Þjóðólfur - 13.01.1883, Page 2

4
alt fram á tíma spámannanna. Hann
sagði, að heimrinn væri eldri en biblí-
an segir. Hann sagði, að hin tíu boð-
orð hafi ekki verið gefin Mósesi á Sínaí-
fjalli, heldr hafi ísraelsmenn fengið þau
frá Egyptum, enda hafi þau fundizt í
egypzkri steinbygging (pyramid) frá
fornöld. Hann sagði, að spámenn ísra-
elsmanna hafi ekki verið af guði send-
ir, heldr hafi þeir að eins verið gáfað-
ir menn af sama tagi og framúrskar-
andi menn annara þjóða, t. a. m. Kín-
verja og Inda. Hann sagði, að það væri
heimskuleg kenning, að maðrinn hafi
upphaflega verið syndlaus, en síðar fall-
ið. Hann sagði, að það væri einnig
heimskulegt, að halda því fram, að ísra-
elsmenn eða nokkur önnur þjóð hafi
ýmist trúað á einn sannan guð, en ým-
ist tekið til að dýrka hjáguði. Hann
sagði, að það væri hlœgilegt að trúa
á þrenninguna. Hann sagði, að enginn
djöfull væri til, ekkert helvíti og engin
eilíf fcrdæming. Hann sagði, að Jesús
Kristr væri ekki guðs sonr og ekki
frelsari heimsins, að slíkr Jesús og sá,
er biblían boðar, hafi aldrei verið til,
að Jesús hafi að öllu leyti verið eins
og aðrir menn og ekkert sérstaklega
guðdómlegt í honum. Og hann sagði,
að in kristna trú hefði ávallt komið
fram sem óvinr frelsis og framfara. —
Inn q. apríl 1881 kvaddi Björnson
skömmu áðr en hann hélt heim á leið
til Norvegs landa sína og annað fólk
frá Norðrlöndum með ræðu, er hann
hélt í húsi þvi, er Aurora Turner Hall
heitir, í Chicago. Var þar saman kom-
inn múgr og margmenni. Mikið af
ræðu þeirri snerist um kristindóminn.
Tók hann þar upp með sterkum orð-
um margt af þvi, er hann áðr hafði
prédikað gegn inni kristnu trú, t. a.
m. það, að hann fylgdi kenning ’evolu-
tionista’ og tryði hvorki á guðdóm
Krists, kenninguna um fordæming eða
„ina hlægilegu kenning um þrenning-
una, að þrír gæti verið einn og einn
þrír“. Og svo bætti hann því við, að
því starfi, sem hann væri byrjaðr á í
Ameríku, skyldi hann halda áfram,
með því hann hefði nú á annað borð
gjört það að ætlunarverki sínu að upp-
lýsa almenning um það, hversu heimsku-
leg þau æfintýri væri, sem kennimenn
kirkjunnar væri að troða í menn frá
barncesku. Og í þessu skyni lofaði
hann, þá er hann væri kominn heim
til Noregs, að láta tímarit nokkurt út
frá sér ganga til Ameríku, sem leiða
skyldi menn í allan sannleika. Hann
tók og fram, að æfintýri þau, sem köll-
uð væri kristnir trúarlærdómar, væri til
mikils ills, með því að þau dræpi eða
skaðskemdi skynsemina, og hann lýsti
yfir, að hann væri langtum sælli síðan
hann hafði gjörzt kristindóms-afneitari
og ’evolutionisti’, heldr en hann hefði
verið meðan hann trúði sem kristinn
maðr. Og þessi ánægja sín með ið
núveranda andlega ástand sitt gjörði
sér það að heilagri skyldu að hjálpa
öðrum til að öðlast sömu sannfæring.
Enda kvaðst hann ætla, að aldrei yrði
neitt úr löndum sínum, fyr en þeir
hyrfi fráinum ljótu æfintýrum kristin-
dómsins, sem náttúruvísindi, heimspeki
og málfræði hefði fyrir ævalöngu koll-
varpað.
Hvað þurfum vér nú framar vitn-
anna við ? Er ekki auðsætt, að sá maðr,
sem þannig hefir komið fram opinber-
lega, hefir gjörzt og vill skoðast sem beinn
fjandmaðr kristindómsins ? Er unnt að
ganga öllu lengra í kristindóms-afneit-
un en nú er sýnt að Björnson hafi
gjört? Eða hvað er orðið eftir af krist-
indómi, þegar alt það er fótum troðið
í kenning biblíunnar og kristilegrar
kirkju, sem Björnson fótum treðr og
álítr helga skyldu sína að koma öðr-
um til að fótum troða? Eg vona, að
hr. J. O. játi nú, að Björnson hafi ekki
að eins afneitað ýmsu af því, sem
kallað er kristindómr, heldr og því,
sem er sannr kristindómr1. Hr. J. O.
má fyrir mér trúa hverju sem hann
vill, en ef hann, sem ég vil vona að
ekki sé, aðhylltist þær skoðanir Björn-
sons á kristindóminum, sem hér er frá
skýrt, þá væri hégómi fyrir hann að
halda því fram, að hann væri kristinn
maðr. Að leitazt hafi verið við vestr
í Ameríku af talsmönnum kristindóms-
ins að hrekja vantrúarkenning Björn-
sons opinberlega bæði í rœðum og rit-
um, segir sig nærri því sjálft. í blað-
inu „Den kristelige Talsmand“ (sem þó
ekki er lúterskt blað) er t. a. m. löng
ritgjörð, sem mér sýnist maata. vel frá
gengið, til varnar hverju einstöku atriði
kristinnar trúar, sem Björnson hafði
opinberlega afneitað, og hefir sú ritgjörð
það meðal annars sér til ágætis, að
hún er laus við alla frekju og trúarofsa
og varast að meiða persónu Björnsons
í neinu. En ekki síðr hefir í Norvegi
verið ritað á móti vantrú þeirri, sem
Björnson hefir tekið sér fyrir hendr að
útbreiða, þannig í fyrra í alkunnu kirkju-
legu tímariti, sem „Luthersk kirketiden-
de“ heitir og sem útkemr í Kristiania;
þar er feyki-löng ritgjörð með fyrir-
sögninni: „Kristus og Antikristus“, og
er þar svo litið á, og án als efa með
réttu, að hin antíkristilega stefna hafi
aldrei komið eins hroðalega í ljós með-
al hinnar norsku þjóðar eins og í og
með Björnson, eins og hann er nú orð-
inn. í „Norðanfara“ sagði ég forðum,
að það væri „ekki rétt af þeim, sem
vilja kristindómslífi þjóðar vorrar vel,
að frœða alþýðu um slíka menn eins
og Björnson, en benda ekki með einu
orði á það, sem er hættulegt og öfugt
í stefnu þeirra“. J>essu sagðist hr. J.
O. vera fyllilega samdóma. Nú geng
ég út frá því sem sjálfsögðu, að hr. J.
O. eins og hver kristinn maðr sjái margt
hættulegt og öfugt í inni andlegu
stefnu Björnsons eins og ég hefi nú
sýnt að hún er. En hlýtr hann þá ekki
að viðrkenna, að hann hafi átt aðfinn-
1 Hr. J. Ó. spyr, hvort ég „í einu sem öllu“
trúi þvi, sem kallað sé kristindómr. Svar: Nei,
en ég trúi, þótt í veikleika sé, öllu þvi, sem
samkvæmt biblíunni og samhljóða skoðan innar
evangelisku kirlcju er sannr kristindómr.
ingu skilið fyrir að hafa tekið sér fyr-
ir hendr, að frœða alþýðu um ina
opinberu starfsemi Björnsons og vera
ekki fyrir vanþekkingarsakir fœr um
að benda með einu orði á ið hættu-
lega og öfuga í stefnu hans ? Hr. J. O.
kveðst vona, að ég hafi siðferðislegt
þrek til að kannast við, að ég hafi
hlaupið á mig, ef ég hafi felt dóm minn
um Björnson að eins eftir ummæluAi
annarra, í stað þess að dœma hann eft-
ir verkum sínum. Eg þykist hafa sýnt,
að dómr minn um Björnson sé sannr
og réttr og að ég hafi að eins dœmt
hann eftir því, hvernig hann sjálfr hafi
komið fram, eða með öðrum orðum:
að hann hafi dœmt sig sjálfr. Og svo
vona ég, að hr. J. O. efist ekki lengr
um, að Björnson hafi með þeim ber-
serksgangi hans gegn biflíunni og trú-
arlærdómum kristilegrar kirkju, sem hér
er sagt, gjörzt beinn fjandmaðr kristin-
dómsins, og að hann sé svo réttsýnn,
að viðrkenna, að ég hafi hvorki syndg-
að móti honum né Björnson með því, er
ég hefi fundið að æfi-ágripi þessa manns
eftir hann í Jjjóðvinafélags-almanakinu.
Seyðisfirði, í nóv. 1882.
Jón Bjarnason.
Auglýsingar.
„f>jóðólfr“ kemr venjulega út að forfallalausu
hvern laugardag, ýmist ’/2 eða heil örk, als 36
j arkir um árið. Verð árgangs er innanlands 3 kr.
I 20 a.: erlendic 4 kr. S0 a. Sá, sem eigi hefir til-
kynt útgefanda fyrir I. októb., að hann segi sig
frá kaupinu, er skuldbundinn að halda blaðið
næsta ár.
—Auglýsingar eru telcnar i blaðið fyrir 12 a.
línan af meðal-letri (burgeois), en 10 a. smáletrs-
línan, eða þá 70 a. fyrir þumlung af dálkslengd.—
Engar auglýsingar eru teknar upp, utan borgað sé
út í hönd, nema frá sýslumönnum, hreppstjórum o.
s. fr. eða mönnum, sem ritstj. hefir viðskifti við.—
Auglýsingar, sem gjaldfrestr er veittr á, borgist
10°/0 hærra, en ella, og sé borgaðar í siðasta lagi
innan 3 mánaða.
Ritstjórinn býr í Aðalstræti nr. 9. — Heima
kl. 4—5 e. m.
—TIL LBIGU fæst nú þegar eða frá
1. febrúar: þrjú herbergi ásamt eldhúsi.—
Lysthafendr snúi sér til Jóns Símonarsonar
snikkara.
— í síðast liðnum október fanst skips-
stjórafæri á sandinum sunnan undir túninu
á Hliði. Bigandi má vitja þess til undir-
skrifaðs, borgi hann þessa auglýsingu.
Gamla-Hliði í desbr. 1882.
Jón Einarsson.
— Eg undirskrifaðr tapaði í sölubúð hjá
þorsteini Bgilsson í Hafnarfirði 18. desbr.
1882, 2 pd. af brúnu eða bláu vefnaðargarni
og einum sjálfskeiðing með beinkinnum,
saman vafið, með pappír utan um garnið
og knífinn,— og hvítum klút með svörtum
dröfnum, hvar innan í var hálft pund af
höglum.—Hver sem í ógáti hefir hirt þessa
muni, þann inn sama bið ég að halda
þessu til skila, eðr gjöra mér orð, á mót
borgun. þórustöðum á Yatnsleysuströnd.
Guðmundr Jónsson.
Næsta blað (1 örk) laugard. 20. þ. mán.
Ritstjóri: Jón Ólafsson, alþingism.
Prentaðr í prentsmiðju ísafoldar.