Þjóðólfur - 07.03.1883, Qupperneq 1

tJÓSÓLFR.
XXXY. árg. Reykjavík, miðvikudaginn 7. marz 1883. J|£ 12.
f*ESSI ÁEGANGE „J.JÓÐÓLPS“ GILDIB EINNIG SEM VI. ÁEGANGE „SKULDAR".
Bæjarfulltrúakosning i
Reykjavik.
19. f. m. fór fram kosning á einum
bæjarfulltrúa í stað Jóns sál. landritara
Jónssonar. Var séra Eiríkr Briem kos-
inn með 43 atkvæðum. Alls munu 90
atkv. hafa greidd verið; en hér um bil
140 kjósendr munu hafa mætt á kjör-
staðnum ; en liðugir 50 þeirra snéru aftr
án pess að greiða atkvceði, og margir
kváðu hafa snúið aftr á stígnum upp
að bæjarþingsstofunni.
Orsökin til þessa var sú, að hávaði
kjósenda mun hafa verið einhuga á því
að kjósa Jón alþingismann og ritstjóra
Ólafsson; en er sá fyrsti greiddi hon-
um atkvæði, gat oddviti kjörstjórnar-
innar þess, að J. O. stæði ekki á kjör-
skrá. Jón ritstjóri var við og spurði
oddvitann að, hver orsök til þess væri.
En oddviti tjáði það orsökina, að J. O.
hefði ekki verið búinn að greiða bæjar-
gjald sitt á nf’ári. Jón gat þess, að
hann hefði í höndum kvittun frá sjálf-
um oddvitanum fyrir því, að gjaldið
væri greitt, og væri hún dagsett áðr
en kjörskrá hefði legið frammi ; kvaðst
því álíta sig ólöglega útilokaðan af kjör-
skrá. Ei bar oddviti kjörstjórnar (bæj-
arfógetinn) móti því, að þetta væri rétt
hermt, en sagði, að það hefði ekki verið
kvartað um þetta í tíma. Neitaði hann
því að rita atkvæði þau, er Jón fengi.
Alt um það kusu 38 kjósendr Jón, og
kváðust engan til kjósa ella; nokkrir,
er ætluðu að kjósa hann, gáfu séraEi-
ríki atkvæði; 12 eða 13 gengu burtu
þegar af fundi; 9 greiddu öðrum at-
kvæði, og 40 kjósendr snéru aftr þeg-
ar niðri í fordyrunum, er þeir heyrðu
um aðferð kjörstjórnarinnar ; mættu þeir
öðrum á leiðinni, er einnig snéru aftr
við fregnina.
J>að má nú, ef til vill, deila um það,
hvort það sé meining laganna, að maðr,
til þess að hafa kjörgengi, skuli hafa
innt af hendi bæjargjald sitt eða ekki
áðr en kjörskrá befir full-legið frammi,
eðr hvort það er ekki nóg, að sú gjald-
hæð, sem á er lögð, nemi inni ákveðnu
upphæð, hvort sem hún er greidd þá
þegar eigi, sé það eigi sannað með
lögtaki, að hlutaðeigandi geti eigi greitt
hana. Hitt er vatalaust, að það er
skylda kjörstjórnarinnar, að setja hvern
þann á kjörskrá, sem að öðru leyti hefir
alla kjörgengis-kosti, bæði hvað aldr,
mannorð og gjaldhæð snertir, ef hann
hefir greitt bæjargjald sitt, áðr en kjör-
skrá hefir full-legið frammi, og kjör-
stjórninni er pað kunnugt. En auðsætt
er, að kjörstjórninni getr eigi verið
það ókunnugt, að minsta kosti eigi bæj-
arfógetanum, pegar hann sjálfr hefir
tekið við gjaldinn og kvittérað fyrir
eins og hér átti sér stað.
Auðvitað má lá J. O. það, að hann
treysti svo vel vandvirkni og réttvísi
kjörstjórnarinnar, að honum skyldi ekki
detta í hug að tortryggja hana og skoða
kjörskrána. En það var hvorttveggja,
að honum mun ekki hafa leikið sérlegr
hugr á að verða kosinn, enda mætti,
ef til vill, öllu fremr lá það kjósendum
hans, einkum þeim, er fyrir því hafa
gengizt að hafa samtök um að kjósa
hann. En þeim var sannlega full vor-
kunn, því engum lifandi manni nema
kjörstjórninni mun hafa getað komið
til hugar að hann væri útilokaðr af
kjörskrá. Og hvað, sem um það er,
þá afsakar pað í engu kjörstjórnina, ef
henni var fullkunnugt um það, að J. O.
var kjörgengr og átti rétt og heimting
á, að standa á kjörskrá. Jjetta hlaut
bæjarfógetinn að vita, og það er því
ólíklegra, að hann hafi gleymt því,
ef hann hefir haft fulla vitneskju um
fyrirfram, að margir kjósendr ætluðu
að kjósa Jón, og sjálfr gjört sér far
um að telja mönnum trú um, að það
mundi óheppilegt að fá hann í bæjar-
stjórnina. Og sé það satt, að annarúr
kjörstjórninni hafi getið þess nokkrum
dögumáundan kjörfundi við kunningja
sinn, að J. O. stæði ekki á kjörskrá,
hann hefði að vísu greitt bæjargjald svo
tímanlega, að hann hefði átt rétt á að
heimta sig tekinn inn á kjörskrána, en
úr því hann hafi eigi komið fram með
kceru, þá hafi kjörstjórnin eigi kært sig
um (eða fundið sér skylt) að leiðrétta
þetta á kjörskránni, sé svo, þávirðist
sem það hafi verið álit þessa kjörstjóra,
að kjörstjórnin væri eigi skyld að gjöra
skrána svo úr garði, sem hún vissirétt-
ast, heldr að hún hefði leyfi til að
gleyma viljandi, ef viðkomandi kærði
eigi. Að dæma um slikan skilning og
aðferð, skulum vér yfirláta öðrum. En
hins virðist oss rétt að geta, að sama
ætti þá yfir alla að ganga. En það
virðist heldr eigi hafa gilt fyrir pessari
kjörstjórn. Að minsta kosti mun maðr
hafa verið settr á kjörskrá f þetta sinn,
er borgaði bæjargjald sitt á laugardag-
inn (þann 17. febr.) — kjördagr var á
mánud.19.—, og það án pess hann kvart-
aði eða belddist upptöku á kjörskrána.
Fleiri en einn munu jafnvel hafa verið
settir á kjörskrána í þetta sinn, sem
ekki greiddu bæjargjald fyrri en eftir
að kjörskrá var bú/in að liggja frammi
(þannig er oss sagt, að hr. Einar prent-
ari J>órðarson hafi greitt sitt bæjargjald
á föstudaginn þann 16. febr.). Hins
vegar heyrðum vér manni neitað um
kosningarrétt á fundinum, af því hann
hefði enn ekki greitt bæjargjald, og
kvað þó sá maðr að sögn eiga hjá
bænum talsvert meira, en bæjargjaldi
hans nemur, svo að hann mun hafa litið
svo á sjálfr, sem hann hefði að sjálf-
sögðu greitt gjald sitt með skuldajöfn-
uði. Aftr urðu aðrir fyrir meiri náð
og voru settir á kjörskrá, þótt þá vant-
aði svo veruleg skilyrði fyrir kosning-
arrétti, að þeir hefðu með engu móti
getað úr bætt1.
J>etta er nú það, er vér frekast vitum
satt um kosning þessa, að minstakosti
höfum vér eigi með vilja hallað máli í
neinu í frásögu vorri, og tökum því
þakklátlega, ef eitthvað skyldi rang-
hermt vera, að þeir, sem betr vita,
bendi oss á það, hvort heldr eru kjör-
stjórarnir eðr aðrir.
Yér fyrir vort leyti viljum, þrátt fyrir
það, hversu þetta kann út að líta f aug-
um sumra annara, trúa því að kjörstjóm-
in hafi í öllu svo breytt, svo hún áleit
sér vítalaust, og þykir það oss ílt, ef
hávaði bæjarmanna skyldi líta öðruvísi
á málið, væna nokkurn mann úr kjör-
stjórninni slægð eða hrekkjum eða slíku.
Að bæjarfógetinn að minsta kosti, svó
vér tölum ekki um hina, hafi verið miðr
minnisgóðr eða aðgætinn, en, ef til vill,
hefði verið æskilegt, það álítum vér.
En í þessu tilfelli er gleymska vítalaús
—að lögum að minsta kosti.
J>ann lærdóm ætti þar á móti kjós-
endr að draga út af þessu, að Vár-
legra er eftirleiðis að skoða kjötskrá
hér í bæ, einkanlega ef menn hafa í
huga að kjósa einhvern þann, sem ekki
er sem geðfeldastr kjörstjórninni; hin-
um er eðlilega sfðr hætt við að hún
gleymi, sem húíi vill sjálf halda fram
til kosninga.
f
Jað hefir dregizt helzt til lengi, að birta
í dagblöðunum helztu æfiatriði ins háaldr-
aða merkismanns JOELEIFS dbrm. KOL-
BEINSSONAE á Stóruháeyri við Eyrar-
bakka, sem sálaðist næstliðinn vetr 9. marz
1882. Vér biðjum því inn háttvirta rit-
stjóra Jjóðólfs að taka línur þessar sem
fyrst í biað sitt.
JOELEIFE sál. KOLBEINSSON var
fæddr 6. júní 1799 í Brattsholtshjáleigu í
Stokkseyrarhreppi; ólst hann þar upp hjá
föður sínum, sem var bláfátækr fjölskyldu-
maðr, þar til hann um tvítugsaldr fór í
vinnumensku til vandalausra; en í þeirri
stétt var hann að eins 6 ár á ýmsum stöð-
1) Ettir að þetta var ritað, höfum vér heyrt, að
allmargir hafi staðið á kjörskrá i þetta sinn, sem
áttu ógreidd bæjargjöld.