Þjóðólfur - 28.01.1887, Blaðsíða 2

14
Dingmannskosningin í Vestm.eyjum,
Eins og menn vita á fyrir næsta
þing að kjósa alþingismann fyrir Vest-
mannaeyjar í stað Þorsteins sál. Jóns-
sonar. Yið kosning þessa verður með-
al annars, ekki síður en við síðustu
kosningar, að hafa hugfast að kjósa
eigi annan en þann, sem vill eindregið
fylgja fram stefnu síðustu þingaí stjórn-
arskrármálinu, því að það verður eflaust
tekið enn fyrir á næsta þingi. Vjer
vitum eigi til, að nokkur þar í eyjun-
um muni bjóða sig fram, og verða því
eyjarskeggjar að leita fyrir sjer utan
kjördæmis. Ef prófastur Jón Jónsson í
Bjarnanesi skyldi gefa kost ásjer, ættu
menn ekki að hika við að kjósa hann,
því að á þessu eina þingi, sem hann
hefur átt sæti, sýndi hann að hann er
eindreginn fylgismaður stjórnarskrár-
breytingarinnar og reyndist að öðru
leyti góður þingmaður.
Ferðabrjef úr Svíþjóð
eptir Yaltý Ouðmundsson.
VI.
Gautaborg 18. ágftst 1886.
(NiSurL) Um miðjan dag þann 16. þ. m. kom-
um við til Trollhattan, fossins heims-
fræga; Þar felldi Starkaður Áludreng-
ur hinn átthendi Hergrím langafa Ang-
antýs, er þeir hörðust um Ögn ena
fögru Álfasprengi. En Starkaði varð
ekki kápan úr því klæðinu, því Ögn
þótti ekki lystilegt að kyssa hann, nje
fallast í hans átta arma, og lagði sig
geiri í gegn um. Við Trollhdttan er
bær, sem ber sama nafn, og dvaldist
jeg þar það sem eptir var dagsins og
til næsta morguns. Undir eins og við
stigum út úr eimvagninum, kom móti
oss fjöldi smáknapa, er buðust hver í
kapp við annan til að fylgja okkur
upp að fossinum. Fossinn er í Gaut-
elfi, skammt fyrir neðan þar sem hún
fellur úr Vænisvatni. Eptir því sem
nær dró fossinum óx hinn tröllaukni
drynjandi niður hans. Það lá við, að
við fengjum loku fyrir eyrun. Þegarjeg
sá sjálfan fossinn, þótti mjer þó ekki
eins mikils umvert, eins og jeg hafði
gert mjer í hugarlund áðnr. Reyndar
er hann mjög stórkostlegur, en það sem
gerir hann svo mikilfenglegan, er það
ógurlega vatnsmegn, sem þar steypist
niður. Það er sem lieill fjörður falli
niður gljúfrin. Trollhattan er margir
smáfossar, sem hver hefur sitt nafn, og
er enginn þeirra mjög hár. Það þarf
ekki að ferðast lengi á íslandi til þess,
að sjá hærri fossa, en vatnsmegn er
þar hvergi, svo að þar komizt í hálf-
kvisti við. í miðjum fossinum eru tvær
eyjar, og liggja brýr yfir hvíslarnar.
Þar sem stærsti fossinn fellur fram af
hamrinum, liggur brú yfir liann rjett
á brúninni, svo veik, að ekki má þar
ganga nema einn í einu, og bifast hún
öll til undir manni. Er það mjög voða-
legt að líta af henni niður í hyldýpið
og heyra drunur fossins gjalla í eyr-
um sjer. Hættir mörgum þar við að
sundla. Grilið umhverfis fossinnermjög
fallegt. Það er skógi vaxið, en fram
á milli trjánna gægjast allstaðar gróð-
urlausar hamragnípur. Þær líta út eins
og ógurleg bergrisahöfuð, sem sjeu að
kinka kolli framan í fossbúann. Upp
í gilbarminum vestri er allt þakið blá-
berjum. Þar hef jeg mest jetið afblá-
berjum á ævi minni. Rjett við aðal-
fossinn er skúti einn inn í bergið. Fram
yfir hann slútti áður Shraddaragnípan,
er svo var nefnd, en nú er hún hrun-
in. Nafn sitt fjekk hún af því, að
skraddari einn, sem dæmdur var til
dauða, átti að vinna það sjer til lífs, að
sauma heilan klæðnað þar á gnípunni
uppi yfir hinni gínandi hringiðu, þar
sem fossinn með drynjandi róm gól yfir
honum galdra sína og þeytti á hann
löðrinu. án þess að hann sundlaði. Hon-
um tókst að ljúka við fötin, en ígleði-
fumi því, sem á liann kom yfir því,
missti hann fótanna og fjell niður í
gapandi gin hinnar allt gleypandi hring-
iðu, er sendi hann drottning sinni Rán
til ævinlegrar eignar. — En það er
ekki tign hinnar tröllauknu náttúru
ein, sem ferðamaðurinn hlýtur að dást
að við Trollháttan, heldur og þau stór-
kostlegu mannvirki, sem þar birtast
manni, og sem gera menn sem steini
lostna af undrun yfir því, hvað mann-
legur máttur fær megnað. Eins og
nærri má geta, er skipaferð mikil á
öðru eins stórfljóti eins og Gautelfi, og
þá ekki síður á Vænisvatni, sem er
rjett fyrir ofan fossana. Hver skyldi
nú trúa að hjer megi sigla fram og
aptur á eimskipum upp og niður brekk-
urnar? En þetta er þó gert. Út úr
elfinni fyrir ofan fossana er grafið síki
í kring um þá, þar sem brekkan er ekki
eins snarbrött, en þó töluvert brött, og
þar ganga skipin upp og niður um hin-
ar svo nefndu „slussar". Þær eru á
þá leið að upp og ofan alla brekkuna
eru eins og stokkar með vatnsheldum
hurðum fyrir. Þegar nú skipið á að
fara niður eptir, þá er látið renna vatn
í næsta stokk lyrir neðan þann, sem
skipið er í, unz vatnið er orðið þar
jafnhátt því sem var í liinum fyrir of-
an o. s. frv. unz komið er alveg fyrir
brekkuna. Það er ekki liægt að gera
mönnum þetta vel skiljanlegt með frá-
sögn, nema ef til vill í löngu máli, en
það er undravert að horfa á, hvernig farið
er að flytja skipin með þessum hætti.
Jeg fór skipaleið frá Trollháttan til
Gantaborgar niður eptir Gautelfi, og
þótti mjer sú sigling pijög skemmtileg.
Jeg fór fram hjá Foxerni, þar sem þeir
börðust Magnús konungur berbeinn og
Ingi hinn eldri. Um kl. 1 komum við
til Kungelf. Það er ekki stór bær (uni
1000 íb.), en þar er þó allmikil og fjör-
ug verzlun. Sá bær lijet í tornöld Kon-
ungahella, og er hans opt getið í forn-
sögum vorum. Þar ræddu þau Ólafur
Tryggvason og Sigríður stórráða enka-
mál sín. Hann vildi láta hana taka
kristni, ef hann ætti hana, en henni
þótti Þórr betri enn Hvíti-Kristur. Þá
laust Olafur konungur hana með glófa
sínum í andlitið og sagði: „Heldurðu
að jeg vilji eiga þig hundheiðna hrokk-
inskinnu ?“. En Sigríður mundi kinn-
hestinn eins og Hallgerður, og dró það
Ólaf til bana. ViO konungahellu fund-
ust þeir og mágarnir Ólafur helgi
Noregskonungur og Ólafur Svíakon-
ungur, ræddu þar mál sín og sættust,
þó Svíakonungur liefði goldið Norvegs-
konungi gagl fyrir gás. Um 1100 ætl-
aði Sigurður Jórsalafari að gera þenn-