Þjóðólfur - 29.06.1900, Qupperneq 3

vikutíma, en læknis var ekki vitjað og fór hún svo
upp að Möðruvöllum í Kjós, en litlu síðar lögð-
ust börnin þar, og gerði þá héraðslæknirinn í
Kjósinni, Þórður Edílonsson, landlækni aðvart, og
reið hann upp að Möðruvöllum og skoðaði börn-
in; voru þá 2 um það leyti alhress, 2 lítið veik,
en 1 veikast, er síðast hafði lagzt. Virðist svo
sem skarlatssótt þessi sé mjög væg, sem betur
fer, og taki aðallega ungt fólk og börn. Er land-
læknir þeirrar skoðunar, að veiki þessi sé“alveg
samskonar og sú veiki, sem hér gekk almennt í
Reykjavík og á Suðurnesjum 1887, og læknarnir
kalla »skarlatssóttarkennda rauða hunda« (srube-
ola scarlatinosa«), og geta þeir verið mjög sótt-
næmir, en lítt hættulegir, og engin ill eptirköst
fylgja þeim, eins og skarlatssóttinni fylgir venju-
lega. En fólk er mjög hrætt við skarlatssótt
þessa, sem ekki er láandi. En ástæðulítið virð-
ist að ætla, að veikinni sé enn leynt suður í
Höfnunum, eins og »ísafold« er ávallt öðru hvoru
að dylgja um og éta það ofan 1 sig annað veif-
ið, eins og hún hefur orðið að gera gagnvart
héraðslækninum (Þórði Thoroddsen). Að minnsta
kosti geturnaumastkveðiðmikið aðhenni þarsuð-
ur frá, úr því að enginn hefur sýkzt, svo menn
viti, og enginn dáið, því að líklegt er, að prests-
ins hefði þ á verið vitjað, þótt menn hefðu sneitt
hjá því að leita læknis, til að reyna að leyna
veikinni.
Burtfararpróf við Reykjavíkur lærða
skóla hafa tekið:
I. Rögnvaldur Á. Ólafsson
(utanskóla) I. ág. eink. 105 stig.
2. Páll Sveinsson I. — [02
3- Jón Jónsson (utansk) I. — 95 —
4- Sveinn Björnsson I. — 94 —
5- Lárus Fjeldsteð I. — 93 —
6. Páll Jónsson I. — 92 —
7- Páll Egilsson I. — 92 —
8. Adolph Wendel I. -— 88 -
9- Lárus Halldórsson I. — 87 -
IO. Sigurjón Markússon I. — 85 -
II. Guðm. Þorsteinsson I. — 84 -
12. Jón Stefánsson (utartsk.) I. — 84 -
13- Ásgeir Ásgeirsson
(utansk.) II. — 83 -
14. Vernharður Jóhannsson
(utansk.) II. — 81 —
T5' Jón Isleifsson (utansk.) II. — 75 —
l6. Björn Magnússon II. — 67 —
l6. Stefán Björnsson II. — 63 —
I*róf í forspjallsvlsindum tóku
31. þ. m.
Jón Brandsson (stud. theol) ágætl. -f-
Jón Rósenkranz (stud. med.) vel.
Embættispróf 1 iækniefræði við
læknaskólann tók í gær Chr. Schierbeck
með 1. einkunn 186 stig
Fyrri hluta embættisprófs við
læknaskólann hafa tekið:
1. Sigurjón Jónsson 78 stig.
2. Andrés Fjeldsteð 76 —
3- Ingólfur Gíslason 72 —
4- Jónas Kristjánsson 66 —
5- Þorbjörn Þórðarson ÓO
6. Sigurður Pálsson 30 —
Ferðamenn margir hafa verið hér í bæn-
um þessa viku, sem nú er að líða, einkum prestar
úr nærsýslunum t. d. séra Magnús Helgason á
Torfastöðum, séra Brynjólfur Jónsson á Ólafsvöll-
um, séra Ólafur Ólafsson í Arnarbæli, séra Jón
Próf. Sveinsson á Akranesi, séra Arnór Þorláks-
son á Hesti, séra Guðm. Helgason 1 Reykholti,
séra Skúli Skúlason íOdda (báðir á amtsráðsfund)
Ennfremur Guðl. Guðmundsson sýslumaður (amts-
Jáðsmaður), séra Magnús Björnsson á Prestsbakka,
Pórður Thoroddsen héraðslæknir (hefur verið
Ptófdómari við fyrri hluta læknaprófs á læknaskól-
119
anum), Brynjólfur Jónsson dbrm. frá Minna-Núpi
(áleiðis til fornleifarannsókna í Húnavatns- og
Skagafjarðarsýslum.
Veðurblíða óvenjulega mikil og hitar hafa
verið mestallan júnimánuð, optast 12—180 C
í skugganum. I uppsveitum Arnessýslu voru t.
d. 2i° R. (= 26° C) í skugganum 13. þ. m., og
er það mjög sjaldgæfur hiti um þetta leyti árs,
og verður örsjaldan jafnheitt í júlímánuði, sem
þó er að jafnaði heitasti mánuðurinn hér.
Mannalát. Hinn 24. þ. m. andaðist hér
í bænum ungfrú Ingibjörg Briem, einkadótt-
ir séra Eiríks Briems prestaskólakennara, 25 ára
gömul (f. 27. maí 1875) góð stúlka og gáfuð og
hin mannvænlegasta, en veiktist af lungnatæringu
fyrir 3 árum, og dvaldi þvi sér til heilsubótar á
sunnanverðu Englandi sumarið 1898, og veturinn
eptir suður í Mentone við Miðjarðarðarhaf, en
fékk enga bót meina sinna, svo þegar influenzan
bættist við í vor, var lífskrapturinn á þrotum.
I gær andaðist hér i bænum Markús Finn-
bogi Bjarnason forstöðumaður stýrimannaskól-
ans, rúmlega fimmtugur að aldri, (fæddur 23. nóv.
1849). Faðir hans var Bjarni bóndi í Baulhúsum
í Arnarfirði Símonarson frá Dynjanda Sigurðsson-
ar úr Eyjafirði Gunnarssonar, en systir Símonar
var Valgerðtir móðir Carls Ludvigs Mohrs, er
prestur var í Danmörku. Móðir Markúsar var
Sigríður Markúsdóttir prests á Alptamýri Þórðar-
sonar stúdents í Vigri Ólafssonar lögsagnara á Eyri
í Seyðisfirði vestra, og er sú ætt kunn. Systir Þórð-
ar stúdents var Ingibjörg föðurmóðir Jóns Sig-
urðssonar. •— Markús heit. kom úm tvlt'ugsaldur
suður til Reykjavíkur með föðurbróður sínum Sig-
urði skipstj. Símonarsyni, komst þá í kynni við
G. Zoéga útvegsbónda (síðar kaupmann) og fyr-
ir hans tilstilli fór hann að læra stýrimannafræði
hjá Eiríki Briem, er þá var biskupsskrifari, og
reikningsfróður vel. Leysti hann það próf vel
af hendi 1873, en varð 8 árum slðar að ganga
aptur undir stýrimannapróf í Danmörku til að
öðlast réttindi til hafskipaformennsku. Þá tók
hann og próf í farmannalögvísi og verzlunarfræði
á mjög stuttum tíma og fór litlu slðar að veita
hér tilsögn í stýrimannafræði með dálitlum fjár-
styrk frá alþingi, unz stýrimannaskólinn var loks
stofnaður með lögum 1890 og varð Markús for-
stöðumaður hans og aðalkennari 1891. Hefur
skólinn síðan náð miklum viðgangi undir stjórn
hans, og elju hans og þrautseigju er það mjög
að þakka, að kennsla þessi er komin í svo gott
horf, sem hún er komin. Var Markfls heit. mjög
samvizkusamur og duglegur kennari og ástsæll
af lærisveinum sínum. Eru ýmsar fratnfarir í
sjómennsku vorri á síðari árum honum að þakka.
Lagði hann á sig mikið erfiði jafnan, og var þó
optast mjög óhraustur til heilsu, er ágerðist síðustu
árin. Hann var kvæntur Björgu Jónsdóttur
bróðurdóttur séra Magnúsar í Laufási, og eiga
þau einn son, Sigurjón að nafni, er nú þessa dag-
ana útskrifaðist úr lærða skólanum.
Ljósfælin leigutól
stjórnarmálgagnsins eru nú hvað eptir annað látin
teðja völlinn í málgagninu, þá er ritstjórarnir sjálfir
þykjast ekki lengur hrökkva við að bera á hann,
og moka óþverranum úr sér eins sóðalega, og þeir
hafa vilja til. Þeir ímynda sér líklega, að óhroðinn
og lokleysurnar líti betur út undir annarlegum dul-
arnöínum t. d. frá „alþýðumönnum" og öðrum
mætum mönnum(!) merkismönnum(!) upp í sveit(!),
sem eru látnir ausa úr sér alþekktum ísafoldarfúl-
yrðum, alveg í sama tón, eins og það málgagn hef-
ur, svo að það er auðséð, að þeir hafa gengið í
skóla hjá því. En það er undarlegt, hve leigutól
þessi eru ljósfælin. Þau hnipra sig saman í skugg-
anum, svo að enginn geti séð framan í þessa mætu
menn(!), þessi skriðdýr, sem þó ættu ekki að vera
smeik við að sýna sig í birtunni, ef málstaðurinn
er svo góður og réttur, sem þau láta. Einn þessara
náunga, er kallaði sig réttan og sléttan „alþýðu-
mann“ liefur Þjóðólfur lýst réttan og sléttan lygara
til þess að fá piltinn fram á sjónarsviðið, og ritstj.
stj.málgagnsins gefur í skyn, að kauði muni koma
fram heldur ófrýnn með hegningarlögin(!) í hend-
inni, því að Þjóðólfur hafi verið að „panta" þau hjá
honum. ísafold hefur skrökvað mörgu meir. Það
var einmitt tilgangurinn með því að lýsa manntetr-
ið lygara. En vér ætluðum jafnframt að sjá, hvort
piltur þessi gæti þá ekki fengið dálítinn aukareikning
á eptir fyrir lygarnar. Og þessvegna ætlum vér að biðja
ísafoldarmennina, að heilsa þessum mæta(!) manni
og segja honum, að fyrri yfirlýsingin um hann standi
óhögguð og Þjóðólfur vonist bráðlega eptir að sjá
framan f þetta alþýðlega(!) andlit þessa merka rit-
höfundar til þess að gera upp reikningana við liann,
því að það er skylda hvers manns, að draga önn-
ur eins skriðdýr á eyrunum fram fyrir almennings-
sjónir, og halda þeim upp í birtuna öðrum til við-
vörunar. Við slíka myrkrapúka og atvinnu-rógbera
eru engin önnur ráð. En blöð, sem ekki hafa
virðulegri vopnum að beita gagnvart mótstöðumönn-
um sínum en nafnlausri óþverra-samsuðu og lyga-
þvætting, sem leigutól þess eru látin setja saman,
þau eru sannarlega búin að bíta höfuðið af allri
skömm og hljóta að vekja viðbjóð og dýpstu fyrir-
litningu hjá öllum heiðvirðum mönnum.
Lengi getur vont versnað.
Nú í næst síðustu ísafold er einn grímumaður-
inn, er blaðið kallar „merkismann ofan úr sveit(!!)“
látinn flytja óhæfilega endileysu um „stóra bankann",
með jafn heimskulegu hnútukasti til Þjóðólfs í eins
konar bréfsformi, og þetta „merkisbréf" prenta menn-
irnir sem „leiðara(!)“ í stjórnarmálgagninu. Ekki er
nú vakurt, þótt riðið sé. Ritstjórana virðist ger-
samlega skorta alla dómgreind til að gera greinar-
mun á laglega sömdum ritgerðum og argasta bulli,
eins og opt hefur verið tekið fram. Því vitlausara,
því betra virðist vera meginregla þessara herra, bara
að þar sé hrúgað saman nógu miklu níði um and-
stæðinga þeirra. Um þetta virðulega háttalag
stjórnarmálgagnsins sannfærist almenningur betur
og betur.
Til dæmis um, hversu þessi merkisnáungi er
vel að sér í því sem halft ritar um, og hversu snilld-
arlega honum ferst að koma hugsunum sínum á
pappfrinn, ætlum vér að birta hér aðalkafla grein-
arinnar um bankamálið sjálft, því að umgerðin —
illindin til Þjóðólfs — er einskis verð. Það skiptir oss
engu, hvað hvelpur sá er að gjamma þar í skugg-
anum. En greinarkaflinn er svona með skýringar-
greinum milli hornklofa, er nauðsynlegt þótti að setja:
„Það eru íslenzkir bændur [heyr!] og atvinnu-
veitendur [t. d. ritstj. ísafi, erfingi Einars heit. prent-
ara og hans nótarj, er vilja taka [hver efast um
það?] stjórn fjármála Islands [hvorki meira né rninna:
allt fjárveitingavald alþingis, landsbankann, lands-
sjóðinn og allt sem að fjárstjórn landsins lýtur] sem
nú eru í ólagi [þessir kunna að fara með fé] úr
höndum ofboð lítillar embættismanna samkundu
[hvaða Gyðinga-samkunda skyldi það vera, sem nú
hefur stjórn allra fjármála Islands, því að ekki get-
ur það verið 3 manna bankastjórn?] og færa hana í
hendur sjálfra sín [ísl. bænda og atvinnuveitenda!]
og alþingis [sem þeir ætla að svipta fjármálastjórn-
inni! sbr. hér á undan — punktur í blaðinu]. Taka
fjármálastjórn og framkvæmd frá mönnum [,,sam-
kundunni?" gera hana ómynduga] sem fyr eða síð-
ar sjá það, að þeir faðma ský [hví ekki vind eða
reyk?], er þeir halda dauðahaldi [heyr!] í ástand það,
er nú eigum vér við að búa. [Punktur í blaðinu]
Fá fjármálin í hendur þeim, er framkvæmdir þurfa
að hafa [en hafa ekki náttúrlega] til þess að nægt
fé sé í landssjóði [til hvers ?] til þess að launa þeim
embættismönnum sómasamlega [nú, landssjóður á
að eins að hafa nægilegt fé til embættismannalaúna(l!)
en þó ekki handa öllum, heldur bara þeim, sem eru
með „stóra bankanum"] er sýna, að þeir vita, að
jafnvel þótt [ekki er að tala um fegurð stílsins!] þeir
hafi þegið embætti sín af útlendri náð [hver veit nema