Þjóðólfur - 08.07.1892, Blaðsíða 1

Kemur út á föetudög-
um — Yerö árg. (60 arka)
4 kr. ErlendiB 5 kr. —
BorgÍBt fyrir 15. J4H.
ÞJÓÐÓLFUR
Dppsögn skrifleg, bundln
vit áramftt, ögild noma
komi til útgefanda tyrir 1.
oktftber.
XLIV. árg.
Kirkjulegar fréttir.
Klerkasamkoma sú eða „synodus", er
haldin var í alþingishúsinu 1. þ. m.. var
allfjölsótt. Voru þar viðstaddir 18 prest-
ar og prófastar auk stiptsyfirvaldanna og
kennenda prestaskólans eða alls 23. Sam-
koman hófst á guðsþjónustu í kirkjunni
kl. 10 f. h. Séra Einar Friðgeirsson á
Borg sté í stólinn og iagði út af Jóh. 21,
15—16. Svo var haldinn fundur tii kl. 4
og aptur um kveldið frá kl. 8J/2 þangað
til einni stundu eptir miðnætti. Mörg mál
og sum allmarkverð voru á dagskrá, þar
á meðal endurskoðun handbókarinnar, er
héraðsfundir höfðu undirbúið og samið
álit um, og gengu þau öll eindregið í þá
átt, að brýn þörf væri á þessari endur-
skoðun; voru flestir fundarmenn á sama
máli, þótt nokkuð deiidar skoðanir væru
um, hve langt skyldi farið í breytingunum,
en eptir aiilangar umræður var valin 3
maima nefnd (lektor H. Hálfdánarson, séra
Vald. Briem og séra Þórh. Bjariiarson) til
að vcra biskupi til aðstoðar við undirbún-
ing málsins undir „synodus11 að sumri.
Eru því líkindi til, að ýmsum úreltum og
miður viðkunnanlegum köflum handbókar-
innar verði algerlega sleppt eða að minnsta
kosti breytt svo, að samkvæmari verði
kröfum tímans og almennri fegurðartilfinn-
ingu, einkum hjónavígsiuformálarnir. Þess- I
ari sömu nefnd var og falið á hendur að
íhuga álit héraðsfunda um textafrelsi af
prédikunarstól, og getur það talizt allmikil
endurbót, ef prestum verða veittar nokk-
urn veginn óbundnar liendur til að leggja
út af sjálfvöldum textum, er hingað til
hefur naumast verið leyfilegt, þótt sum-
ir prestar hafi ekki skeytt því. Endur-
tekningar eða „upptuggur“ í ræðum, er
prestum hefur verið borið á brýn, verða
eflaust minni, ef þessi breyting kemst á.
Skýrslur um messur og altarisgöngur
síðastliðin 3 ár lagði biskup fram og kváðu
þær hafa verið alleptirtektaverðar. í einu
prestakalli í Norður-Þingeyjarsýslu hafði
sóknarpresturinn t. d. ekki messað nema
6 sinnum (!) á ári. Það hefur orðið að
vera kjarngott, svona lítið sálarfóður, ef
söfnuðirnir hafa getað haft nokkur veru-
leg not af því.
Beykjavík, íostudagiuu 8. júlí 1893.
Því næst var kosin 3 manna nefnd
til að íhuga fyrir næstu „synodus" frum-
varp til laga um kirkjur og frv. til laga
um hið innra skipulag hinnar íslenzku
þjóðkirkju, hvorttveggja samið af Þórarni
próf. Böðvarssyni, er löngum hefur látið
sér mjög annt um hina kirkjulegu löggjöf
vora, og manna mest unnið að lagasmíði
í þá átt.
Tvö erindi eða fyrirlestra flutti Helgi
lektor Hálfdánarson, annan um trúarvörn
vora (að kirkjan ætti einkum að byggja
á orðum Krists sjálfs gagnvart vantrúnni)
og liinn um helgisiði. (Niðurl. næst).
Um laxafriðimarfrumvarpið,
er synjað var konungs staðfestingar, hefur
oss borizt svolátandi grein:
„í 30. tölubl. „Þjóðólfs41 þ. á. er grein
um „lagasynjanirnar“, sem að visu er
stillilega rituð, en sem þó ýmislegt er at-
hugavert við.
Það lætur illa í eyrun, orðið: laga-
synjan, og víst er um það, að betur væri,
að slík synjan af hendi ráðgjafans á lög-
um, er alþingi lætur frá sér fara, ætti sér
sem sjaldnast eða aldrei stað, því að opt-
ast mundi það stafa af öðru tveggja, annað-
hvort, að ráðgjafinn vildi eigi samþykkja
lögin, þó góð væri í alla staði og þótt
hann væri þess fullviss, að þau mundu
verða til blessunar fyrir alda og óborna,
eða, að honum fyndist hann eigi geta
staðfest þau sökum efnis eða forms eða
hvorstveggja.
Væri viljaleysi ráðgjafans einu um að
kenna, þá væri ekkert eðlilegra, en að
liann yrði óvinsæll; slíku væri engin bót
mælandi, enda lítt hugsanlegt.
Þá er liitt eptir: ráðgj. finnst hann
eigi geta staðfest þau; sé það sökum efnis,
getur orsökin verið „injuria temporum“;
þinginu finnst eitt, og hefur rétt frá sjnu
sjónarmiði; ráðgjafanum finnst annað, og
er sannfærðnr um að hafa rétt frá sínu
sjónarmiði — það er nú stórpólitíkin; um
liana geta fyrst siðari alda menn dæmt
rétt og óvilhallt. Eða þá að efnið er svo,
að ráðgj. finnst það ganga of nærri frelsi
manna, réttindum þeirra eða öðru slíku.
Nr. 32.
Það er hin síðast nefnda ástæða, er
einkum hefur gert það að verkum, að ráðgj.
hefur, samkvæmt tillögum landshöfðiugja,
ráðið konungi til að synja staðfestingar á
frumvarpi alþingis hinu síðasta um frið-
un á laxi.
Þó hefur hringlandi þingmanna i þessu
efni síðan 1874 auðvitað ekki bætt úr
skák; að eins tvö regluleg þing hafa liðið
svo, að þingið liafi eigi fjallað um frum-
varp um þetta efni, og tvö frumvörp-
in hafa öðlazt staðfestingu konungs —
tvisvar hafa komið út ný lög um lax-
friðun siðan 1875 ! Það er von, að lands-
höfðingja hafi fundizt hann þurfa að af-
saka þingið, eins og hann hefur getað.
En satt að segja held eg, að það hafi
eigi verið skaði skeður, þó frumvarpi
þessu væri neitað um staðfestingu.
í Þjóðólfsgreininni er það talin létt-
væg ástæða, að landshöfðingi kveður það
varliugavert, að banna þvergirðingu í á,
sem maður á alla Aæiði í. Nokkuð svo!
Eins og þér vitið, stendur svo í Grágás
(Landbrigðaþ. Um veiðar. Bls. 123 í Grá-
gás II. Kh. 1852): „Eigi scal maðr leggia
net vm þvera á oc baNa fisc för. oc eigi
gera ker i ne teínor. oc eigi gerþa sva at
eigi se hlið á nema liann eigi alla ánau.
Svona litu forfeður vorir á málið á lýð-
veldistímunum — og svona hefur margur
góður drengur á það litið, frá þeim tím-
um til þessa dags, annar en landshöfð-
ingi.
Þá kemur nú hið þunga á metunum
hjá landshöfðingja, eptir því, sem þér segið,
og það er ákvæði 4. greinar, um að hver,
sem vill, megi — nema i maí og júní —
skjóta sel og styggja eina mílu út. frá ár-
ósum, er lax fer um, og þetta eiga eig-
endur selalagna og æðarvarps að þola
bótalaust.
Það var ekki svo undarlegt, þótt. eig-
endur eður not.endur æðarvarps og sela-
lagna þætttust liér grátt leiknir, og ekki
furðu að gegna, þótt þeir leituðu hverra
leyfilegra meðala til að firra sig stórkost-
legu eignar- eða atvinnutjóni. Hvers vegna
þeir fóru eigi til alþingis? Hvort það hef-
ur verið af því að tími var eigi nægur,
eða af vantrausti á þinginu — það skal
eg láta ósagt.