Þjóðólfur - 26.02.1909, Blaðsíða 3

ÞJOÐOLFUR
3 5
Hann gaf svo opt og stórum, að fáir
mundu trúa, enda duldi hann mjög gjafir
sínar og góðgerðir. Engin prestsekkja fór
gjafalaus frá hans dyrum, og stórfé var það
á ári hverju, sem hann útbýtti öðrum þurf-
endum. Frú hans var og rausnarkona,
eins og hún átti kyn til, en gaf lítið
hversdagslega. Tvo menn aðra hef eg
þekkt með líkri rausn og manngæðum,
eins og Pétur biskup; annar var mágur
biskups, Brynjólfur í Flatey, en hinn Sig-
urður á Skúmsstöðum. Pétur biskup lá
vel við mannlýsingum forfeðra vorra,
hinum beztu. Mundu þeir hafa lýst hon-
um á þessa leið: Hann var höfðingi mik-
ill og gjarn til metorða, og þó mánna
hógværastur, klerkur hinn ágætasti og
forvitri; hann var stórmannlegur sjónum
og gildlegur að karlmennsku, rammur að
afli, skapstór, en kunni betur að stjórna
geði sínu en flestir menn aðrir; hann var
forsjáll og auðugur, og þó manna örastur
á fé, og mátti eigi aumt sjá. — Á þennan
eða svipaðan hátt, mundi Snorri Sturlu-
son hafa lýst Pétri biskupi. Eða mundi
hér í vera mikið ofmælt? Að vísu skorti
hann, eins og önnur mikilmenni, einhver
stig til hámarksins, þvf að í einhverju er
hver afbragðsmaður meðalmaður eða
miður. En ekki var Pétur biskup einn
þeirra stórmenna, sem gekk úr sér með
aldri eða metorðum. Um báða þá bræður,
hann og Jón, mátti segja, að bezt sómdu
sér, eða mest þótti að báðum sópa á efri
árum þeirra. Fegri öldunga átti Island
ekki í þá daga. Um Btynjólf bróður
þeirra var það almæli, að hann hefði verið
ennþá meiri glæsimaður en bræður hans,
en hann dó vart miðaldra, í mestum upp-
gangi sínum, landi og lýð til mikillar
sorgar; dó því eigi með honum sá morg-
unroði, sem vanur er að fylgja minning
ungra afbragðsmanna inn 1 musteri mann-
orðsins. Hinum fylgir kvöldroðinn, og
er hann einnig fagur.
Og vfst slær minning hinna þriggja
bræðra fögrum kvöldroða hinnar liðnu
aldar yfir óðul og ættstöðvar þeirra, ekki.
sízt yfir Skagafjörð og Víðivelli.
Hvar ólust á einu bóli þrír synir f sveit-
um þessa lands efnilegri og auðnudrýgri
en þeir ?
Eða raundi það meir en maklegt, að
hver bóndi í Skagafirði, sá er þingfarar-
kaupi á að gegna (o: er í skiptitíund),
keypti æfisögu Péturs biskups með litlu
lambsverði ?
Matth. Jochumsson.
Stjörnuhröp.
Von er þótt mér væri’ í nöp
við Völund reikistjarna,
að stöðva’ ei svona stjörnuhröp —
stjarnan ein féll þarna.
Áðan stjarna inndæl skein,
en er nú horfin sýnum
og núna steyptist enn þá ein
af ástarhimni mínum!
Opt og títt á einan mig
hún augum sínum renndi,
og þegar hún féll um sjálfa sig
sviðastings eg kendi.
Lkki get eg ámælt þeim
Adams veiku börnum,
sem nota þennan nægtaheim
og njóta góðs hjá stjörnum!
Eg undrast þeirra augnavald —
en ekki er það hentugt börnum,
og ólíkt minna uppáhald
eg hef á fastastjörnum!
Einar P. Jónsson.
Háaldraðir feðgar.
Hinn 24, f. m. andaðist í Norfolk á
Englandi T. W. C o k e Leichesterjarl
hinn 2. í röðinni og Cpke greifi að nafn-
bót, á 87. aldursári, fæddur á 2. jóladag
1822, og var þá faðir hans 68 ára gam-
all, (fæddur 1754.) Voru því full 154 ár
frá því faðirinn fæddist og þangað til
sonur hans dó, og er það afar sjaldgæft.
Þá var það og alleinkennilegt og allfátftt,
að 52 ára aldursmunur var milli elzta og
yngsta barns gamla Cokes, er dó 1842,
88 ára, en 49 ára aldursmunur milli elzta
og yngsta barns sonar hans, þessa nýlátna
öldungs, er var tvfkvæntur og átti 18
börn (10 syni og 8 dætur) og eru 14 lif-
andi. Hann bjó jafnan á búgarði sfnum,
kunni bezt við sveitalífið og var mesti
búforkur, en tök fremur lltinn þátt í al-
mennum málum.
jEptir »Times* 29. jan.].
Kaupjélagið „3ngóljur“.
Herra ritstjóri Þjóðólfs!
I slðasta blaði yðar sé eg getið um,
að kaupfélagið s>Ingólfur« á Stokkseyri og
Eyrarbakka hafi haldið aðalfund sinn ný-
lega við Þjórsárbrú. Af því að þetta er
mér vitanlega fyrsta kaupfélagið, sem
stofnað hefur verið hér sunnanlands með
innborguðu hlutafé — stofnfé —, þá get
eg ímyndað mér, að lesendur blaðs yðar
fýsi að heyra eitthvað meira um það, og vil
eg hér í fám orðum drepa á nokkur atriði
kaupfélagsskap þessum viðvíkjandi, ef þér
vilduð ljá því því rúm 1 blaði yðar. —Fé-
lagið seldi á síðastliðnu ári, til 3°/u ’o8,
að reikn. félagsins voru gerðir, útlendar
vörurfyrir 278 þús. krónur ogkeyptiinn-
lendar vörur fyrir liðlega 100 þús. krónur.
Hreinn ágóði af verzlun þessari var lið-
lega 25 þús. kr. Þar af lagt í varasjóð
tæp 15 þús. kr., hluthöfum úthlutað 8IÁ°/o
af hlutabréfum, og 8% gekk til skuld-
lausra félagsmanna af viðskiptamagni
þeirra i söludeild félagsins; i pöntunar-
deildinni fengu félagsmenn vörurnar með
engu álagi öðru en beinum kostnaði. —
Ágóði félagsins í ár er nokkru minni en
síðastliðið ár, er aðallega stafar afhinum
háu vöxtum, sem félagið eins og aðrir
lánþegar, hefur orðið að borga á sfðastl.
ári af veltufé sinu, sem að miklu leyti er
lánsfé; svo hefur félagið haft litilsháttar
tap á innl. vörum: fiski og ull, og að
siðustu hafa félagsmenn, er skipta við fé-
lagið, ekki allir sýnt þvi eins góð skil,
eins og vonast mætti eptir, þar sem þetta
er þeirra eigin stofnun; það er eins og
mönnum sé það ennþá ekki ljóst, að
þeir gera sjálfum sér mestan skaða með
því, að standa ekki f skilum við félagið,
því þeim mun minni verður árságóði fé-
lagsins i árslokin, eptir því sem ver er
staðið í skilum við félagið; en þetta lag-
ast vonandi smámsaman, eptir því sem
menn reyna og sjá, hvað svona lagaður
félagsskapur er þeim hollur, þar sem all-
ur arðurinn af viðskiptum þeirra rennur
til þeirra sjálfra.
Utsöluverð félagsins á útlendum vörum
í söludeildinni hefur verið eins og pen-
ingaútsöluverð við hinar stærri verzlanir
i Reykjavík. En í pöntunardeildinni lægra
en það var nokkursstaðar annarstaðar, að
þvi er eg veit bezt; t. d. má geta þess,
að öll matvara, að einni teg. undanskildri,
er var með svipuðu verði, var x—2^
eyri ódýrari pundið, en i pöntun Stokks-
eyrarfé). Þetta gerir 2—5 kr. á tunnuna,
og munar um þó minna sé. — Hlutafé
— stofnfé — félagsins er ennþá ekki nema
um 60 þús kr., sem er náttúrlega allt of
lítið til þess að reka með svo stórfellda
Sjóvátrygging.
Undirritaður umboðsmaður sjóvátryggingafélagsins y>De private Assu-
randeureri. í Kaupmannah'ófn tekur í ábyrgð fyrir sjóskaða allar inn-
lendar og útlendar vörur, er fluttar eru hafna á milli hér á landi eða
til útlanda.
Sömuleiðis geta útgerðarmenn þilskipa og botnvörpu-
veiöasKipa fengið trygðan afla og annan útjferðarKostnaö
skipanna.
Pétur B. Hjaltested,
Suðurgötu 7.
verzlun, eins og hér er um að ræða, og
hefur félagið því orðið að taka lán til
vörukaupa, sumpart erlendis og sum-
part í bönkum hér, en við það verður
arður félagsverzlunar þessarar, sem gengur
til félagsmanna, ekki eins mikill og ef
félagsmenn sjálfir legðu fram allt veltuféð.
Félag þetta er nú áð eins tveggja ára
gamalt, og má þvf búast við, að veltuféð
smámsaman vaxi, er stundir lfða, svo að
því takmarki verði náð, að veltuféð verði
alfarið innlent og eign félagsmanna; en
meðan því takmarki er ekki náð, að fé-
lagsmenn sjálfir geti lagt fram veltuféð að
fullu, ætti landsjóður að leggja fram veltu-
fé handa þannig löguðum kaupfélögum
gegn fullri tryggingu f sjálfskuldarábyrgð
félagsmanna. Þetta sýnist að minnsta kosti
liggja nær fyrir landsjóðinn að gera, held-
ur en að kaupa gamlar verzlunarskuldir,
eins og stungið var upp' á hér í einu
blaði í sumar.
Virðingarfyllst
p. t. Reykjavík, 15. febr. 1909.
Ólafur Árnason.
Sjóvótrygging.
Vekja viljum vér athygli að auglýsingu hr.
P. B. Hjaltested hér í blaðinu, því mikil
nauðsyn er á því að geta tryggt vörur
sínar, er sendar eru með skipum. Sérstak-
lega ættu útgerðarmenn að gæta þess, að
tryggja afla og annan útgerðarkostnað
skipa sinna. Margir hafa beðið mikið
tjón af því, að hafa haft vörur sínar og
afla óvátryggðan.
og 9. Dagobert Hansson, Stóru-Hellu. —
Hér af er ófundið enn þá llkið af nr.
7. — Af þessum mönnum voru þeir nr.
4, 5 og 9 bræður og móðir þeirra gipt
kona á lffi.
Vel sölf uð
Síld,
mfög gott skepnu/óður,
fœst hfá
Reykjavík.
Leikfél. Reykjavlkur.
-Æfintýri á
g'öng'uför
yerður leibið í Iðnaðarmanna-
húsinu Snnnudaginn 28. þ. m.
í síðasta sinn.
Drukknun.
Undan Jökli er ritað 15. þ. m:
Hinn 9-þ. m.varð hérsorglegurbátsskaðií
Keflavík í lendingunni á þann hátt, að þegar
báturinn ætlaði að róa upp í lendinguna,
lenti hann of mikið austur á við og rann
með ólaginu, sem undir hann reið, upp
á svonefnt »höfuð« (0: sker eða klöpp
sem farið er ávalt meðfram upp í lend-
inguna) og hvolfdist um leið og ólagið
dró undan honum útaf klöppinni yfir alla
mennina og niður í rennuna, sem bátarnir
fara eptir og drukknuðu þar allir menn-
irnir 9 að tölu. Sagt er að flestir þeirra
muni hafa rotast um leið og bátnum
hvolfdi yfir þá, þvf mörg af líkunum báru
óræk merki þess. Fjórir bátar voru lentir
klakklaust en þetta var sá 5.; þá voru 2
bátar eptir úti á sjó, en þeir sneru báð-
ir frá höfninni, eða réttara sagt var
bent úr landi að snúa frá og lentu
úti á Sandi, og gekk vel. — Vindur
stóð á norðaustan með foráttubrimi í
Keflavík. Mennirnir, sem drukknuðu voru
þessir: 1. Loptur Loptsson, Bjölluhól
formaður á bátnum og eigandi, 2. Krist-
ján Jónsson frá Vörðufelli, 3. Kristján
Guðmundsson í Dyngju, 4. Hjörtur Magn-
ússon frá Bervík, 5. Sigurður Magnússon,
Ásgrímsbúð, 6. Þorkell Guðbrandsson,
Fáskrúð, 7. Guðjón Nikulásson, Melbúð,
8. Guðmundur Hákonarson, Stóru-Hellu
Grand Ilotel Milson, Köben-
havn, mælir með herbergjum sin-
um með eða án fæðis í veitinga-
húsinu fyrir mjög vægt verð.
NB. íslenzkir ferðamenn fá sér-
staka ívilnun.
D1 H er ómótmælanlegn bezta og langódýratta
A ll líftryggingarfélagiö. — Sérstök kjör fyrir
bindindismenn. — Langhagfeldustu kjör fyrir tjó-
menn. ættu að vera liftrygðir. Finnið að
máli aðalumboðsm. O. 0STLUND. Rvik.
SjómQnn!
Munið þið það, að Sjófötin frá
honum Jóni Jónssyni frá Vaðnesi
hafa ætíð reynst vel.
Svo sem: gaddavír, sléttan
vír, girðingastólpa, þakjárn, gas-
og vatnsleiðslupípur, stangastál,
til allskonar smíða o. fl., út-
vegar Stefán 13. Jóns-
son, í stórheildum frá Ame-
ríku með lægra verði en allir,
svo að nemur allt að
30—30%.