.08.1878, Síða 1

30- ár.
Reykjavik, 17. ágúst. 1878.
24. blað.
Tempo di marcia.
Eyj afj Oröur.
Helgi Helgason.
tf

Eyj - a - íjörð - ur finst oss er

t
IZZZÉl
4
feg - urst bygð á land - i hér með - an guð - leg
i j j,
t
mf
f
ff
sum - ar - sól sign - ir Norðr-a kon-úngs-stól: Æg - is - band, innst í land, und - ið blítt af guð-
a mund, fest - ir Suðr - a seg - ul - átt, silk - i - mjúkt og him - in - blátt.
M. J.
Ötn tt æíiminnlng Sigurðar Breiðfjarðar
íkálds, samið hefir Jón Borgfirðingur.
(Niðurl.). Sigurður Breiðfjörð var bæði náttúruskáld og al-
þýðuskáld, eins gott og einkennilegt og nokkur þjóð hefir fram-
leitt af þeim skáldum sem ekki eru söngmenn eða sönghagir
um leið, því það var Sigurður ekki. Sem náttúruskáld er hann
aldrei «lærður» né þúngskilinn í ljóðum sínum, en hopar þó
aldrei fyrir neinu yrkisefni, ræðst eins á hin fyrstu spursmál
lífsins sem hina léttvægustu hluti (sbr. einkum fyrra hepti
Smámuna hans og margt fleira, einkum af þeim kveðlíngum
sem hann samdi árin sem hann dvaldi á Grænlandi; þá var
hann á bezta skeiði, í nokkurs konar útlegð, og fjærri fornum
freistingarstöðvum). Allar vísur S., sem lýsa lífs- og nátt-
úruskoðun, bera vott um andans mann, skarpan og frjálsan í
hugsun og með heilbrigðu en þó viðkvæmu hjarta. Hans eðl-
isfar var hvorki alvörumikið né djúpt, heldur fremur léttúðugt,
og stuðlaði það mjög að því að mynda hans ytri háttsemi, en
hið bamslega var honum einnig meðfætt og lýsir sér ávallt í
kveðskap hans, og það var þetta góða einkenni hans, sem á-
valt hefir verið hans verndarengill og varðveitt hans betri
mann fyrir lífsins verri ilöstum og spillingu. Eins og Borg-
fjörð tekur fram, vita menn ekki til að S. hafi nokkuð Ijótt
kveðið á æfi sinni, og má það þykja all-merkilegt þegar gætt
er að öðru siðferði hans, og ekki síður að aldarhættinum.
Aptur virðist þetta eðlilegt, þegar menn skoða betur hið dýpra
og sanna eðli skáldsins. J>á sézt, að varhygð Sig. við að kveða
klúrt eða Ijótt kom eðlilega af því, að hann sífelt í hjarta sínu
geymdi sína andans unnustu, sína fríðu Rósu, sína skáldadís.
t>að var hvorki eptirstælíng eða tómur vani, er hann ávalt ákallar
þessa dís, hún var hans átrúnaður, hans hugsjón og hans fyrir-
tnynd; það var þessi gyðja, sem var hans góða draumkona í út-
legð hans, sekt og solli; það var «Rósa», sem rétti honum líkn-
andi hönd eptir hverja hrösun og gaf honum aptur nýja lyst
og nýjan krapt til ljóða, þvi hefði ekki mentagyðjan verið sönn
ástmey hans, væri alveg óskiljanlegt, hve lengi hann gat hald-
ið sínum betra manni, já, eins og aukist og endumýjast þrátt
iyrir vaxandi breyskleika og bágindi, svo að kveðskapur varð
úteira og meira hans eina viðhald, yndi og líf. Að vísu virð-
lst hinum andlegu kröptum hans sýnilega hnigna hin síðustu
10 ár, sem hann lifði (orkti), en andinn var hinn sami, og
lystin og ljóðayndið virðist jafnvel að hafa farið vaxandi að
sama skapi sem hinn ytri maður hrörnaði (sbr. frásagnir Borgf.
um hans síðustu ár og einkum um hans raunalega - skemti-
legu síðustu ferðalög). Sigurður Breiðfjörð var vort bezta al-
þýðuskáld, enda gjörir það alþýðu íslendinga sóma, að hún
á sinn hátt virðist jafnan að hafa við það kannast að hann
væri það, og ótal margir af öllum stéttum sýndu lionum gott
og glöddu hann — ekki ætíð með fé eða stórgjöfum, heldur
optar með þeim atlotum, sem slíkir menn virða mest, en það
er virðing, elska og viðurkenning þakkláts hjarta. Sig. naut og
vináttu ekki fárra aflandsins meiri háttar mönnum, og sumir
þeirra sýndu honum bæði rausn og veglyndi, enda þótt þeim
máske hafi ástundum fundizt, sem slíkum mönnum (vandræða-
skáldum) væri ekki vandalaust við að hjálpa. Einkum sýnast
þeir ágætu kaupmenn Árni Thorlacius og Brynjúlfur Bene-
diktsen að hafa lagt alúð á að verða honum og gáfu hans að
liði. Dr. Sveinbjörn Egilsson hélt og mjög í hönd með Sig-
urði, og orkti varnarkvæði fyrir hann: «Sjálfur Iðunnar ann-
ar ver», þegar hinir gáfuðu en freku og einstrengingslegu
Fjölnistar réðust á hann og tættu í sundur rit hans á hans
síðustu og erfiðustu árum. Sig. lifði á tímamótum, og olli
það honum sem skáldi meiri baráttu og áhyggju — að vér
ekki segjum: ábirgðar — en nokkurt hinna eldri alþýðu- eða
rímnaskálda hafði þurft að mæta. Hinir nýju smekkmenn
og skáld risu öndverðir gegn rímnakvcðskapnum, vildu inn-
leiða alveg nýja siðu og nýjan smekk í skáldskap, og varð
þeim, eins og títt er um nýbreytnismenn, að þeir gættu ekki
hófs, heldur sundurrifu gott með illu. En þar sem þeir á-
reittu Sigurð, yfirsást þeim á tvennan hátt: margt í rímna-
kveðskap hans var betra eða jafnt hinu bezta, sem áður hafði
verið kveðið, og í annan stað unni Sigurður sjálfur hinni nýju
stefnu, og kvað margt í hennar anda og formi, t. a. m. kvæð-
in: «Veiztu vinur hvar», «þá Ásaþór þá íslands fjöll», o. 11.
Að öðru leyti höfðu þeir Fjölnistar fulla ástæðu til að finna
að rímnakveðskapnum yfir höfuð að tala, og þarf ekki um það
fleiri orðum að fara. En þar sem þeir gátu fundið margt með
sönnu að flestum rímum Sig., hefðu þeir einkum átt að sjá
og láta hann njóta sannmælis í því, að það var einmitt hann,