Þjóðólfur - 22.10.1909, Blaðsíða 3

f'JOÐOLFUR.
175
hann 1 Kaupmannahöfn 10. þ. m. og sótti
konungur og fólk hans fyrirlestra hans.
Var Shackleton gerður að kommandör af
dannebrog og sæmdur gullmedalíu land-
fræðisfélagsins, samskonar heiðursmerki
og Cook, en ekki var Shackleton þó
gerður að heiðursdoktor við háskólann,
og hefði þó Dönum verið það óhættara
en veita Cook þá óvenjulegu sæmd, áður
en saga hans var að nokkru sönnuð. Frá
Kaupmannahöfn fór Shackleton til Stokk-
hólms og hélt þar n. þ. m. fyrirlestur f
hinu konunglega landfræðisfélagi, er lét
sér nægja að gera hann að heiðursfélaga,
en sú sæmd er reyndar nokkuð fágæt, því
að áður voru þar að eins fimm heiðursfé-
lagar, þar á meðal Nansen ogSven Hedin.
Ferrers-hneykslið á Spáni.
í nýkomnu símskeyti (frá 19. þ. m.) segir,
að gremjan út af lífláti Fransesco Ferrer’s
(sbr. síðasta blað) sé ávallt að aukast í
öllum stórborgum heimsins, einkum meðal
jafnaðarmanna og verkamanna, og sætir
spænska stjórnin hörðum ávítum.
Ensk blöð segja, að þá er hljóðbært
varð, að hann mundi verða dæmdur til
dauða og skotinn, hefðu borizt til Madrid
mörg hótunarbréf, að Alfons konungur
yrði myrtur, ef hann náðaði ekki Ferrer.
Og þá þegar urðu æsingar í Róm, Amster-
dam og annarstaðar, en þýzk og frakk-
nesk blöð húðskömmuðu spænsku stjórn-
ina niður fyrir allar hellur. Dóttir Ferrer’s,
sem á heima í París og á við eymdarkjör
að búa, ritaði Alfons konungi eiginhandar-
bréf og bað hann um að vægja föður
hennar. En allt hefur það komið fyrir ekki.
Klerkastéttin er voldug þar í landi.
Loptsiglingar.
í .ráði er uð koina á reglulegu lopferða-
sambandi milli Hamborgar og Kaupmanna,
hafnar einu sinni í viku næsta vor, og er
það þýzkt loptsiglingafélag, er ætlar að
halda þeim ferðum uppi. Er gert ráð
fyrir, að loptskipið hafi 12—15 farþega,
eða ef til vill 18. En það verður dýrt
gaman, að ferðast á þennan hátt, því að
farseðillinn kVað eiga að kosta um 300—
350 kr. þessa leið.
Cody, enskur loptfari, er ætlaði sér að
vinna 180,000 kr. verðlaun „Daily Mails"
fyrir flug milli Lundúna og Manchester,
hetur reynt það tvisvar, en mistekizt bæði
skiptin.
Lombroso dauður.
Svo segir í símskeyti til Þjóðólfs frá
Kaupmannahöfn 19. þ. m., því að þó
nafnið sé þar skakkt stafað »Lambroso«,
þá er enginn vafi á, að hér er að ræða
um hinn heimsfræga, ftalska geðveikra-
lækni Cesare Lombroso háskóla-
kennara í Turin. Hann hefur orðið tæp-
lega 73 ára gamall (f. 18. nóv. 1836), og
varð 26 ára gamall kennari við háskól-
ann í Pavfa, en flutti síðar til Turin.
Kenning sú, er við Lombroso er kennd;
er mörgum kunn og á bæði marga fór-
mælendur og marga mótmælendur. En
aðalatriði hennar er það, að glæpa-
mennirnir séu »fæddir glæpamenn«, þeir
séu sérstakur mannfiokkur, með sérstök-
um (glæpamanna)-einkennum, og þeir geti
því ekki látið vera að drýgja glæpi, þeir
hlýði þar ómótstæðilegri, knýjandi eðlis-
nauðsyn, og þess vegna sé rangt að hegna
þeim, t. d. með lífláti, með þvf að þeir
geti ekki borið ábyrgð gerða sinna og
eigi því að skoðast eingöngu sem vit-
skertir menn, er hafðir séu í stöðugri
gæzlu. — Um þetta efni hefur afarmargt
verið ritað með og móti. Hefur þessi
Lombroso-kenning þótt nokkuð einhliða
og ekki nægilega rökstudd, en flestir hafa
viðurkennt, að Lombroso 'hafi haft að
mörgu leyti rétt fyrir sér, þótt hann færi
stundum út í öfgar. Hefur hann orðið
heimskunnari en nokkur annar læknir nú
á tímum og myndað reglulegan skóla
eldheitra áhangenda víðsvegar um heim.
•j- Björn Ólafsson
augnalæknir andaðist hér f bænum að-
faranóttina 19. þ. m. eptir langvarandi
heilsulasleik. Hann var á 48. aldursári,
fæddur 11. apríl 1862 f Ási í Hegranesi
og voru foreldrar hans sæmdarhjónin Ól-
atur dbrm. Sigurðsson (-f- 11. júlf 1908)
og Sigurlaug Gunnarsdóttir frá Skíðastöð-
um. Björn heit. kom í lærða skóiann
1878 og var þar 5 vetur (1878—83), en
útskrifaðist utanskóla 1884 með 1. eink-
unn og af læknaskólanum 1888 með 1.
einkunn, var á spítölum í Kaupmanna-
höfn næsta vetur (1888—89) og stundaði
þar einnig augnalækningar. Snemma árs
1890 var hann settur héraðslæknir f Rang-
árvallasýslu eptir lát Boga læknis Péturs-
sonar, en í júlf s. á. var hann skipaður
aukalæknir á Skipaskaga og í 4 syðstu
hreppum Borgartjarðarsýslu. Á þinginu
1893 var honum veittur 2000 kr. árlegur
styrkur til að setjast að sera augnalækn-
ir í Reyfejavík frá nýári 1894 og flutti
I hann þá hingað til bæjarins. Hannþótti
heppinn við augnlækningar, einkum á
fyrri læknisárum sínum meðan heilsan
var betri. En hin síðari ár var hann
optast mjög heilsuveill og þverruðu þá
líkamskraptar hans smátt og smátt.
Hann var maður vel látinn, og kom hvar-
vetna pruðmannlega og stillilega fram.
Kvæntur var hann Sigrúnu ísleifsdóttur
prests í Amarbæli (f 1892) Gíslasonar,
og eiga þau tvö börn ung.
Fundið lik.
I f. m. fannst loks eptir langa leit Ifk
Ingirnars heit. Sigurðssonar frá Drafla-
stöðum, er úti varð á svonefndum Héð-
insskörðum snemma í desember f. á.
Fannst líkið þar undir hamrabelti 10—
20 faðma háu og lá þar á grúfu á steini,
er stóð 3 fet upp úr fönninni. Hafði
Ingimar heit. verið hér um bil á réttri
leið, þvf að leiðin liggur undir þessu
hannrabelti, en hann hafði beygt of-
snemma til norðurs og hrapað þarna fram
af klettunum. Við lfkskoðunina kom það
í Ijós, að hann hafði lærbrotnað á hægra
fæti. Hann var greptraður að Drafla-
staðakirkju 18. f. m
Manntjón.
Hinn 9. þ. m. lagði vélarbátur úr Vest-
manneyjum af stað til Vfkur 1 Mýrdal
með 6 mönnum. Fóru 4 mennirnir þar
1 land, en 2 urðu eptir til að gæta báts-
ins, en hann slitnaði upp um nóttina og
rak daginn eptir mannlausan í Út-Land-
eyjum. Er því talið víst, að mennirnir
hafi farizt.
„FIora“
kom loks hingað 1 fyrra kveld, og var
þá orðin viku á eptir áætlun, og hafði
hreppt óvenjuvont veður frá Húsavík til
Isafjarðar. Fylgdi áætlun til Akureyrar
°g Siglufjarðar, en fór þaðan til Húsavík-
ur, því þangað hafði hún eigi komizt sök-
um óveðurs. Fór frá Húsavík mánudag-
inn 11. þ. m. og ætlaði beina leið til ísa-
ijarðar og fór djúpt, en aðfaranótt þriðju-
dagsins brast á voðaveður á norðaustan,
og var hún þá undan miðjum Húnaflóa.
Hrakti 1 norðvestur 20—30 mílur, og varð
vart við hafís. Brotnaði handriðið á
stjórnarpallinuro og stýrishjólið þar uppi,
og auk þess skemdist skipið að framan.
Áttavitann tók út og skipsklukkuna, og vissu
menn þá hvorki átt né afstöðu. Á fimmtu-
daginn slotaði veðrinu um stund, og vissu
þeir þá ógerla, hvar þeir voru staddir,
því til sólar sást eigi. Sneru þó við og
héldu til suðausturs með hálfum hraða
og fyrst um hádegi á föstudaginn sást til
sólar og fengu þá hugmynd um, hvar þeir
voru staddir, og var það nokkuð vestur
af Patreksfirði. Náðu um kvöldið undir
Látrabjarg og lágu þar fram á miðjan
laugardag, því vélin hafði skemmzt eitthvað
og þurfti aðgerðar við. Seint um kveldið
komst „Flóra" til Patreksfjarðar, og voru því
allir fegnir, því allill hafði æfi skipverja
verið þennan tíma. Voru um 130 farþeg-
ar með og t. d. hafði stúlka ein verið
matarlaus og Ijóslaus í 3 sólarhringa, því
eigi náðist til hennar. Hafoi hún orðið
afarhrædd og var svo um flesta þá er á
skipinu voru.
„Vesta"
kom hingað frá útlöndum að kveldi 19.
þ. m. með fátt farþega. Þar á meðal var
norskikonsúllinnnýi,Thjodolf Klingenberg.
„Ingólfur",
skip Thorefélagsins, kom af Austfjörðum
snemma í gærmorgun. Voru með því um
250 farþegar hingað, en á 2. hundað far-
þega voru með því til Vestmannaeyja og
um 150 til Keflavfkur. Mestallt sunnlenzkt
kaupafólk af Austfjörðum og sunnlenzkir
vegavinnumenn landsjóðs úr Fagradals-
brautinni.
„Sterllng"
fór til útlanda í gær með nokkra far-
þega, þar á meðal Ó. Ólavsen konsúll
með frú og 2 börn, Guðm. Sveinbjörns-
son aðstoðarm. í stjórnarráðinu með frú,
Philippsen steinolfufélagsforstjóri, Guðm.
G. Bárðarson frá Bæ í Hrútafirði, Árni
Einarsson verzl.m., Gunnar Egilsson stud.
phil. með frú sinni Guðrúnu Péturs-
dóttur (Thorsteinsson), ungfrú Helga Þórð-
ardóttir (frá Hól), Ragnar Þorsteinsson
verzlunarmaður.
Æfiágrip
Sverris steinhöggvara Runólfssonar
Eptir sjálfan hann.
(Niðurl.). -----
1855 fór hann (Sverrir) að Eskifirði til
Niels Richard Bech, er þar var verzlun-
stjóri á vetrum, þá H. H. Svendsen var
erlendis. Næsta haust sigldi hann með
skonnortu »Jóhönnu" til Kaupmannahafn-
ar, og var þar stutta stund, áður hann fór
til meistara Gottfrid Krause að æfa sig í
að kljúfa grjót og laga þar af brústeina til
að steinleggja með götur, og var fullnuma
í þvf um vorið. Þá byrjaði hann á því
að læra að byggja hús úr brendum tfgul-
steini, og gerði þann samning við meistara
Johan Theodor Kránche að mega reyna
að ganga með þeim, sem skyldi eiga að
gera sveinsstykki um haustið. Það sama
haust varð hann sveinn 1 þeirri iðn, og
næsta vetur eptir æfði hann sig 1 teikn-
ingu hjá meistaranum, sem hafði hann á
kontori hjá sér, og sýndi honum að teikna.
Um vorið fór hann til Borgundarhólms að
læra að brenna kalk, sement og múrstein
(tígulstein) hjá Carlberg, og var hann þar
nokkuð við byggingu herra Bajers að
byggja Nordlyst í Rönne. Svo gekk hann
í kring hólminn að sjá steinverk og ann-
að þar. Hann kom að Allinge, þegar
þeir voru að búa til höfnina, sem átti að
gerast fyrir 60,000 ríkisdali í tómri klöpp.
En þegar hann var við sement- og kalk-
brensluna, var það eitt kvöld, þegar úti var
vinnutími, að gekk hann út til meistarans,
þar sem hann var að plægja fyrir kartöfl-
ur. Og á leið hans var stór þúfa á vinstri
hönd við veginn. Þegar hann nálgaðist
þúfuna, finnur hann, að eitthvað þrengir
að augum hans, hvers vegna hann gekk
að þúfunni og settist þar, og var hann þá
alblindur nokkra stund, og ætlaði hann
að bíða þess, að Ippsen meistari hans
færi heim, og var rólegur. En eptir
nokkurn tíma liðkaðist aptur um augu
hans, svo hann varð alsjdandi, og hélt síð-
an áfram ferðinni.
Þegar hann kom aptur til Kaupmanna-
hafnar, var svo á liðið sumar, að ekki var
vinnu að fá þar, og fór hann því til
Kjöge og vann þar, og hjá Skovridder
155
nofekur hætta væri á ferðum, hún hafði gerspillt lffi sínu og varð svo að snúa
aptur með særðu hjnrta til heimilisins, sem hún hafði bakað bæði eymd og
smán. Eg sá hana að eins einu sinni. Hún sagði mér, að hann hefði farið
að hlæja, þegar hún álasaði honum fyrir ótrygð hans, og eg sór henni, að
hann skyldi fá að borga þennan hlátur með hjaitablóði sfnu.
Eg var þá óiðinn herbergissveinn, en ekki kominn í þjónustu Avons lá-
varðar. Eg sótti um þá stöðu og fékk hana einungis í þeirri von, að eg mundi
þar geta fengið tækifæri til þess að gera upp reikninginn við yngri bróður hans.
En það var samt hræðilega langt að bfða, þangað til slíkt tækifæri gafst, og
margir mánuðir liðu, þangað til gestkoman á Kóngsklöpp færði mig nær því
takmarki, sem eg þráði á daginn og dreymdi um á næturnar. En þegar svo
tækifærið loks bauðst, var það miklu hentugra fyrir áform mín, en eg nokkru
sinni hafði dirfzt að vonast eptir.
Avon lávarður hélt, að enginn annar en hann sjálfur vissi um leynigöngin
á Kongsklöpp. Þar skjátlaðist honum. Eg vissi um þau — að minsta kosti
eins mikið og eg þurfti á að halda. Eg þarf ekki að skýra ykkur hér nánar
frá því, hvernig leynidyrnar opnuðust fyrir mér, þegar eg af tilviljun ýtti á vegg-
inn í herbergi, sem eg var að taka til f handa gestunum. Eg sá að þröng
göng voru inni í veggnum. Eg fór þar inn og komst þá að þvf, að þau lágu
niður í stærra svefnherbergi niðri. Meira vissi eg ekki, en það var nóg. Eg
var látinn ráða, hvar mönnum var vísað til herbergis, og hagaði eg þvf þá svo
til, að Barrington höfuðsmaður svaf í stærra herbergivu, en eg í því minna.
Eg gat þvf komið honum á óvart, hvenær sem eg vildi, án þess að nokkur
gæti um það vitað.
Svo kom hann. Hvernig ætti eg að geta lýst þeim spenningi og óþolin-
mæði, sem greip mig, þar til sú stund kom, sem eg hafði svo lengi beðið?
Þið spiluðuð heila nótt og heilan dag, og heila nótt og heilan dag taldi eg
mínúturnar, sem færðu mig nær takmarkinu. Þið gátuð hvenær sem var hringt
eftir nýjum birgðum af víni, því altaf beið eg tilbúinn, svo að ungi höfuðs-
maðurinn hafði jafnvel einhver orð um það, að eg væri bezti þjónn í heimi.
Húsbúndi minn réð mér til að fara að sofa. Hann hafði tekið eptir því, hvað
eg var rjóður í kinnum og hve augun tindruðu, og hélt, að eg hefði hitasótt.
Það hafði eg líka, en henni var þannig háttað, að við henni var ekki nema
eitt meðal.
Mjög snemma um morguninn heyrði eg, að stólunum var ýtt frá borðinu
og nú vissi eg, að spilunum var loks lokið. Þegar eg kom inn til þess að
taka á móti fyrirskipunum, sá eg að Barrington höfuðsmaður hafði staulast upp
í herbergið sitt. Hinir voru lfka farnir, og húsbóndi minn sat aleinn eptir við