Íslendingur - 08.01.1863, Blaðsíða 3

123
megin. Skipanir G. voru þessar: »skjótið ekki; vinnið
ekki borgara-víg». Skipanir konungs voru þessar: »eltið
bann (Garib.); ráðizt á hann; tortýnið honum 1« Garibaldi
gat aldrei ímyndað sjer, að smákonungurinn frá Sardiníu,
sem hann (Garib.) hafði gefið ítaliu 1860, mundi verða
sjer eins örðugur 1862, eins og nú varð raun á. Sá
hjet Pallavicini, ofursti, er var fyrir konungsmönuum.
Áður hafði hann verið í liði Garib., og öðlazt ofurstanafn
lijá honum. þegar skothríðinni hætti, kom raunaleg þögn
yfir vígvöllinn. Liðsmenn Garib. táruðust yfir foringja
sínum. I»eir báru hann burt á öxlum sjer, þangað er
honum urðu reidd mýkri hœgindi, meðan sár hans voru
bundin. Nú var farið að semja um skilmála fyrir burt-
flutningi hans og frelsi manna hans. Garibaldi krafðist,
að mega eiga frjálst að fara með foringjaflokk sínum
þangað, er hann vildi, og að verða settur út í skip Eng-
lendinga, þegar hann kœmi niður til strandar, og að þá
mættu menn hans fara, hvert er þeir vildu. Pallavicini
tók vel öllu þessu, og hjet að fá því komið í kring við
stjórnina. Hann gjörði 2atreiðir tilað tala við Garib., en
varð að hverfa frá í hvorttveggja skiptið fyrir tárum. En
er hann gat yflrunnið sig, kom hann bljúgur og berhöfð-
aður til hans, tók í liönd hans og sagði: »Hershöfðingi,
nú ber fundi okkar saman á hörmulegri stund; þetta er
ófarsælasti atburður í mípu lífi«. |>egar nú mál þetta
kom til stjórnaririnar, varð allt annað ofan á, en Pallavi-.
cini hafði látið í veðri vaka. Hann var gjörður að »Ge-
neral« úr ofursta, en Garibaldi var fœrður í ríkisfangelsið
í Spezzia, eins og landráðamaður, og mönnum hans var
skipað í ýmsar dýflissur.
J>egar tíðindin fráAspromonte bárusttii Parísarborgar,
sendi Napóleon Viktor Emanúel hamingjuósk sína með
frjettafleygi til Túrínar. Nú hófst það vandamál, hvað
gjöra ætti við Garibalda og menn hans. í f>essu máli
telja menn að Napóleon keisari hafi átt gildari þátt en
stjórnin sjálf í Túrín; enda er og von, að hann láti þar
til sín taka, er uppreistarmönnum er hegnt. Ráðaneyti
Viktors Emanúels kom að lokum ásámt um, að sœkja Gari-
balda um landráð, og varð nú málaviðbúnaður mikill
stjórnarinnar megin. Viðbúnaður Garibalda var það, að
hann brosti, er hann frjetti þetta. Menn telja víst, að
þó að þessi samþykkt fœddist í Túrín, þá muni hún hafa
öðlazt getnað í París. Blöð Englendinga fullyrða, að máls-
sókn hafi ekki getað verið alvara; því að þeir hafi vitað
það, eins og heila höndina á sjer, þeir Napoleon, V. Em.
og Ratazzi, að Garibaldi mundi hafa getað frœtt rjettinn
um ýmisleg fróðleg atriði, og gefið óþægilegar upplýsing-
ar, ef til máls hefði komið; en hverjar, eða fyrir hvern
láta blöðin ekki beinlínis í Ijósi; en ekki er ólíklegt, að
það sje það, að Napóleon hafi hvatt Garib. fararinnar
heimulega, sem flest frjáls blöð á meginlandinu voru full
af i sumar um það leyti, sem styrjöldin hófst. Napóleon
er nú fyllilega grunaður um gœzku við hinn heilaga föð-
ur, og er margt ómögulegra, en að hann hafi róið undir
Garibalda. jþótt samþykkt væri, að höfða mál móti Garib.,
þá var ekkert í hættu fyrir það, því allt af var náð kon-
ungsins eptir, ef á þurfti að halda; og nú bar einmitt svo
vel í veiði, að dóttir hans átti að giptast 28. sept. kon-
unginum í Portugal. Sá dagur kom, en ekki var búið
enn þá að stefna Garibalda, enda lá hann í sárum. Brúð-
kaupsdýrðin var mikil; konungur elskaði dóttur sína, eins
og góður faðir mundi gjöra, og var það orðalaust, að
hann varð að gjöra allt, sem þessi góða dóttir beiddi hann
um, ef lionum var það liœgt. llaginn, sem hún bjóst til
burtferðar yfir í Portúgal, beiddi hún föður sinn um náð
fyrir Galib. og fjelaga hans. AUir vissu, hvaðan aldan
undir þessa náðarbón var runnin, enda varð og Victor
Emanuel drengilega við þessari stórbón, því 5. okt. gaf
hann út náðarskjal sitt. Er nú Garibaldi og fjelagar hans
frjálsir menn, en þeir, er gengu úr herþjónustu konungs
yfir í flokk Garib., eru dœmdir í ævarandi fangelsi. Gari-
baldi liggur enn þá í sárum, en er á batavegi.
Eptir að búið var að hneppa Garibalda í dýflissu og
menn ekki vissu, hver endir mundi verða á máli hans,
Iinntu blöðin á Englandi ekki látum við Viktor Emanuel og
Napóleon um að snerta ekki eitt hár á höfði Garib., enda
varð og vilja blaðamannanna framgengt á endanum. Jafn-
fara þessum norðanstormi í blöðunum voru haldnir fundir
hvervetna um England í því skyni, að tjá Garibalda, hversu
innilegan þátt þjóðin tœki íkjörum hans, og varjafnframt
á hverjum fundi rœtt og samið ávarp til Rússels, lávarð-
ar, utanríkisráðgjafa Viktoriu, um að skora fastlega áNa-
póleon, að draga lið sitt burt úr Róm. j>essir fundir voru
hvervetna sóttir af mesta mannfjölda, og skorti ekki fjör-
ugar og frjálslyndar rœður á þeim. Allir fóru þeir íram
með spekt, þangað til kom til Lundúna. |>á kom pápiskur
gustur í blöðin og feykti friðnum burt af fundum þess-
um, og er sú saga all-löng og ekki ófróðleg:
Sunnudaginn hinn 28. sept. ætluðu iðnaðarmenn bœj-
arins að halda Garibalda-fund á opnu svæði vestan til í
bœnum, þar er Hyde-Park heitir; það er afgirt svæði, og
ætlað mönnum til útreiða og skemmtiganga. Inni í bœn-
um var sú skipun gjörð á um fundarhaldið, að nefnd var
kosin til að stjórna fundinum, og skyldi hún setja fund-
inn um nónbil á tilteknum hól vestanvert í Hyde-Park.
Nefndin kom á tilteknum tíma með hjer um bil 1000
manns til fundarstaðarins. En þar var þá kominn illur
andvaragestur fyrir; því yfir 500 írskra manna af lægsta
skríl voru búnir að taka sjer stöðvar á hólnum, bönnuðu
hinum uppgöngu, og œptu í sífeliu : »Upp með páfann,
niður með Garibalda«. Ilinir, sem að komu, vildu ekki
láta skríiinn gjöra sjer þetta fyrir ekkert; ljetu síga að
hólnum og fóru að ýta írum burtu; hófust nú óhemjuleg
áflog og spörðu írar engan fautaskap nje fúlmennsku;
því regnhlífar, gönguprik, stígvjel, steinar, hnefar ogfœt-
ur var allt á lopti í senn, og snýtti nú margur maður
rauðu. Loks fjekk flokkur Garibalda stökkt írum burtu af
hólnum, en um það leyti, sem áflogin voru farin að sljákka
eptir þessa hríð, kom nýr flokkur íra að og hóf áflogin
að nýju, en þá kom sú fádœma-rigning, sem > menn varla
muna meiri, og skildi þessa blóðugu skolaketti, sem nú
þutu burt hver í sína áttina, eins og djöfulóðu svínin um
árið, sumir hálfrotaðir, en flestir bláir og barðir. Ekki
hlauzt neitt víg af áflogum þessum, en nærri lá, að það
væri af orðið. Næsta sunnudag átti að halda annan fund
í sama skyni; en það fór engu betur en fyr. Margir
voru settir í dýflissu eptir þessar róstur, og sektaðir.
Óljós orðasveimur er að berast um það, að óróa-alda
þessi hafi verið runnin undan svörtuloptum hins katólska
klerkdóms, og gjörast blöðin nú all-berorð við hina vel-
sköfnu, dökkklæddu hirða. pegar lögreglustjórnin sá, að
vandræði mundu standa af þessum fundarhöldum, voru
þau bönnuð, og halda nú fleiri þúsundir lögregluþjóna
vörð á staðnum á sunnudögum, svo friðsamir menn hafi
þar næði til að skemmta sjer.
j>egar liinn katólski erkibiskup »af Westminstem sá
þennan rammlega viðbúnað lögreglustjórnarinnar,gaf hann
út ávarp til hinna »elskuðu írsku barna« sinna, og eru
helztu atriðin í því þessi:
»j>ið hafið tekið þátt í róstum og áflogum í Hyde-
Park; reyndar eru það að eins fáeinir ykkar, sem eigið
skilið ávítun fyrir það, því það voru að eins fáein hundr-