Norðanfari - 06.04.1869, Qupperneq 1

9
iYORM\f
§ Áis.
— í Norfianfara blafinu 13—14 þ. á., er
stntt en „harla merkifeg" grein frá hinum hátt-
virta lækni vorum þiirbi Tómassyni á Akur-
eyri. Hún sýnist, þab er of sárt, eybileggja
saklausa glefi Nýhjargar nokkurrar Jónsdótlur
á Ytrataugalandi yfir heilsubót þeirri er hún
kvefst liafa fengib af srnáskamta mebulum frá
mjer undirskrifubum, og um leib Iíta horn-
anga til mín eba homöopathiunnar, svo sem
skýrsla Nýbjargar mundi vera ósönn. Tilefni
greinarinnar telur lækniririn:
„1, ab liann efist nm, a& nokknr hafi fyrri
lifaf) mcb „háskalegt krabbamein" án þess
nokkub hafi verib vifgjört, í 14 ár, og
2, ab hann hafi aidrei heyrt áreibanlegar sög-
ur af því, ab krabbamein hafi læknast af
inngjafa mebulum“.
Af þvi nú ah hverju um sig ab þessu
mnn vera beint til mín, verb jeg af) svara
tjefri grein fáeinum ortium
Jeg man þab eigi, hvort jeg nokkurn
tíma Ijet Nýbjörgu í Ijósi álit mitt um meinif)
í brjósti hennar; en reyndar var skotun mín
sú, ab þat) væri ilirar tegundar og „báska!egt“
þat) er ab skilja einmitt þaf), sem læknar kalla
scirrhns, og sem í brjóstum kvenna rnjög opt
f þessu kalda laridi mun snúast í hinn svo-
kallata 1 u k t a krabba, sje liann þab eigi
sjálfur, og síban í hinn o p n a krabba. Jeg
þóttist hafa ástæfu til þessarar skofeunar einn-
ig mef) mörgu ötru af þessum ortum hins
fræga læknis Sveins sál. Pálssonar: „Krabbi
„kennir einkum í andlit, tungu, varir, samt
„brjóst og mófurlíf kvenna. Luktr (carci-
„noma occlusum) kallaz hann, metan hvorki
„sjálfkrafa nie met> verkfærum opnaz, by rj-
„a r hann ætíb f kirtli eiiuim eba fleirum, mcb
„vifkvæmum hörfum þrinili, livar í koma smá
„stingverkir og kvik etr skiit endrum og sinn-
„um, v a r i r þabstundum I e i n g i átr
„svevfr til stáls mef) hann, fer þá þrimillinn
„af> vaxa, og allir nærri liggjandi kirtlar af)
„hólgna (og þelta var svo á Nýbjörgu) u m
„síbir dettr sár á höfuf) þrimilenn, etr hann
„opnaz mef) knífi, sem þó á ab varast, og kail-
„az þá openn krabhi (carcinoma apertum)“.
Af þessum orbum hins margreynda, lærba
og fræga læknis, finnst nijer þab kynlegt ab
laknir lierra J>. Tómasson skuli „efast um ab
nokkur hafi fyrri lifab í 14 ár meb háskalegt
krabbamein, án þess nokkub væri vibgjört", því,
þar sem læknir Sveinn Pálsson vitnar meb
herum ortum, ab þab vari stundum lengi (og
þvf þá eigi ef til vill, jafnvel í 20 ár? sem
jeg veit líka dæmi til), ábur en sverfi til stáls
mcb liinn 1 u k t a krabba, þab er: átmr en
hann vcrbur opinn krabbi; þá liefir sami lækn-
ir efalaust haft fyrir sjer þær „áreifanlegu
sannanir“, í eigin læknis reynslu sinni um
þetta atribi, er hinn ungi læknir vor þráir nú
ab fá, og mun einnig sjálfur fá meb tirna-
lengdinni, cf honum anbnast aldur og reynsla
tjj. __0g fyrst ab þrimillinn íbrjústum kvenna
er þannig fyrst luktur krabbi, og vertur svo
opinn krabbi, þá er autskilib, ab þrimillinn
þegar í byrjun megi heita, og sje „háskalegur“.
Hib sfbartalda tilefni til greinar herra
læknis þórbar, er mjög skiljanlegt frá stór-
skamta- eba allopatliastöfcu lians. Allopathar
hafa sett þessa regtu fyrir ærib löngu um
krabba: Noli me tangerel (: varast þúabhræra
AKOREYRl 6. APRÍL 1869.
vib mjer!) En af þvf þeir hafa liaft fá ráb
vib Iionum, hafa margir þeirra eigi ab síbur
giæpst á reglunni, og vesaiings sjúklingarnir
goidib þess; því engin hlutur flýiir rneira
fyrir spiilingar aíli krabbameinsins en hnífur-
inn og þau eitri þrungnu umsiög er menn
hafa beitt til þess, ab reyna tii ab hafa hurt
krabba, af því bendilorrriurinn er eigi drepinn
— krabbinn er eigi eyciiagtur fyrir þab, þó
partur eba grein af honum hafist burt, hcldur
illskast hann þá jafnan og drepur fyrr eba sfbar.
lleilbrigb skynsemi skilur þab, ab krabba-
meii; er meira í sjálfu sjer en, einstakir þrirnl-
ar; hann er spilling vessanna, og liana getur
hvorki hnífnr nje plástur eba því um líkt tek-
ib burt, Iieldur einungis inngjafa mebul, er
Allopathar munu ef til viil, eigi hafa til e'a
vibhafa. þab er því eigi rema ebliiegt, þó
hinn hreinskilni iæknir herra þórtur kvarli um
þab, ab hann hafi aldrei heyrt áreibanlegar
sögur af því, ab krabbamein hafi iæknast af
inngjafa metulum jaínvel þó hinn frægi lækn-
ir Sveinn Pálsson sýnist telja þab nrögulegt,
er hann hefir ritab oss þessi orb: „Ilvert
heldr krabbi skal burtncmaz nieb knífe ebr
máske læknastmeb mebölum“. Herra
læknir þórbur, er nú, scm vænta má, of ú-
kunnugur homnopathiunni, en reynslan er bú-
in ab sýna þab naigiiega ab hún hefir til þau
mebul, sem á tækum tíma gefin inn, lækna
krabbaþrimia opt, um leib og þau lækna til-
efni þeirra, þab er ab skilja meiri og minni
spiilingu vessanna í Ifkama hins sjúka.
Jeg þarf eigi ab skýra „heiminum,
frá því, hver þau mebul sjeu, sem bezt lækna
krabba, því þab stendur í mörgum lækninga-
bókum; cn jeg skal fúslega segja herra lækn-
inum, ab þau rnebui, sein jeg fyrir Gubsnábi
læknabi Nýbjörgu Jónsd. meb, heita: conium
maculalum og carbo animaiis.
j> l’álsson.
TIL FÁTÆKA PÓNDANS f NF. nr. 9—12.
J>ú segir bóndi góbur! ab Jón þinn á
Gili sje hygginn karl og frófur um marga
hluti. þ>ab getur nú vcl verib ab margt sje
honum vel gefib, en þó vantar hann hygg-
indi þau, ab afia sjer vissu fyrir ab þab sje
s a 11 sem hann segir. þegar mabur rang-
hcrmir heita þab ósannindi; en ílestir
eru svo vandir ab virbingu sinni, ab þeim
fellur illa ab standa sem ósannindamenn, hvort
þab er heldur í ritum eba ræbum
Meb öllu er þab ó s a 11, ab þorlákur Ó.
Johnsen ( Lundúnaborg eba nokkurt „hús“!l
þar, hafi skrifab mjer lilbob ab útvega Norb-
lendingum gufuskip til kaups, hvorki heilt nje
hálft; þess vegna heldur eigi s a 11 ab jeg
hafi neitab þv( tilbobi, ebur haldib leyndu fyrir
almenningi nokkru í þessu efni, er jeg hafbi
umbob ebur hvöt til ab opinbera.
Eigi getur dulizt hvaban sú alda rís og
hvert hún slefnir, ab „Gráa“ skipib skuli selt
hib fyrsta til ab kaupa aptur gufuskip.
Jón á Gili, sem sagbur er svo hygginn
karl, ætti ekki ab byggja heilræbi sín á því,
sem cptir sögn bans sjálfs, er einungis sveita-
slabur, hann þarf ab afia sjer vissu fyrir því,
ab gufuskip fáist mcb hagfelldum kostum áb-
ur hann ræbur öbrum til ab hætta vibhittfyr-
— 33 —
M 17.—1§.
irtækib, er hann vill þó láta mönnum sýnast,
ab hann sje mjög mebmæltur og álíti yfrib
naubsynlegt.
þab er eigi lítib hve hrifinn hann er, af
því, ab hafa vatnsís fyrir verzlunarvöru, og
sýnist þab vera eigi minnsta hvötin fyrir hann,
ab selja áburncfnt skip, og kaujia aptur gufu-
skip, en mun þá eigi vera eins hægt ab flytja
ís meb seglum eins og gufu?
Eptir frásögn þinni bóndi minnl virbist
mjer Jón kariiim á Gili eigi vera allur þar
sem hann er sjebur, og sízt svo áreibanlegur
eba holirábur sem þú heidur.
Einn í stjórnarnefnd skipshlutafjelagsins.
— í 5- og 6 blabi Norbanfara bls. 11 er
kafii úr brjefi frá Kaupmannahöfn, dags. 24.
—11. 1868, og er í honum mebal annars get-
ib um fje þab er skotib hefir verib saman í
Ðanmörku til ab afsiýra hugursneybinni hjer
á Islandi Af brjefinu virbist eigi mega rába
annab en samskot þessi hafi verib fyrir til-
stublun agents Clausens, sem eingöngu hafi
gjört þab sjer í hag, til þess honum ab ári
gengi bettir ab fá inn skuldir sínar,
Vjcr leyfum oss nú ab fara nokkrum
orbum um þetta. Kaupmannasamkundan í
Reykjavík gekkst fyrir því, ab fara þess á
leit vib stúrkaupmannafjelagib í Kaupmanna-
höfn ab gjöfum væri safnab til ab afstýra
hungnrsneyb er fyrirsjáanleg mundi á Subur-
og Vesturlandinu, ef eigi væri abgjört f tíma,
og tók þab undir tilmæli þessi á þann hátt,
ab þab kaus nefnd til ab safna fjenu, var þá
generalconsul Clausen — sem gamall og vel-
metion íslenzkur kaupmabur —, kosinn for-
nrabur hcnnar. Allir þeir sem stutfhafa gób-
verk þetta, eiga sannarlega þökk skilib, og
oss finnst ab betur mundi hafa farib á því ef
ritstjóri Norbanfara hefbi látib í ljósi þakk-
læti landsmanna, fyrir þessa mikilvægu hjálp
f neybinni, heldur enn ab setja annan eins
brjefkafla í biabib, sem dæmir sjer í lagi tii-
gang Clausens — ef ekki ailra þeirra sem stabib
hafa fyrir, ebur verib hafa hvatamenn þess ab
gjöfunum var safnab —, eingöngu ab hafa verib
sprottin af eigingirni, og á þann liátt reynir
til ab gjöra þeim þab til mínnkunar. þetta
sýnir hib mesta vanþakklæti, sem landi voru
er til lítils sóma, því jafnskyIt finnst oss, þó
vjer ekki heiniínis njótum góbs af, ab þakka
fyrir þessa veglyndu gjöf, eins og þeim sem
hana hafa þegib. Jafnvel þó sumir láti sjer
annab um munn fara, þá er cfalaust ab hung-
tirsneybin stób fyrir dyrum, ef eigi hefbi ver-
ib spornab móti henni, á þann hátt scm ábur
er umgetib, og sannast þetta bezt á þvf, ab
ef svo hefbi eigi verib, þá mundu Islendingar
ekki hafa veitt móttöku þess háttar gjöf, sem
þeir enganvegin mebþurftu, þar þab hefbi ver-
ib þeim til lítils heiburs.
Endum vjer svo þetta meb ab bera þakk-
læti vort öllum þeim er fje hafa gefib, ebur
upp á nokkurn hátt hafa hlutast til þess, ab
afstýra hungursneybinni lijer á landi, en sjer
f lagi gencralconsul Ciausen, þar sem hann
f stab þakklætis, hefir orbib fyrir svo illsæm-
andi gersökum.
X Norblendingar.