Ný tíðindi - 11.05.1852, Blaðsíða 4

40
báginda og deyfðar á landi þessn, bæði í sveit og
við sjó. J>etta er svo bert, að það eru undur, að ætt-
jarðarvinirnir, sem öliti vilja kippa í lag hjá oss, 0«;
endurbæta hag vorn, skuli ekki byrja á aganuin. J>að
má þó fyrri vera aumt, en iila sje, eða kvörtum vjer
ekki jafnt og þjett yfir því, að hjúin sjeu liúshændur
bændanna? — En hvernig eiga þeir að kenna öðrum
að hlýða, sem . aldrei hafa kunnað það sjálfir?
Vjer drepum á þetta í því skyni, að menn skuli sjá, að
agaleysið, sem mest stendur Iíeykjavik fyrir þrifum,
stendur og landinu öllu fyrir þrifmn, svo sveitamenn
bera reyndar sama rneinið fyrir brjóstinu, eins og
Reykjavíkurbúar. En með j>ví að oss vírðist það
heimtanda af Reykjavík, að hún gjörist oddviti annara
bæja bjer á landi, í sem flestu því, sem betur raá fara,
þá viljum vjer í fára orðum benda á nokkrar óreglur,
sem oss sýnast vera, en sem vjer kunnum, ef til vill,
ekki að meta rjett. og sýnist því bægra að afmá, held-
ur en í raun og veru er. Sumt má og vera, að ekki
sje óreglur, sem vjer nefnum, en oss finnst þá samt
ekki fara, sem bezt á því, og færum það þess vegna
til. J>að er auðvitað, að oss væri ekkert kærara, en að
hlutaðeigendur gæfu orðum vorum gauin, og tæku
bendingar'vorar, eins góðfúslega lil greina, eins og vjer
gefuin þær í góðri meiningu.
Vjer ætlum ekki að tala um sveitarstjórn eða bæj-
arstjórn Reykjavíkur; því vjer efumst ekki um, að
þar sem um svo marga dugandismenn er að velja,
þar sje henni eins vel borgið, eins og vera má. Vjer
ætlum og ekki að minnast á barnaskólaleysið, eða
það hvernig unglingar fara hjer með bezta námstím-
ann sinn, æskuárin; því vjer höfum sjálfir sjeð pilt-
unga, í kring um fermingu, sitja heilum stundum inn
á hinum óæðra gildaskálanum, og vera annaðhvort
iðjulausa, eða þá að henda kúlum í hamingjudallinn
( 1 u k k u þ o 11 i n n), eins og hinir piltarnir. |>að má
segja um þá, sein að unglingunum standa íReykjavík,
að það er hvers girnd, sem hann gjörir; því þeim er
það að þakka eða kenna, að miklu leyti, hvernig
þessir óvitar eða hálfvitar fara með sig og tímann.
Vjer sleppum þessu atriði í þeirri von, að þar verðí
bráðum unnin sú bót á, sern liæfa þykir, eða þá að
einhver annar riti um það, sem þar aó lítur$ því vjer
erum ekki færir um það, og höfum ekki heldur rúm
fyrir það í þessu blaði.
Aptur á móti tökum vjer þá óreglu frarn, er gatna-
myndir bæjarins eru fullar af hestuin, svo ekki verð-
ur komizt um þær, nema annaðhvort ineð því að ganga
krók á sig eða fara að berja á horgrindum þessum, sem
eigendurnir hirða ekki um. Vjer tökum síður til þess
þó Austurvöllur sje hafður fyrir beitiland handa hross-
unum, eins og fjaran; því honuin er hvort sem er
enginn sómi sýndur,- enda yrði og að hafa hann um-
girtan, ef hann ætti að verða bænum til prýðis, eða
til einhvers, sem slíkur blettur mætti annars vera, En
það gæti orðið of kostnaðarsamt, að girða Austurvöll
að gamni sínu, og halda honuin svo laglega við; það
sjáum vjer á Skólavörðu og stígnum, sem þangað ligg-
ur, sem cfnaleysi bæjarins skín út úr. Oss þætti nú,
sem einhverri stjórn gæti heyrt að líða ekki hesta nje
neina stórgripi um bæinn; því auk þess, sem það er
Ijótt, getur það og opt orðið að óliði ínnan um ung-
börn og óvita, og þar að auki venjast þeir þá á tún
og garða hjá mönnunu. J>að væri ogóskandi, að eig-
endurnir vendust á að hirða skepnur sínar; því það er
reglusemi. Hver veit þá og nema þeir, færu að sjá um
vatn handa þeim á veturnar þó ekki væri annað.— J>á
virðist oss það og óregla, er menn þyrpast hjer sain-
an á milli húsanna, og berjast og deila um hádag,. og
lögreglustjórinn sjest ekki, nje heldur þjónar hans,
nema þá ef þeir stæðu hjá áhorfendunum og glottu
að öllii saman. Ef vjer vissuin að lögreglustjórinn
eða þjónar haria hefðu nú nokkur oinkunnarklæði, eins
og í gainla daga, þá kynnum vjer beturviðjað sjá þá
öðnihvoru á þeim. En þessir menn eru nú optast nær
farnir að vera einkurinarlausir með öllu; því vjer telj-
uin ekki prikin þeirra; þau ern sro Iík margra ann-
ara. J>að virðist oss og, eiga vel við, að reglumenn
þessir Ijeti öðruhvoru til sín taka', þegar svo stendur
á, til þess gárungarnirnir gleymdu ekki tilveru þeirra.
J>á virðist oss það og óregla, er fullorðnir og hálffull-
orðnir menn standa og slóra stunduiu saman við búð-
arborðin, án þess að kaupa fyrir einn skilding, nema
ef það væri í staupinu. J>að er nærri því, eins og
þeir væru að hugsa sjer eptir lagi til að verða eptir
undir búðarhorðinu þegar lokað er á kveldin, eða eitt-
hvað annað því líkt. Og því meiri undur þykja oss
það, að nokkrir af kaupinönnum skuli nenna að hýma
yfir mönnum þessum fram éptir öllu kveldi, unz þeir
eru orðnii; svo drukknir, að þeir fara að gjöra ýrasar
óreglur, þegar þeir komast loks undir hert lopt. Er
þeim þá og þeim mun óhættara, sem þeir vita, að
lö^regluþjónarnir eru allir á hurtu og, ef til vill,
komnir í snáðahópinn í kring um hamingjudallinn.
f>etta kemur nú með fram Iíklega til af vinnu-
skorti, en hefur þá bærinn ekkert til handa þeim að
g.jöra, ef þeir hafa það ekki sjálfir! Eða mega ekki
lögreglumennirnir reka þá frá búðarborðinu, eins og
Ulstrup heitinn gjörði á sinni tíð?, J>að er nú, ef
til vill, ekki eptir frjálsræðisnótum þessara tíma! Ept-
ir vorri hyggju væri slíkum iðjuleysingjum nær, að
þrífa til í fjörunni og á stakkstæðunum, (sjálfsagt fyrir
borgun hjá hlutaðeigendum), svo þar væri ekki allt
fulllaf úldnum sköturæflum, fúnu þangi, þorskhausum,
slori og jafn vel mykjuhaugum. Vjer efumst ekki
um, að margt af þessu hljóti að virðast sóðalegt í
augum þrifinna raanna, sem hingað koma, og sjá
þetta allra fyrst, þegar þeir stíga fæti sínum á Iand í
höfuðborg landsins.
Að endingu hiðjum vjer lesendur og heyrendur
greinarkorns þessa, að taka viljann fyrir verkið, og
inisvirða það ekki við oss, þó sumt kunni að vera
iniður orðað, en skyldi; því vjer erum engir ritsnill-
ingar.
Reykjavík 3. dag fíörpu 1852.