Þjóðólfur - 10.08.1907, Síða 1

59. árg.
Reykjavík, laugardaginn ÍO. ágúst 1907.
Nr. 35.
Sambanðslaganejnðin.
I. Iíonungleg auglýsing
um nefndarskipun viðvíkjandi stöðu
íslands í veldi Danalconungs.
Yér Frederik liinn Áttundi, af
guðs náð Danmerkur konungur, Vinda
og Gauta, hertogi í Slésvík, Holt-
setalandi, Stórmæri, Þéttmerski, Lá-
enborg og Aldenborg,
Gerum kunnugt: Samkvæmt
því er íorsætisráðherra Vor og ráð-
herra vor fyrir ísland hafa fyrir Oss
flutt, höfum Vér með allrahæstum
úrskurði, dagsettum í dag, skipað
nefnd alþingismanna og ríkisdags-
manna til þess að undirbúa ráðstaf-
anir til n>rrar löggjafar um stjórn-
skipulega stöðu íslands í veldi Dana-
konungs, og skal forsætisráðherra
Vor vera formaður en íslandsráðherra
Vor varaformaður nefndarinnar.
Þetta gerum vjer öllum heyrum
kunnugt.
Geflð í Ifeykjíivík 30. jiilí 1907.
Undir vorri konunglegu hendi og
innsigli.
(L. S.).
J. C. Christensen. H. Hafstein.
II. Erindisbréf nefndarinnar,
Frederik liinn Áttundi, af guðs
náð Danmerkur konungur, Vinda og
Gauta, hertogi í Slésvík, Holtseta-
landi, Stórmæri, Þéttmerski, Láen-
borg og Aldenborg.
Vora sérlegu hylli!
Forsætisráðherra Vor og íslands-
ráðherra Vor hafa fyrir Oss flutt, að
það sé almenn ósk meðal alþingis-
manna og ríkisþingsmanna, að efnt
sé til nauðsynlegra undirbúnings-
starfa til nýrrar löggjafar um stjórn-
skipulega stöðu íslands í veldi Dana-
konungs, og liöfum Vér ákveðið að
láta taka málefni þetta til rækilegr-
ar íhugunar í nefnd, er skipuð sé
tilkvöddum alþingismönnum og rík-
isþingsmönnum.
Það er því vilji Vor, að þér eptir-
nefndu herrar og ríkisins góðu menn:
Herrajens Christian Christensen, stór-
kross af dannebrogsorðunni og danne-
brogsmaður, forsætisráðherra Vor,
varnarráðherra og þjóðþingismaður,
herra Hannes Þórður Hafstein, kom-
manndör af öðru stigi dannebrogs-
orðunnar og dannebrogsmaður, ís-
landsráðherra Vor og alþingismaður,
herra Niels Andersen, riddari danne-
brogsorðunnar og dannebrogsmaður,
etazráð Vort og þjóðþingismaður,
herra Lárus H. Bjarnason, riddari
dannebrogsorðunnar, sýslumaður og
alþingismaður, herra August Her-
tnann Ferdinand Carl Goos, kom-
mandör af i. stigi dannebrogsorð-
unnar og dannebrogsmaður, geheime-
etazráð Vort, aukadómari í hæsta-
rétti, doktor í lögvísi og landsþing-
ismaður, herra Hans Nikolaj Han-
sen, stórkross af dannebrogsorðunni
og dannebrogsmaður, konferenzráð
Vort og landsþingismaður, herra Jens
Laurits Hansen, riddari dannebrogs-
orðunnar,málaflutningsmaðuroglands-
þingismaður, herra Jóhannes Jóhann-
esson, sýslumaður og bæjarfógeti, al-
þingismaður, herra Niels Kristian Jo-
hansen, búgarðseigandi frá Ollerup,
landþingismaður, herra Steingrímur
Jónsson, sýslumaður og alþingismað-
ur, herra Peter Christian Knudsen,
ráðmaður og þjóðþingismaður, herra
Christopher Krabbe, riddari danne-
brogsorðunnar og dannebrogsmaður,
héraðsfógeti og þjóðþingismaður,
herra Niels Peter Madsen-Mygdal,
riddari dannebrogsorðunnar, ríkisend-
urskoðandi og landþingismaður, herra
Jón Magnússon, riddati dannebrogs-
orðunnar, skrifstofustjóri og alþingis-
maður, herra Henning Matzen, stór-
lcross af dannebrogsorðunni og danne-
brogsmaður, háskólakennari, auka-
dómari í hæstarétti, doktor í lögvísi
oglandþingismaður, herra NielsThom-
asius Neergaard, forstjóri og þjóð-
þingismaður, herra Anders Nielsen,
ríkisendurskoðandi og þjóðþingismað-
ur, herra Stefán Stefánsson, gagn-
fræðaskólakennari og alþingismaður,
herra Anders Thomsen, riddari danne-
brogsorðunnar, fyrrum kennari, þjóð-
þingismaður og herra Skúli Thor-
oddsen, ritstjóri, fyrrum sýslumaður,
alþingismaður, hagið svo til, að þér
sem allra fyrst komið saman í höfuð-
og aðseturborg Vorri, Kaupmanna-
höfn, og setjist í nefndina, er þú,
herra Jens Christian Christensen, skalt
vera formaður f og þú, herra Hann-
es Þórður Hafstein, varaformaður, til
þess að rannsaka og ræða stjórn-
skipulega stöðu íslands í veldi Dana-
konungs, til þess að taka til íhugun-
ar, hverjar ráðstafanir löggiafarvöld-
in mundu eiga að gera til þess að
fá komið máli þessu í fullnægjandi
lag, og til þess, áður en ár er liðið
frá því þetta erindisbréf er út gefið,
að láta oss í té álit um málið ásamt
lagafrumvörpum, er til þess séu fall-
in, að lögð yrði fyrir alþingi og rík-
isþingið.
Sem þessum viljum Vér veita yð-
ur heimild til þess að fá úr öllum
skjalasöfnum Vorum öll þau skjöl og
skilríki að láni, setn þér kynnuð að
álíta nauðsynleg til þess að fram-
kvæma þetta erindi, sem yður er fal-
ið, svo og til þess að heimta þær
upplýsingar og önnur skírteini, sem
þér mættuð óska eptir, bæði beint
frá stjórnarráðum Vorum og frá öðr-
um stjórnarvöldum og embættismönn-
um, og loks til þess að kveðja til
viðtals þá af embættismönnum Vor-
um, er þér viljið, og aðra, er fúsir
mættu vera til að ræða málið.
Þetta er vilji vor.
Felandi yður Guði.
Ritað í Reykjavík 30. jiilí 1907.
Undir Vorri konunglegu
hendi og innsigli.
________(L- S.)._____________
J. C. Christensen. H. Hafstein.
Ný lög-.
Konungur staðfesti þossi þrenn lög
hér 31, f. m., og öðluðust þau þá
þegar gildi samkvæmt ákvæðum þeirra.
Lögin eru þessi:
1. Lög um framlenging á gilai laga
um hækkun á aðflutningsgjaldi frá
29. júlí 1905, og skipun milliþinga-
nefndar.
1. gr. Hækkun sú á aðflutnings-
gjaldi, sem ákveðin er í lögum 29.
júlí 1905, skal haldast þangað til
annari skipan verður komið á skatta-
mál landsins, * þó þannig, að inn-
heimtulaun skuli og greiða af gjald-
aukanum.
Verði gjald lagt á innlenda vindla-
gerð, bittergerð, brjóstsykurgerð eða
aðra vörugerð, þeirrar vöru, sem toll-
skyld er, skal það gjald hækkað að
sama skapi og aðflutningsgjald, með-
an lög þessi eru í gildi.
2. gr. Skipa skal 5 manna nefnd
milli þinga til þess, að endurskoða
skatlalög landsins og sjerstaklega at-
huga,
1, hvort hentugra muni vera, að
þeir fastir skattar, sem nú eru,
huldist, með breytingum, er nauð-
synlegar kynnu að þykja, eða
að fasteignaskattur, er bæði hvíli
á jarðeignum til sveita og á
húsum og lóðum í lcaupstöðum
og löggiltum kauptúnum, komi í
stað þeirra föstu skatta, sem nú
eru,
2, hvort fært muni vera, að hækka
aðflutningsgjald og útflutnings-
gjald frá því, sem nú er, eða
bæta við fleiri tollstofnum, eða
leiða í lög alment verzlunar^jald
svo og koma fram með frum-
vörp eða tillögur, er nefndinni
rnætti ástæða til virðast.
3, hvort haganlegt muni vera að
breyta gildandi ákvæðum um
sveitagjöld og gjöld til prests og
kirkju.
3. gr. í nefndina tilnefnir sam-
einað alþingi 4 menn og stjórnar-
ráðið einn mann, og er sá formaður
nefndarinnar. Konungur skipar nefnd-
ina. Kostnaður við hana greiðist af
landssjóði. Nefndinni er heimilt að
taka sér þá aðstoð, sem hún þarf
með, og telst það sem kostnaður við
nefndarstörfin. Ollum stjornarvöldum
er skylt að láta nefndinni í té þær
skýrslur og upplýsingar, er hún beið-
ist eptir.
4. gr. Lög þessi öðlast gildi þegar
í stað.
2. Lög um breyting á lögum nr.
10, 13. apríl 1894 um útflutnings-
gjald.
1. gr, Af hverri síldartunnu (108
—120 pt.), íhverjum umbúðum, sem
hún flytst, slcal útflutningsgjald vera
50 aurar.
2. gr. Af útflutningsgjaldi því, sem
ákveðið er í 1 gr., skal greiða 10°/0
í Piskiveiðasjóð íslands, og skal því
fó varið til eflingar síldarútveg inn-
lendra manna.
3. gr. Álcvæði nefndra laga í 1.
gr., 4. tölul., er hér með numið úr
gildi.
4. gr. Lög þessi öðlast gildi þegar
í stað.
3. Lög um breyting á lögum 27.
sept. 1901 um fiskiveiðar hlutafjelaga
í landhelgi við ísland og á tilskipun
12. febr. 1872 um fiskiveiðar útlendra
við ísland.
1. gr. Brot gegn fyrirmælum laga
27. sept. 1901 um fiskiveiðar hluta-
fjelaga i landhelgi við ísland og 1. gr. í
tilskipun 12.febr. 1872 um fiskiveiðar
útlendra við ísiand 0. fl. varðar sekt-
um frá 200—2000 króna, er renna
í landsjóð; skulu öll veiðarfæri, svo
og ólögmætur eða óverkaður afli
skipsins, upptæk og andvirði þeirra
renna í landsjóð. Sé miklar sakir,
má ákveða, að allur afli innanborðs
skuli upptækur vera, og ennfremur
skulu þá og uppteknar umbúðir, ef
um síldafla er að ræða, sem búið er
að salta í tunnur. Leggja má lög-
hald á skipið og selja það, að undan-
gengnu fjárnámi, til lúkningar sekt-
um og kostnaðí.
2. gr. Hegningarákvæðin í 4. gr.
ofannefndra laga 27. sept. 1901 og
1. gr. í tilskipun 12. febr. 1872 skulu
úr gildi feld.
3. gr. Lög þessi öðlast gildi þeg-
ar í stað.
+
Ijeneðikt Grönðal
skáld
andaðist hér í bænum af hjartaslagi að-
faranóttina 2. þ. m. litlu eptir kl. 12 á
81. aldursári. Á 80. afmælisdegi hans 6. okt.
f. á. var hans að nokkru getið hér í
blaðinu og í minningarriti því, er Sigurð-
ur Kristjánsson gaf út við það tækifæri,
er æfiferill hans allrækilega rakinn og
manninum lýst að öðru leyti, svo að vér
látum oss nægja að vfsa til þess hér.
Gröndal var tjölhæfur gáfumaður og lagði
margt á gerva hönd, en æfikjör hans
voru optast nær fremur erfið. Sem skáld
fékk hann þó á síðari árum fulla viður-
kenningu. Hann var listamaður á marga
lund, skrifari ágætur og teiknari og fátt
var það, sem hann var ekki heima í.
Hann var einkennilegur maður á ýmsan
hátt og öðruvísi en fólk flest, fór ekki
að því, hvort mönnum líkaði betur eða
ver og var þessvegna »opt í urð hrundið
út úr götu«. Island hefur við fráfall hans
ekki .að eins misst eitt höfuðskáld sitt,
heldur einhvern hinn tryggasta og þjóð-
ræknasta son sinn, er var jafn mislyndur
eins og íslenzka náttúran sjálf getur verið,
undarlegt sambland af frosti og fúna, og
þrátt fyrir ýmsa galla og geðbresti
sannur Islendingur.
Dáinn
er hér á Landakotsspftalanum fyrir
fáum dögum danskur ferðamaður nafn-
kenndur, Oscar Köhler etazráð og
timburmeistari frá Khöfn, mikill auð-
maður, nokkuð hniginn að aldri. Hann
fékk lungnabólgu á þjóðhátíðinni á Þing-
völlum, var illa fyrirkallaður og átti þar
kalda nótt, og dró það hann til bana.
Krossar o. fl.
Hinn 8. þ. m. voru þessir gerðir að
riddurum af dannebrog: yfirdómararnir
Kristján Jónsson og Jón Jensson, Sigurð-
ur Briem póstmeistari, Axel Tulinius
sýslumaður, Jón Þórarinsson skólastjóri í
Flensborg, Halldór Jónsson liankagjaldkeri,
Forberg símastjóri og þrír heimboðsnefnd-
armennirnir: Jón Jakobsson, séra Ólafur
Ólafsson og Skúli Thoroddsen. Tveir úr
þeirri nefnd, er áður voru riddarár fengu
dannebrogsmannakfiossinn: Guðm. Björns-
son landlæknir og Jón Magnússon skrif-
stofustjóri. Sama kross fengu þeir Klem-
ens Jónsson landritari, Björn M. Ólsen
prófessor, Halldór Daníelsson bæjarfógeti,
Björn Sigfússon á Kornsá, Bjarni Jóns-
son snikkari, Stefán Eiríksson hinn odd-