Íslendingur - 14.08.1860, Blaðsíða 6

78
Þab er þ;í fynt. ab í þjófcólfi segir, aí) ntistandandi
skuldir prentsmibjunnar hafi vió byrjun íirsins 1854 verib
ab eins 1277 rd. 15 skk., þar sem jeg liaffti sagt. ab þa'r hefbu
verib 1536 rdd. 23skk.,og þab sje því skakkt um 259rdd. 8
sk. Nú stendur meb berum orbum í ágripinu 1854 nndir stafl.
II. 5. Eptir atliugasemdum frá Kaupmannahöfn vib reikn-
inga prentsm. 1848 — 1852 ofborgab 207 rdd. 28 sk.
II, 7. b. Skuld frá Gyldendals verzlun, og
ýmislegt, er selzt hefur fi á prentsm., . 51 — 76 —
f>etta verbur nú sanitals 259 rdd. 8 sk.
Eba voru þett.a ekki útistandandi skuldir? Ilib eina, sein
lijer verbur ab fundib, er þab, ab þab, sem seizt hefur, eru
eigi útistandandi skuldir, en þab er allf fyrir þab eign
prentsm. vib árslokin 1853, og verba því eignir hennar
jafnmiklar, og þó þetta „sein selzt hefur" hefbi verib sett
út af fyrir sig. þessi abfinning Þjóbólfs er því ranunskökk
og fistœbulaus.
þá kemur nú hin abfinningin, ab mjer hafi sjezt yfir
skuld prentsm. 1854; þab er eigi getib um, hvaba skuld
þab er, en líklega á höfundurinn vib þá 462 rdd. 18 skk.,
sem til eru greindir tekjumegin undir stafl. III, en þá fer
nú ab vesna; þab er því nær, sem höfundurinn ekkert
reikningsvit Iiafi; eba sjor hann þab eigi, ab þab er skuld,
sem gjörb er á árinu 1854, og er því eigi skuld vib byrj-
un ársins? enda hef jeg þegar í íslendingi gefib þab í skyn,
svo ab hver heitvita mabur getur sjeb.
Ilib eina, sem jeg get fundib rjett í abfinningum
Þjóbólfs, er þab, ab jeg hef talib alla þá 313 rdd. 52 skk.
sem taldir eru útgjaldamegin undir I, 4, skuld, sem hvíldi
á prentsmibjunni vib byrjun ársins 1854, í stab þess ab
3kuldin er einungis 160 rdd. 15skk.; en leigur þær og af-
drag af hússkuldinni, 153 rdd. 37 skk., sem á fellur þab
árib, er eigi orbin skuld vib byrjun ársins, og vil jeg enga
fjöbur draga yfir þá yfirsjón mína. En þab bœtir nú lítib
fyrir þjóbólfi; því ab allur hans reikmngur er rammvit-
laus frá upphafi til enda. Enda þótt þess gjörist Iítil þörf
eptir þessu, ab taka upp aptur fjárhagsástœbur prentsm.,
tetla jeg þó ab gjöra þab til þess, enn ljósar ab sýna fram
á reikningskunnáttu þjóbólfs.
Eignir prentsm. vib byrjun ársins 1854 voru 11651 rdd. 27 sk.
Skuldir —----------------— - — Í099 — 39-1 * *
Skuldians eign hennar 10551 rdd. 84sk.
1) I>. e. I. 2. Gíimul skuld fyrir pappír frá 1852 939 rdd. 24 skk.
af I, 4. Ieigur ógoldnar............ 1(50 — 15 —
ÍÖU'J rcld. 39 skk.
555
sárt þóttust leiknir af harbstjórunum. En Cavour fjekk því
til leibar komib, ab athygli annara þjóba í norburáifnnni
vaknabi á mebferb þeirri, er höfb var á Italíu, og Frakkland
skarst í leikinn. Austurríkismenn hófu ófribinn 28. apríl-
mán. 1859, og stób hann ekki lengi, því Frakkar og Sar-
diníumenn tóku karhnannlega á móti. Austurríkismenn báru
lægri hlnt í orustuniim hjá Magenta 5. júnímán. og Sol-
ferino 24. júnímán. Um þrer mundir var Garibaldi ekki
ibjulaus. Ilann hafbi þá her nianns yfir ab rába, og þó
herflokkur hans stœbi ab nokkrti leyti undir yfirstjórn Sar-
diníukonungs, þá var þó Garibaldi ab mestu leyti sjálfráb-
ur, fór sinna ferba um fjiill og dali, og kom þar jafnan
fram, er Austurríkismenn varbi sízt, og stóbu þeir honum
aldrei snúning, enda þykir eigi gott vib honum ab sjá, og
cr abferb hans í orustum einstakleg fyrir sig. Hann skeytir
því alls eigi, ab hafa fastákvebna fylkingaskipnn, eba fylgja
almennum hermannareglum, hvorki í ferbalögnm eba ornst-
um, en ef því er ab skipta, ab villa sjónir fyrir óvinahern-
um, koma lionuin í einhverjar gönur og ógöngnr, snarast
svo ab honnm, þegar vcst gegnir, eins og örn yfir æbifugl,
í stab þess sem Þjóbólfur segir, ab skuld-
laus eign hennar hafi verib vib byrjun ársins 10037 — 86 —
Hvernig lízt höfundinum á reikningskunnáttu sína?
Nú voru eignir prcntsmibjunnar vib
lok ársins 1854, þegar skuldin, sem á fjell
á árinn, 462 rdd. 18skk., erdreginfrá . 11731 rdd. 17sk.,
og hefur því prentsm. grœtt þetta árib 1179 — 29 —
í stab þess, sem jeg hafbi sagt í „íslendingi" 1332 — 56 —
(en 56 cr ritvilla fyrir 66) eba 153 rdd. 37 skk. minna,enjeg
hafbisagt, þar sem þjóbólfur segir, ab gróburinn sje rúmum
100 rdd. meiri, en jeg hafbi talib.
Út á reikning minn um fjárhagsástœbur prentsm., 1855
getur hann ekkert sett, nema þab eina, ab jeg hafi sagt, ab
prentsmibjan hafi átt í bókum og pappír 5472 rdd. 56 skk.,
en hann þykist finna, abþettahafi verib 5473 rdd. 88 skk.,
og er þetta rjett ab því leyti, ab bœknr og pappír prent-
smibjunnar er talib svona mikib í ágripunum; en höfund-
urinn er svo fljótfœrinn, ab hann gáir eigi ab því, ab þar
á hvílir skuld 1 rd. 32 skk., sem tekin er fram meb ber-
um orbum í ágripinu tvívegis, bæbi tekjnmegin og útgjalda-
megin. og þegar jeg dreg þennan 1 rdd. 32 skk. frá 5473
rdd. 88skk., þá skilst mjer ab eptir verbi 5,472 rdd. 56skk.
Jeg ætla mjer eigi ab svara öbru í Þjóbólfsgreininni,
ein3 og jeg sagbi upphaflega, því ab greinin snertir eigi
ab öbru leyti yfirlit mitt. En vildi ab endingu rába þess-
um höfundi, þegar hann fer ab finna ab reikningnm í næsta
skiptib, ab lesa betur, svo ab greinir hans eigi verbi tómt
þvabur og heiinska, og, ef hann ritar eigi einungis til þess ab
villa sjónir almennings og sverta menn í augum hans, aþ
hann þá riti svo Ijóst, ab einhver geti í botnab.
e+6-
Miig-vekja.
því getur enginn neitab, ab margt er þab, sem oss
íslendinga enn vantar til ab geta náb frainförnm annara
sibabra þjóba, og fylgzt meb þeim ; oss vantar enn margt
þab, er getur verib og hlyftur ab vera undirstaban fyrir
framförnnum, ef þær eiga ab geta orbib nokkrar til muna
og stöbugar, ef þær eiga eigi ab verba ab engu aptur, þegar
minnst vonum varir, og vjer eigum ab minnsta kosti eigi
ab standa í stab um langan aldur, enda þótt vjer kynnum
einhvern tíma ab taka nokkrum framförum. Fyrsti grund-
vöilur allra framfara er menntunin og þekkingin; því ab
hvernig eigum vjer, fremur en nokkur önnur þjób, ab geta
tekib þeim framförum, sem vjer eigi þekkjum? og meb því
156
brjótast fram yfir kletta og klungnr eba straumharbar ár,
þá er Guibaldi heima hjá sjer, þá er enginn hans líki.
Og svo segja menn, ab enginn hafi verib hans jafningi í
þess konar hernabarabferb. Allir lians menn hafa hljóbpíp-
ur á sjer, og kalla í þeim æ og jafnan hvorir til annara,
klifra upp hamra og eikur, ef svo ber undir, og skjóta þab-
an á óvini sína, synda yfir vötn og ár, og halda þó öllu
óskemmdu. j’eir trúa, ab kalla má, á hershöfbingja sinn,
og taka til þess, hve veglyndur og óásælinn hann sje; eng-
um líbst ab ræna ebur rupla í libi hans. þá er ófribnmn
var lokib í fyrra sumar, cptir sáttargjöröina í Villafranka
12. júlímnn., þótti Garibalda mibur, ab ekki var lengra
haldib á fram. Hann vildi hafa alla ftalíu frjálsa, og ekk-
ert minna. Honum þótti Napóleon keisari hætta vib hálf-
gjört verk, og niátti ekki halda kyrru fyrir ; ella var hann
ekki lengur Garibaidi. Og nú víkur sögunni ab hinum nýj-
nstu og síbustu afreksverkum þessarar ágætú hetju. Marga
hafbi Ferdinand Napolíkonnngur hart leikib, en enga eins
og Sikileyinga. Loksins þoldu þeir ekki mátib lengnr og
hlupu til vopna. Og er sú saga barst til lands, var Gari-