Þjóðólfur - 15.07.1881, Blaðsíða 2

60
sem oss hafa send verið frá báðum deildum þess, og fyrir
þær heillaóskir, sem eru þar frambornar, oss og vorri kon-
unglegu ætt til handa, eins og vér af einlægum hug kunn-
um að meta þann vott hollustu og trausts, sem ávörp þessi
bera með sér, og þá viðurkenningu, sem alþingi hefir sýnt
viðleitni vorri til þess að efla hag íslands.
J?á er hið löggefandi alþingi koin saman í fyrsta skipti,
létum vér í ijósi þá öruggu von, að hin frjálsa stjórnarskip-
un, sem ísland hefir hlotið, mundi verða hagnýtt af fulltrú-
um þess, til að efla framfarir og vellíðan iandsins, • sem vér
höfðum fyrir augum. f>essi von hefir rætzt á gleðilegan
hátt, þar sem það hefir tekizt fyrir happasælan samverknað
milli stjórnarinnar og alþingis, eins og rnilli beggja deilda
þess innbyrðis á því fyrsta 6 ára tímabili, sem liðið er, frá
því að alþingi tók til löggjafarstarfa, að koma fram mörgum
mikilsvarðandi lögum og ráðstöfunum og með því að koma
til leiðar þýðingarmiklum endurbótum á umboðsstjórn lands-
ins og skattamálum, á samgöngum o. fl.
Kostnaður sá, sem þetta og aðrar ráðstafanir til að efla
framfarir landsins hafa haft í för með sér fyrir fjárhag þess,
hefir hingað til orðið goldinn af hinum venjulegu tekjum, án
þess að örðugt hafi veitt. En eptirleiðis hlýtur að koma
skarð í tekjurnar, sem mikið munar um, sér í lagi vegna
þess, að lestagjaldið' var af numið, og einnig fyrir þá sök, að
orðið hefir að verja nokkrum hluta af fé viðlagasjóðsins til
kostnaðar við byggingu á alþingishúsinu, en stjórnin hefir þó
eigi fundið sér skylt af þessum ástæðum að koma fram
með uppástungur um nýar skattaálögur, á meðan reynslan
hefir eigi sýnt að óumflýanleg nauðsyn sé á þeim.
Ósk sú, sem alþingi opt hefir hreyft og aptur ítrekað
við þetta tækifæri, að fé landsins yrði ávaxtað í tandinu
Sjá'lfu, hefir af stjórninni verið tekin svo til greina sem unt
var, eptir því sem ástatt hefir verið hingað til, þar sem
gjörvöllu því fé, sem fyrir hendi var í viðlagasjóðnum, hefir
smásaman verið varið til þess að veita lán, sumpart sveita-
félögum og stofnunum, sumpart einstökum mönnum gegn
veði í fasteignum. Menn verða samt sem áður að viður-
kenna, að það sé miður rétt, að verja fé viðlagasjóðsins sér
í lagi á þann hátt, som síðast var getið, og verður því að
álíta það æskilegt, að gjörð verði breyting á þessu. þ>á er
tekið var undir yfirvegun, hvernig þessu málefni yrði komið
fyrir, svo haganlegt væri bæði fyrir landssjóðinn og lántak-
endur, komst stjórnin að þeirri niðurstöðu, að augnamiði
þessu yrði bezt náð í sambandi við fyrirhugaða skipun á lána-
viðskiptum manna á íslandi yfir höfuð. Héraðlútandi laga-
frumvarp mun því nú verða lagt fyrir alþingi. (
Auk lagafrumvarps þessa, sem ætla má að mjög mikið
sé í varið til eflingar á velmegun landsins og sem vér því
sér í lagi leiðum athygli alþingis að, verða lögð fyrir þingið
bæði fleiri ný lagafrumvörp og svo frumvarp það, sem al-
þingi er þegar kunnugt, um endurbætur á landbúnaðarlög-
gjöfinni, er eigi var útrætt á síðasta alþingi.
f>ar sem alþingi nú aptur tekur til starfa sinna eptir
að nýar kosningar hafa fram farið og eptir að búið ev að
reisa sérstaka bygging fyrir alþingi, höfum vér þá von °2
innilegu ósk, að starfi þess megi verða til heilla og hamingj"
fyrir landið, og heitum voru trúa alþingi hylli vorri
konunglegri mildi.
Ritað á Ámaliuborg 25. dag maím. 1881.
Undir vorri konunglegu hendi og innsigli.
Cliristian R.
J. NeUemann■
Fréttir frá alþingi til 12. Júlí.
þess skal fyrst geta, að yfirdómari L. Sveinbjörnsson et
kjörinn skrifstofustjóri og þeir assessor M. Stephensen og 6'
K. Friðriksson til að standa fyrir útgáfu þingtíðindann3’
Forsetar þingsitis hafa gjört samning við prentara Einai'
þ>órðarson um prentun þeirra og alls þess, sem prenta Þ3'[
fyrir þingið þessu sinni. Bóksali Kr. Ó. forgrímsson sótti
um styrk til þingsins til þess að gefa út «Alþingisfréttiv”
líkt og var gjört 1879, en þingmenn tóku því fjarri, og var
það einkum yfirkennari H. K. Friðriksson, sem mælti mest
móti því; var þó sá styrkur, sem hér var um að tala, helm'
ingi minni enn sá, sem veittur var kand. Birni Jónssyö1
1879, og er ekki sagt, hversu vinsæl þessi neitun þingmanna
verður út um landið, því seint munu tíðindin koma
prentun, en þjóðin hefði smátt og smátt, en þó jafnóðum.
fengið þær helztu fréttir frá þinginu á þann hátt, sem béi'
var um að ræða.
í efri deild þingsins hafa nefndir verið kosnar í þessi mál;
1. Frumvarp til laga um víxlbréf fyrir ísland:
M. Stepbensen. Einar Ásmundsson. Árni Thorsteinssom
B. Kristjánsson. Sighvatur Árnason.
2. Frumvarp til laga um borgun handa hreppstjórum &tc.:
Sighv. Árnason. Stefán Eiríksson. Einar Ásmundsson.
3. Frumvarp til laga um skyldur presta að sjá ekkjum
sínum borgið með fjárstyrk optir sinn dag og lltD
stofnun prestaekknasjóðs :
P. Pjetursson. S. Melsteð. B. Kristjánsson.
4. Frumvarp til laga um breyting á tilskip. 15. desbn
1865, 1. og 2. gr.
Jón Pjetursson. B. Kristjánsson. Einar Ásmundsson.
5. Frumvarp til laga um, að stjórninni veitist heimíld 11
að selja nokkrar þjóðjarðir:
Árni Thorsteinsson. Ásg. Einarsson. Stefán Eiríksson.
til vill von bráðar getað snúizt i stjórnbyltingar-hreyfingu, ef Alexancler
annar hcfði þá ekki brotið pvert við fyrverandi blinda kúgunar-„prinsip“.
Margir útlagar voru heimkallaðir frá Síberíu, og feginsboðskapur um
væntanlega frelsisgjöf fór landshornanna á milli; fjöldi ungra manna fór
yfir landamærin til Vesturlandanna, til þess að ausa sér þekkingu af
þeim mentunarinnar uppsprettum, sem þeir höfðu áður að eins eygt
f draumum sínum.
Herzen vildi ekki fara til Rússlands aptur. 1857 stofnaði hann
tímaritið: „Kolokol“ (klukkan). það var fyrirboðið við takmörk ríkisins,
en komst inn alt fyrir það og útbreiddist svo þúsundum skipti bæði um
borgirnar og landsbygðina. Aðalkcnningin ( þossu riti er afneitun, það
talar með fyrirlitningu um mentun nútíðarinnar og um hin „rotnu
Vesturlönd“. „Vér viijum ekki uppbyggja, vér viljum niðurrífa, — lifi
umrótið og eyðileggingin! lifi dauðinn!“ Slík lcenning hlaut náttúrlega
að fá áhangendur f slíku þjóðfélagi, þar som œskulyðurinn stöðugt sér
gjörræðið sigrihrósandi, hugsunarfrelsið niðurkúgað og róttvísina svívirta;
hann efast um alt, örvæntir um framtíðina og gengur undír mcrki gjör-
eyðingarinnar.
Herzen, Bakúnin og fioiri hafa verið fræðifeður þessa svartaskóla,
som þekkir ekki annaö meðal mót fári þjóðfélagsins enn annað enn þá
voðalcgra fár: eyðilogginguna og dauðann.
Níhilistanna skoðun er þossi: af zarinum er einskis að vænta, og
cinskis af þeim ótallega sæg, sem undir honum stendur og sem í hans
nafni beitir hans gjörræðisfulla alveldi. Eina ráðið er að gjöreyða öllu
og láta ekki stein yfir steini standa, ekki að eins í Rússlandi, heldur
og í öllum öðrum þjóðfélögum, kollvarpa ríki, kirkju, umboðsvakli,
reglu, eignarrétti, hjúskap; alt á að hverfa
Sagan og heilbrigð skynsemi andæpir hvorttveggi jafnt mót þess»rl
nihilistisku öfughyggju; öll náttúrunnar lög eru í beinu stríði við b#®*’
þvi náttúran þokast að eins hægt, reglulega og skipulega áfram.
blindu áhangendur „níhilismans" bera örvæntingarinnar merki á
Hi»u'
eOn‘
Ueitt'
JA’
sínu, og ákafi þeirra verður að grenjandi æði, þegar þeir í kinu
ugloga blaði sínu: “Jörð og frelsi“, halda lofræður yfir morðinu: •• ^
þegar hið ógurlega vopn, hið óskeikandi m o r ð kefir samoinað sl» .g,
hið leyndardómsfulla, þá verður samsærið að makt í ríkinu: að j
legri makt fyrir óvinina, sem aldrei vita, hvar eða nær, aldrei vltftj(0)j)-
né tíma hefndarinnar, sem yfir þá skal dynja. Loksins er sá tíw1 .
inn, þegar morðið skal teljast með hinum pólitisku lyptiásum
Morðið, sem heil herlið geta ekki hindrað, sem njósnarar hópuffl Ba
það cr hið síðasta hjáiparmeðal
frelsis-
ei»3
geta ekki komið í veg fyrir,
vinanna“.
fessi blóðugi níhilismi er ögrun móti skynsem111111 gjg,
og zarisminn sjálfur. Hinn fyrri hefir alizt af binum jtt
ara, eins og meinvættur af meinvætti, og hvorugur hetu Ajpið
evrópeiskt eða mannfélagslegt við sig. Annar hch1'
fyrir kverkar heilu þjóðkyni og varla lofað því að draSa ‘L
ann; hann hefir sogiðþess bezta blóð eins og annar “vaifiyntli
Hinn er á gægjum eins og óarga dýr, sem leiðist a*
*) Yampýr = vofa, sem sýgur blóð úr lifandi mönuum.