Þjóðólfur - 05.01.1884, Blaðsíða 2

146
lyktunum, nema að eins um stjórnar-
skrárbreytingar pykist hann hafa al-
gjört synjunarrétt. En ekki einu sinni
það helzt honum uppi. Ráðherrarnir
eru nú undir ákæru og líklega dóm-
feldir, þá er þetta er ritað, fyrir að
reyna að hleypa slíkum flugum í munn
konungi. í Danmörku hefir konungr
að vísu synjunarvald gegn lögum ríkis-
þingsins, en oss vitanlega hefir hann
aldrei beitt því. Og þó er baráttan
þar in stríðasta og harðasta fyrir því,
að ráðherrarnir skuli sæti víkja, þá er
þeir fá eigi meiri hlut með sér á þingi.
Og þó ber þess að gæta, að ráðherr-
arnir í Danmörku hafa fylgi meiri
hlutans í Landsþinginu (efri málstofu
Ríkisþingsins); en Landsþingismenn eru
sumir konungkjörnir, en hinir kosnir
eftir mjög ófrjálslegum reglum, og
geta því naumlega heitið fulltrúar
þjóðarinnar.
Hér þar á móti gengr ráðgjafinn
aftr og aftr æ snarpara og snarpara
í berhögg við þjóðina. Hann lætr
konunginn ár eftir ár synja staðfest-
ingar lögum alþingis, sem báðar mál-
stofur hafa samþykt með lögfullum at-
kvæðafjölda. Hann virðir ekki svars,
því síðr að hann framkvæmi, áskoranir
frá þinginu,
Ráðgjafinn gengr þannig eigi að
eins í berhögg við þjóðfulltrúadeildina
(neðri deild), heldr við báðar deildir í
sameiningu, og er þó efri deild alþing-
is eins vel konungsfulltrúa-deild eða
ráðgjafafulltrúa-dei!d eins og þjóðfull-
trúa-deild.
Hve fjarstætt þetta er öllum sanni,
það liggr í augum uppi hverjum þeim,
sem deilt getr svart frá hvítu. Er
nokkurt vit í þvi, að halda að gamall
og forskrúfaðr útlendr prófessors-fauskr,
sem ekkert skilr í máli voru, aldrei
hefir stigið hér fæti á land, er hugs-
unarhætti vorum og högum bráðó-
kunnugr, og þekkir ekki meira til
þessa lands í einu orði, en hann þekk-
ir til í tunglinu, — að hugsa, segjum
vér, að hann viti betr hvað oss hentar,
en þeir fulltrúar, sem þjóðin kýs sér
sjálf, og sem hann sjálfr kýs sér líka
(sexmenningarnir konungkjörnu).
Ef ráðgjafinn eða hans ráðgjafar
(hvort sem það er nú Oddgeir gamli
eða landshöfðinginn, eða sjálfr kross-
fiskrinn ráðgjafans) — ef þessir herrar
hafa betra vit á, hvað landi og lýð
hér hentar, heldr en fulltrúar þjóðar-
innar, svo að þeir geti ár eftir ár ó-
nýtt og fótum troðið starfa alþingis
að meira eða minna leyti, þá er auð-
sætt, að þeir hljóta að hafa vit á, eigi
að eins, hvað ótœkt er að gjöra, heldr
og hvað nauðsynlegt er að gjöra, og
þá væru þeir eins bærir um að setja
lög þvert ofan í þingsins vilja, eins og
að standa þvert í vegi og hindra þing-
ið frá að gefa þau lög, sem það álítr
þörf og nauðsynleg. En þá er auð-
sætt, að það hefir verið ið mesta axar-
skaft að veita þinginu löggjafarat-
kvæði. |>á ætti þingið annaðhvort ekki
að vera til, eða í hæsta lagi að vera
ráðgjafarþing, úr því hr. Nellemann og
hans ráðanautar eru svo vísdómsfullir,
að þeir vita alt betr, hvað oss hagar,
heldr en þjóðin sjálf eða hennar full-
trúar.
f>etta ástand, sem nú er, það er
hvorki hrátt né soðið; það er hvorki
sjálfsforræði, sem vér höfum, né full-
komin, sjálfri sér samkvæm einvalds-
harðstjórn. það er vanþekkingarinnar
fálm og einþykninnar dutlungastjórn,
sem vér eigum við að búa: vanþekk-
ingarinnar fálm, þar sem ráðgjafinn
dæmir um hagi vora sem blindr um
lit; einþykninnar dutlungastjórn, þar
sem eins mans hyggja á hugarburði
tómum bygð ber ofrliði vit og þekk-
ingu allra landsins fulltrúa.
Hér verðr einhvern endi á að gjöra.
Vér höfum nógu lengi sofið eftir
þjóðhátíðar svímann; vér höfum nógu
lengi dansað í svefni kringum pappírs-
goð það, sem vér höfum dírkað og
prísað sem annan gullkálf síðan 1874.
Oss er bezt að hætta um sinn að
syngja Te deum fyrir „frelsis-skránni í
föður-hendi“, en núa heldr stýrurnar
úr augunum og gæta þess, að þessi
skrá verði ekki gjörð oss að eintómu
pappírsgagni.
Meðan svo gengr, sem nú, getr
enginn sagt með sanni, að ísland hafi
sjálfsforræði.
f>að stjórnarhátta-viðrini , sem hr.
Nellemann hefir komið á hér á landi
undir stjórnarskrá vorri, það er hvorki
einveldi né sjálfsforræði. J>að er hvorki.
hrátt né soðið.
þ>að er kunnugra en frá þurfi að
segja, hver bæjar-óhollusta og enda ó-
þverri er að tjörninni hér sunnan við
bæinn; einkum er óféleg sú bleytu-
for og leðja, sem liggr að norðr-
enda tjarnarinnar. þ>að hefir því margr
óskað þess, að tjörnin væri orðin þurr;
að minsta kosti að það prýkkuðu bakk-
arnir að henni, sér í lagi sá, sem að
bænum veit.
Hr. Jakob Sveinsson snikkari, sem
á hús austanvert við norðrenda tjarn-
arinnar, hefir um mörg ár borið niðr í
tjörnina mold og annan niðrburð og
þurkað þannig upp talsverðan blett, er
hann hefir aukið lóð sína um. J>essu
hefir enginn haft á móti; þvert á mót
munu allir hafa álitið þetta þarft verk
og gott, bæði fyrir bæinn og hlutað-
eigandi lóðareiganda. Og ekki er gott
að skilja annað, en að það sé svo mik-
ið þarfaverk, hvort heldr sem litið er
til hollustu eða prýði, að fá þurkað upp
sem mest af tjörninni, að það væri
enda tilvinnandi fyrir bæinn að borga
ærna þóknun hverjum þeim, sem vinna
vill að slíku verki.
Svona munu flestir á líta. En in
vísdómsfulla bæjarstjórn með alla asses-
soraspekina lítr öðruvísi á málið. Einn
lóðareigandi við norðrenda tjarnarinnar,
hr. bóksali Kristján Ól. þorgrimsson,
sótti nýlega um leyfi til bæjarstjórnar-
innar, að mega þurka upp dálitla spildu
af tjörninni suðr af lóð sinni, svo hann
gæti gjört lóðina reglulegri í lög-
un og prýðilegri, og vildi hann hlaða
bakkann upp úr grjóti og fylla svo
upp fyrir innan og tyrfa yfir jarðveg-
inn. Beiddist hann þess að eins, að
mega halda bletti þeim, er hann þurk-
aði, afgjaldsfrítt 1 10 ár. En þess ber
að geta, að það hefði að líkindum tek-
hr. Kr. Ó. J>. ein 5 ár að koma blett-
inum í það ástand, að nokkurt gagn
yrði af honum haft, og kostnaðrinn við
þetta hefði vafalaust orðið honum einar
7—800 kr.
Bæjarstjórnin neitaði samt um leyfið.
Egilsson alþingism, mun hafa verið sá
eini, er lagði til að veita þetta, en
assessora-vísdómrinn og Halldór K.
urðu hlutskarpari.
Leiðrétting.
í XXXV. árg. pjóðólfs, 44- Og 45.
tölubl., er prentuð grein eftir Eirík
nokkurn1 Magnússon með fyrirsögn
„Othello Mattíasar“. í niðrlagi greinar
þessarar er forseta og öðrum embættis-
mönnum Reykjavíkrdeildar bókmenta-
félagsins borið á brýn, að þeir hafi sýnt
af sér „ótrúlega skylduvanrækt", með
því að gefa út þýðingu síra Matthíasar
Jochumssonar á Othello eftir Shakspe-
are, og mér sérstaklega, að ég hafi lagt
til að vansæma félagið, „með þvi að
það helgaði sér ónýtan verka“. Af því
að þessi ummæli greinarhöfundarins
virðast benda á, að hann ekki þekki
lög bókmentafélagsins og þá jafnvel
ekki sé félagsmaðr, þá vil ég fræða
hann um, að eftir lögum félagsins ráða
forseti og aðrir embættismenn því als
ekki, hverjar bækr og ritgjörðir félag-
ið gefr út. Samkvæmt 5. gr. félags-
laganna skal ávalt kjósa nefnd manna
til að segja álit sitt um ritgjörðir þær,
sem félaginu eru boðnar til prentunar,
bæði um efni og orðfæri, svo nákvæm-
lega sem þeir eiga bezt kost á, og
þegar nefnd þessi hefir látið uppi álit
sitt, er ákveðið á fundi með atkvæða-
fjölda, hvort félagið skuli gefa ritgjörð-
irnar út; enn eftir 7. gr. laganna má
engu breyta í neins manns riti. J>ess-
um fyrirmælum félagslaganna var sam-
vizkusamlega fylgt, þegar ákveðið var,
að félagið skyldi gefa út þýðingu síra
Matthiasar á Othello. Á fundi í Reykja-
vikrdeild bókmentafélagsins 29. apríl-
mán. 1881 bauð síra Matthias Jochums-
son félaginu til prentunar útleggingu
eftir sig á tveimr sorgarleikum Shak-
speares, Othello og Romeo og Julia,
og var þá á fundinum kosin 3 manna
nefnd til að segja álit sitt um þýðingar
þessar. í nefnina voru lcosnir aðjunkt-
arnir Steingrímr Thorsteinson2, Bene-
t) Á þetta að vera fyndni ? Eða á það að sýna
mikilmensku assessorsins ? — O, miklir menn erum
við, Hrólfr minn ! H,itstj.
2) J>að mun ekki þurfa að spyrja forseta, hvort
hann hafi nokkru sinni afhent nefndinni rit það,
er hún átti um að dæma ? ítitstj.