Norðanfari - 29.01.1869, Blaðsíða 3

felandaíi en beir. þjófedifur Cnnst okkur vera
vií» sinn — á scinni tí& —, vanalega trassa-
skap, nema hva?) hann nn nm lítinn tíma,
hefir hætt viíi afe svívirfea þjófe og þing og
marga bcztu menn okkar, segja sumir afe vind-
urinn sje minni í þjófeólfi sífean Baldur fædd-
ist, og er þafe hife helzta sem honum verfeur
talife til gildis, og eru þó sumar greinir hans
um þjófeólf ekki heppilegar. Jrú munt vilja
vita um leife hvernig vife dæmum um Norfean-
fara; fáir lasta hann, en mörgum þykir hann
hafa of mikife af trtíarbragfea greinum, þafe
ii^ggur vife afe okkur velgi vife þeim greinum,
sem þrátta um gufedóminn, og óttnmst vjer
fyrir, ef iiann tekur ekki þvert fyrir, afe fara
mefe þess háttar, afe hann komist hráfeum í vand-
ræfei og verfei af því of fullur,
Misjafnt ganga samskotin til þjófehátífear-
innar, lítur tít fyrir afe landsmenn ætli afe taka
ver undir tilmæli og ályktanir alþingis heldur
en stjórnin, og er hraparlegt ef svo fer, og
ekki minnkunarlaust, enda mun ekki sem bezt
eptir gengife sumstafear af þeirn sem fyrir því
er trtíafe, jeg hefi nýlega talafe vife nokkra
nienn í Borgarfjarfearsýslu, setn ekki hafa sjefe
neitt eyfeublafe, og enga hvöt fengife í þessu
efni; ef svo er vífea, er varla von á miklum
peninenm.
Menn tala hjcr margir um, afe naufesyn
beri til, afe fyrirbyggja flakk og ónaufesynlegt
ferfealag fólks, og selja greifea og niinnka kaffi
og matarveitingar , vife umfarendur, þar cfe
slíkt eyfeileggi efnahag hinna fátækari búenda;
jeg iiefi sannfrjett afe hreppstjórar í þeim hrepp-
nm Mýrasýslu — og 'jafnvel' líka í Borgar-
fjarfearýslu —, sem mestan átrofening tiafa iife-
ife afe undanförnu af vermönnum og öferum
ferfeamönnum afe norfean og vestan, ætli afe
hifeja sýslumann sinn, afe vara Norfelendinga og
og Dalamenn vife afe vera eins illa títbtínir
og í fyrra, því þeir sjái lireppsbtíum sfnum
ekki fært afe veifa ferfeamönmim eins mikin
beina eins og afe undanförnu, jafnvel hvorki
til kaups nje gefins.
Mjer datt ckki í lmg afe neinn mundi fara
afe gjöra blafeamál, títaf frjettagreininni í Nf.
]868 bis. 65.; enn þó er ntí svo komife, sjá
Nf. sama ár bis. 72.; enn bvafe er unnife mefe því
afe vefengja afe lausakaupm. Nielssen liafi gefife
(jQ, enda böndlnfeu ekki allir Skagfirfeingar vife
hann, nje verzhmarstjtíran í Hofstís.
Jeg h?fi heldur alclrei sagt afe lagalaus
vorzlunarfjelög væru lofsvcrfe; enn fjelagslög
rneiga he'dur ekki vera svoleifeis tír garfei gjörfe,
afe þau tapi virfeingu sinni hjá almenningi, þá
fer ckki vel; iiitt hefi jeg sagt afe þessi fje-
dagana þá arna, því ntí iiefir göfugmennife Ant-
onis Zavelle, sem vife í dag megum þakka stíp-
nna þá arna, unnib mál sitt gegn gyfeingnum
Shylock, sein eptir dtímstírskurfei f tjefeu máli
verfeur fleginn á morgun“.
Jrelta vakti ekki alllítife atbygli Sixtusar og
hann spurfei „hvab ertu afe fara rnefe ? sagfeurfeu
afe þafe ætti afe flá gyfeinginn“‘?
„Jú jtí! „svarafci stafkarlinn“ gyfcingurinn
vefesetti Á. Z í granleysi 1 pund úr holdi sínu,
og þafe af brjóstinu; fyrir skuld er liann lengi
haffei sfaíife í, og ekki haffei föng á afe borga,
og nú á niorgun skrífeur til skaranna, þafe er
ekki vife lambifc afe leika sjer, þar sem liann
A. Z. á hlut afe máli.
Páfinn sem nú fór afe gruna liversu þessu
mundi vera háttafe. Bpnrfei ennfremur hvafe
sknldin væri mikil, og hversu háit liann verfe-
legfei 1 pund, af boldi þessa manns og svar-
afei förumafeurinn því á þessa ieife, „Jcg segi
fyrir mig afe jeg niet þafe ekki skildingsvirfei,
og jeg er viss um afe A. Z. gjurir þafe ekki
heldur, hann vil! einungis gjóra þafe sicr og
oferuin til bjartans unafear, afe sjá gyfeinginn
fleginn, Ef þú vilt vera hlutlakandi í glefei
lagsskapur hafi komist á án þess, afe halda
sýslufund og því sífeur afe skrifa lng í svo og
svo mörgum greindm, er þyrftu til heilarark-
ir, — þetta ;nun nú vera kýiife sem í hefir
grafife — enn þetta var þá aldrei nema satt.
þessi blafeamafeur hefir mefeal annars, þessi
orfe eptir: „afe fjeiagife hafi haft gtífean árang-
ur í tilliti til prísanna“, en sleppir þeim sem
þar á eptir koma; enda verfeur hann þar gagn-
stæferar meiningar og kemur mefe heiltniklar at-
iiugasemdir fyrir þá sem lifa afe sumri, afe fara
varlegar afc lofa verzlun sinni, mefe fl ; skiist
mjer á þeim, afe hann hafi ekki verifc ánægfe-
ur mefe 36 sk. viljafc fá ttískildingin gamla, cnn
ekki fengife.
Má jeg nú segja þjer sögu, jeg er hrædd-
ur um afe þafe sje ekki holt fyrir okkur afe
vera of heimtufrckiri verzlunar vifcskiptum vife
lausakaupmennina, þeir fyrtast og yfirgefa okk-
ur þá; en hvernig erum vife þá staddir; cnginn
sknldbinding er á föstu kaupmönnunum frarn-
ar afe hafa matarbyrgfeir, svo þá eru tíræfcin
ekki önnur, en falla hálfbognir á knje, og
bifeja stjórnina um mat, mat, eins og reynsl-
an er btíin afe sanna; en á hinni þúfunni
stöndum vife upprjettir, og bifcium um frjálsa
verzlun og fjárforráfc. f>afe eina sem jeg fann
afe fjelagi þessu, var þafe: afe þeir fátækari
ekki verzlufeu vife verzlunarstjórann í Iiofsós,
mín meining var stí, < því tilliti afe hann (o:
verzluriarst) heffei kannske treint þeim ögn af
mat til vetrarins, eins og hann liefir gjört hing-
afe til verzltinarmönnum sínum og kannske ekki
selt bann í aferar sýslur, vifestöfeulaust eins
og gjört var bæfei í haust og framan af í vet-
ur, mefean rnatiirinn var til. Ntí er sagt allt
á förum á þessnm verzlunarstafe og þafe fyrir
jól, en mörgum aumingja mun finnast langir
útmánufeirnir í vetur, því er ver.
Vife skulum nó vera eins sáttir fyrir þess-
ar orfeahnippingar, eins og vife höfum verifc
— þó jeg viti ógjórla hver mafeurinn er —,
vife erum ekki fæddir undir þeirri lukkustjörnu,
afe geta kippt í lifcinn því sem ábótavant er,
þeim gengur þafe erfitt sem meira eiga undir
sjer. v
FIÍ.1ETTIB8 IJTLEIÍIÍAR.
(Úr brjefi fiá Kmh, d. 24—11.—68).
Tífein er ágæt og mesta blífcviferi; hjer
var um daginn nokkra daga 2. gr. frost, og
einu sinni kom föl svo sem f skóvarp; þar á
mót kvafe hafa verife roikife frost -f- 12 gr. í
Stokkhólmi og botniski flóinn frosinn. Frjetzt
hefn frá Grænlandi, afe skip höffu verife fros-
in þar inni í september, og var tvísýnt hvort
þau mundu tít komast á þessum vetri“.
Ur öferu hrjefi frá Kmh. 24.—11.—68:
þessari þá verfcur htín á morgun, þarna vife
hlifeife". Afe þessu mæltu benti stafkarlinn á
hlifeife og hvarf sífean.
Saga þessi fekk tíumræfeilega mikife á Sixt-
us, hann haffei ímyndafc sjer afc ofmetnafeur sá
og barfetífe er ríkt iiaffci áfeur f borginni væri
nú þegar fyrir löngú sífean, gjöreydd og afe
velli lögfe, en nó reis þafe upp < næstum yfir-
gnæfandi stærfc; „þessarar vifeurstyggilegu
grimmdar skal jeg hefna sagfci páíinn vife sjálf-
an sig“, jeg skal elta upp þenna nífeing og
þafe án vifestöfeu og án hvíldar, þóafcjeg þurfi
afe kasta frá mjer svipu laganna, og afe nýju
grfpa til vopna, „sjer grefur gröf þó
grafi“. Afe þessu mæltu skipti Sixtus klæfe-
tim í mesta skindi, og bofeafei sífcan dómarann
greifann Zavelle fyrir sig Dómarinn kom afe
vörmu spori, fjell á knje, og kysti fætur páf-
ans, sem ófcara skipafei hoiuim afe rísa á fætur
og gjöra grein fyrir á hvcrju daufeadómur liins
sakfelda gyfeings væri byggfcur.
„þtí veist heilagi fafcir“, tók dómarinn til
orfea, „afe eiigin dómur nrá fnlla án þíns náfe-
arsamlega viija og stafefestingar, gyfeingur þessi
er í skuld viö frænda minn Antonis Zavelie,
„Nýlega er dáinn f París liinn yngsti og sífc-
asti af Rothschilds hræfcrunum. Hann eptirljet
500 miljónir dala, og kvafc þafc vera sá mesti
aufeur, er nokkurn tíma hefir verifc eiris manns
eign. J>egar hann var jarfeafeur, Ijet ekkja
hans gefa 1 Louisdór (7—8 rd ). iiverjum fá-
tækuin manni, sem kom í htís hennar, og þann-
ig gaf htín þerina dag 300,000 fránka 15,000
þurfaiingum, og þar fyrir utan kvafc liún hafa
gefifc til fátækra stórsummur. Utgjöld þau er
erfingjar Rotseliilds þurfa afc borga ríkissjófcn-
um, eru afc upphæfc 10 miljónir fránka. þ>afc
eru lagleg skiptalaun. Cand Magntís Eiríks-
son, er nó ufc snúa Jóhannésar gufespjalli sínu
á ensku, og ætlar iield jeg afe láta þafe korna
tít í sumar komandi; ekki er karl hættur enn.
Sífean jeg kom hingafe, iiafa á hverjum degi
stafeife greinir í blöfeunum mefe yfirskrift „Hun-
gersnöfein i Island“. og hefir því verife skotifc
saman fje, sem þegar mun orfcifc um 15,000
rd. Skip hefir verifc sent til Vesturlands mefc
korn. Jeg varfc öldungis forvifca þegar jeg
heyrfci þessa hungurs sögu hjer, því ntí hugs-
afci jeg afc íslandi rnundi nokkurn veginn borg-
ifc, cptir svo gófcan vetur og sumar. Menn
segja hjer sumir, afe samskot þessi sje stofn-
ufe fyrir tilstufelan Agents Clausens, sem kvafe
speculera í. afe hinir skuldugu skiptavinir sín-
ir geti fengifc gófe kornkaup, og verfei þess
færari um afe borga skuldir sínar næsta ár.
Mælt er afe Clausen standi á veikum fæti og
gjöri alít til afe heinita inn skuldir. Fregnin
um hungrifc á íslandi hefir flogife líka til Frakk-
lands, og hafa menti þar í fleiri stöfeum gjört
samskot, einkum í Dunkerque, gcngust þar
fyrir samskotimum kaupmenn þeir er gjöra
tít fiskiveifcaskip til íslands, ekki veit jeg gjörla
hvafe miltifc fje er samansafnafe á Frakldandi,
en hjer um daginn, sá jeg í hlöfeunum, afe
spáfe var afe þafe mundi verfca öllu meira en
hjer. þegar samskot þessi voru stofnufc í
fyrstu, áitn þau eingöngu afe vera handa Vest-
firfeingum og Sunnlenclingum, en nó heyri jeg
menn hjer fara afc tala um, afe eigi sje sann-
gjarnt afe láta Norfeur- og Austurland verfea út
undan, þar sem verfcur um talsvert fje afc
gjöra. þafc væri betur, afc Islendingum kæmi nú
þetta afc gó?u og yrfci afc einhverju gagni þafc er
tílíklegt afc lslendingar láti fara eins mefc þetta
fje og Collectusjófeinn gamla svo kallafea, sem
í fyrstu var líka safnafe til afe bæta úr neyfc
Islendinga í þá daga, en samt sem áfcur rann
í ríkissjófc til Dana, þar sem hann situr cnn.
Jón Hjaltalín, sem afc undanförnti hefir dvaliö
í London, er ný kominn hjer til bæjarins mefc
konu sína, og kvafc hann ætla afc dvelja hjer
f vetur. Fröken Kall (dóttir rektors Páls sál.
Árnasonar), sein ferfeafcist í fyrra á Islandi
og hefir sett vefc fyrir skuldinni scm hann nú
ekki getur borgafc, og sætir þessvegna lögtaki
henni til lúkningar, frændi minn er oplogtífc-
um duthingafullur og óþjáll, og kemur þafc afc
meslu til af ákal'a hans í kristilegum trúarefn-
um, og þaralleifeandi er liann svarinn fjand-
mafcnr allra þeirra sem misbjófea kristilærdómi
og hegnirþeim eptir verfeskuldan, þannig hefir
hanw leitt marga frá barmi eilífrar glötunar, í
skant kristilegrar kirkju; þessi dómfeldi óvin-
ur frelsarans, gyfeingurinn Shylock, er óum«
vendanlegur glæpamafeur, sem eptir vefeinu og
samkvæmt lögunum, á morgun verfeur afc sæta
fullnægju dómsins“.
„Hrakmenni I hrakmenni*! mælti páfinn
mefe bárri rödd Er þetla mefealife til afc vife-
halda og útbreifca gufcsríki á jörfcinni? Jeg
skipa afe þessi dómur sje ómerkur, ogmálifcsje
höffafe afe nýju“.
Dtímaianuni fór ntí ekki afe lítast á blik-
una, óttinn fyrir reifei og rjettlæti páfans, reri
á annafe borfeife, en hinsvegar ósvífni sú og !æ-
vísi er bjó í barmi lians sjálfs, og hann hjelt
áfram ræfeu sinni þannig: nHánáfcugi og hei-
lagi fafcir! frændi rainn A. Z, hefir einungis,