Norðri - 31.08.1860, Blaðsíða 4

Norðri - 31.08.1860, Blaðsíða 4
68 gengur svo treglcga, ab næst liggur aB hinar tniigru kýr kostnafarins jeti alveg upp hinar feitu kýr eptirtekjunnar. En fyrir þá, er ekki væru einfærir um aí) kaupa verkfæri þessi, sýnistann- ar vegur ætti aí> liggja nær, en aB leggja árar í bát og hugsa aldrei til hinna gáBu verkfæra: Menn geta httgsaB sjer, a& 3 e&a 4 nágrannar legbi sanian til aB aB kaupa þau og nota í fje- lagsskap; líka ættu efnilegir starfsmenn aí> geta fengib styrk til kaupanna hjá efnuBum búendum, er legbu hug á jarBarrækt, og unnib hann svo af sjer aptur. þab viibist og ekki fjarstætt tilgangi búnabarsjába amtanna, ab gefa nokkur slík áhold, þegar þab væri farib ab sjást, ab menn hefii hug á ab hagnýta þau. þab rná annars heita undur, hvab sttmttm sýnast allir vegir úfærir ab rábast í nokkub kostnabarsamt vib ' jarbyrkjuna, þar sem þú hitt er reynt og viburkennt, ab varla sje svo fátækur mabur, ab hann ekki komizt á- fram meb ab læra hvern ibnab, er vera skal, og afla sjer meb einhverju múti þeirra túla er meb þarf. Margur fær og hefir fengib hjálp göfug- lyndra manna til ab beina sjer hina kostnabarsömu leib til skúlamcnntunarinnar, fyrir hverja hjálp þú einkis endurgjalds er ab vænta, fyrr en ab margra ára fresti, þegar bezt lætur. Menn treysta sant- heldi og efnahag Norblendinga til ab greiba af liendi sleitulaust þau 80,000 rd., er klábafaraldrib hetir svipt nokkra fjelagsbræbur þeirra, —■ og þab á þessuni fjárfeHis- og harbindaárum. þetta vita menn og trúa. þú skal hitt vera ofætlun, ab nrenn geti nokkub almennt komizt yiir hin nanb- synlegustu jarbyrkjutúl til nytsömu'tu jarbyrkju- starfa, annabhvort af eigin ranunleik, tilstyrk ann- ara manna eba meb fjelagsskap. þab er því raunalegra, ab þetta dattflcga vöggukvæbi skyldi lieyrast í dagblabi Norblendinga, þegar Vesttirb- ingar eru svo á veg komnir, ab þeir eru farnir ab smíba sjer sjállir og fmna ný jarbyrkjuverk- færi. Merkisbúndinn Asgeir Einarsson á Kolla- fjarbarnesi hefir látib smíba herli og hestarekur, og bafbi í vetur er var í smíbunt norska herfib; hann hefir gjört þann hagkvæma tiibúning á vagn- stokkinn (Vognkassen) ab öllu því, er í er, má úr hleypa án þess sköptin sje dregin úr oktýgja húlk- unurn; einnig hefir liann búib til dreifarstokk fyrir votan áburb, og er hann hafbnr áfasturvib vagnstokkinn, en loka á miili, er draga iná frá, þegur vill, og rignir þá áburburinn eins þjett nibur og æskilegt þykir. Unglingsmabnrinn, Torli í Ressatungii, sem Ásgeir hefir ab mörgu styrkt til menntunar, hefir líka af eigin hugviti smíbab ágætlega hentuga sábvjel, er sáir 2 rabir í hverri ferb meb reglulcgum bilum milli frækornanna, svo engrar stekingar þarf vib á eptir, og þessa sábvjel þykist hann stancfá vib ab selja fyrir hjer- umbil 10 rd. þetia framtak, sem vonandi er ab sje vísir ti! me:ri og margbreyttari vibleitni, er vottur um þab, ab ekki er úhugsanda, ab menn geti komizt upp á ab búa sjertii ýms jarbyrkju- túi sjáilir, sem optast mundi verba útdragsminna. En ab ö'rtt leyti er ekki sjáanlegt, ab dýrleiki flestra þeirra verkfæri setti í rilgjörtinni eru tal- in. sje ntjög svo fráfælandi: í „the book of, the farm“ er verb þeirra talib í Edínaborg á þá leíb, ab litlir járnplúgar, fiýsar, rætar og einrabar sáb- vjelar sje hvert um sig á 2 pund sterling og 10 shillings, eba hjerumbil á 22 rd. 48 sk., en mund- ribaplúgar, torfristuplúgar og hlúplúgar allt ab lielntingi dýrari, tannamylurinn úr túmu járni kostar hjerumbil 162 rd. og norska herfiÖ er sjálf- sagt æbi dýrt. En víbast annarstabar ætla jeg sje lægra verb á jarbyrkjiitúlnm. I annan stab hneigir Norbr/ orb ab því, ab hann haíi ekki fullkomna þekkin^it á, hvortreikn- ingarnir í ritgjörbinni sje áreibanlegir. þetta lítur líklega ab því, sem svo margir hafa látib mjer í ljúsi, ab of mikib mundi vera lagt í dags- verkin; en ab svo miklu leyti sem reikningarnir ern um abvinnslu á sátlandi, þá eru þeir byggb- ir á úmútmælanlegri og daglegri reynslu, þú útlend sje, og væri rangt ab ætla mönnutn hjer minna fylgi og Iag vib vinnu sína en hvar annarstabar, ef ab verkfæri og verknabarkunnátta væri hib sama. Ab sönnu eru hestar vorir kráptaminni en sumstabar annarstabar, en þeir eru þar á múti líbugri; nú cf þeir eru of úthaldslausir til ab ljúka fullti ákvæbisverki á dag, þá rekur ein- ungis ab því, ab tvenna liesta þurli til skiptis, ef lengi skal þveyta. En um mikilleik dagsvinn- nnnar ab jarbabútuin ab jafnabariali mun lengst af sitt sýnast hverjum, því þar ræbur svo úend- anleea miklii um, hvernig landslagf er háttab, en hyerjum fyrir sig hættir viö ab álíla þab mel'al- dagsverlc, er honutn helir reynzt fullgildtrr tnabur geta lokib eins og ástatt var þar sem liann hafi'i kynnineu af Og þú ab ákvæbisverk sje fremur taiin rííleg cn rýr, þá hefir þab ab stybjast vib forna landsvenju og vekur kappiö til ab leysa mikib starf af hendi; er og fyrir þá sknld erigin ástæba til ab telja reikningana í ritgjörbinni lilut— dræga eba skakka, því þegar litib er á eptirtekju ýmsrar atvirínu á fiestum stöbum, þá fer fjærri ab búendur yfir höfub hafi ríkisdal upp úr hverju dagsverki vinnumanna sinna, og er hin algenga uppbæb á vinnumannakaupinu Ijúsastur vottur ura, ab þetta sje aimennt álit og reynsla, og er þá úsenniiegt í reikningi ab ætla ríkisdalskanp fyrir úvalib dagsverk ab jarbabútum. þab sannar ckk- ert hjer á inúti, þú þab gangist almennt vib, ab nokkrir menn geti fengib vinnu uin tíma fyrir víkisdal um daginn eba jafnvel meira, því þab vita allir, ab búendur kaupa minnst af heimilis- vinnu svo dýrt, og jarbabútastörfin eru ekki held- ttr svo bundin vib ákvebinn tíma suinars, ab ekki megi sæta hinu bezta Iagi meb þau, þegar arb- minnst er vib abra atvinnu, má og nota til þeirra hverja stund, er afcangs verbur annari heimilis- vinnu, og annars hlýtur ab vcrba lítib eba ekkert gagn ab. Eklan á jarbyrkjumönnum kann ab gjöra vinnu þeirra nokkru dýrari en annara, en sá munur hlýíur fijútlega ab hverfa, því jafn- aubveidlega má þau störf læra og hver önnur aubveld verk, ef ab tækifærin bybist eptir því, ab sjá þau höfb nm hönd fyrir sjer. Sje jeg því ekki, ab kostnabur jarbabútanna þurfi ab verba

x

Norðri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðri
https://timarit.is/publication/78

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.