Ný sumargjöf - 01.01.1860, Side 33

33
/
hiinneska. I kirkjunum hefur byggíngariistin náð sínuni
mesta blóma, því á meðan tróin var að komast niður
og taka sðr bóstað í hjörtum mannanna, þá varð andi
tímans þannig, að Jjöldi manna skeytti engu nema
hiinneskum Jiugsunuin, fyrirleit aJlt sem jarðneskt var
og gaf aleigu sína til dýrðar drottins; gengu klerkar
og fast fram í því að láta menn gefa fe sér til sálu-
hjálpar. f>á var ætíð nóg fð til handa kirkjunum, en
þótt ekkert væri til þess að efla velmegun lýðs og
landa; eru því láng-flestar hinna fegurstu kirkna bygðar
á miðöldunum; en nó er minna um slíkt, því fólk
gefur eigi fð til þess eins og áður. sem einu gildir.
Af þessum rótum eru runnar hinar furðulegu myndir,
sem hafa komið Victor Hugo, hinu mikla skáldi Frakk-
lands, til að kalla byggíngarlistina „drottníngu listanna“.
því hún sameinar í ser allar listir.
Hinar mikilliæfu miðaldarkirkjur eru bygðar í svo
nefndum gotneskum eða germanskum stíl, og svo
er só kirkja að mestu leyti bygð, sem hðr er inynduð
að framan. Andinn hvílir þar eigi í hinni jarðnesku
ró. eins og í hinum grisku byggíngum: í hinuni
griska stíl bera súlurnar hin flötu lopt, sem hvíla á
þeim með öllum sínum þúnga; en í hinum gotneska
stíl hefja sólurnar hinar hvassbognu hvelfíngar upp í
hæðirnar, og það er eins og þær láti sðr eigi nægja
með þessa jörð, heldur knýja þær andann til himins
—• það er engin ró, heldur eptirlaungun eptir einhverju
æðra, tilraun til að losast við hið jarðneska. f>egar
menn horfa á slíka byggíngu, þá er eins og eitthvert
flug komi á andann. sem skoðar; augað rennur órótt
Ný Sumargjöf 1860. 3