Norðanfari - 21.01.1871, Page 1

AKUREYRl 21. JANÚAR 1871.
t
EIXAR prestur THORLARlUS.
Falla loks þá varð að velli
vjea rækir Herrans frækinn,
sverði andans sá er girður
sannleik franidi, lýgi hamdi.
Trúan strfðsinann TllOrlacÍUS
til sín Drottinn nam f votta
skarann efri; víst mun vcra
vist þar honum góð með Kristi.
Nú kveðum hetju
heirn að jóluin
Buðlung engla
boðið hai'a,
er leið hjeðan
í ljós annað
Eiiiar Hallgríms
crlimciður.
og land verji
hnekkenduin trúar
Og hins helga krossl
B. H.
FRUMVARP
til Iaga um hina stjómarlegu stöfcu Islands í
ríkinu.
1. gr.
ísland er óaðskiljanlegur hluti Ðanavcld-
is meö sjerstökum landsrjettindum.
2. gr,
Svo lengi engir fuUtrúar af hendi Islend-
inga eiga setu á Ríkisþinginu, tekur Island
engan þátt í löggjöfinni nm hin almennu mál
ríkisins, og veröur ekkert tillag af því heimtaö
til ríkisins almennu þarfa meían svo stendur.
Um hluttöku íslands í Ríkisþinginu verö-
ur at) eins ákveÖib meí) lögura, sem samþykkt
sje bæbi af hinu aimenna löggjafarvaldi rík-
sins, og hinu sjerstaklega löggjafarvaldi fs-
lands.
Fagnað mun frömuði
fornra lista
vel í sælum
sal á Gimli.
Segja mun velkominn
vitringa fjöld
meo Sjf'r mæring
að meginrúnutn.
Fagna hólpnum
af hjörþingi
sigri krýndar
sólvangs dróttir.
Laða mun Luther
ljúfu bragði
óskmög andar
og armi vefja.
Mun og sjálfur hann
mest uin fagna
fjörgyn nýrri,
fintur násheimi,
og endurborinn
til æðri starfa
bönd og bug
liefja styrkan.
Eá biðja vinir
þig vel fara,
eggreynir Krists
hinn aldurprúði!
Heill þú haldir
d hitnni jól,
en á vorri lcið
sje vonarstjarna.
Lifi minning þín
lengi, drcgin
hjörtum stöfuin
í brjóst aldar.
Lifi audi þinn
3. gr.
Hin sjerBtaklcgu málefni fslands eru:
1. dómgæzla og dómsmál; þó svo, aö breyt-
ing á Hæstarjetti ab þvf leyti, sem hann
er æbsti dómstóll í íslenzkum máium, get-
ur eigi átt sjer stab nema meb samþykki
hins almenna löggjafarvalds ríkisins;
2. lögreglu málefni;
3. kirkju- og kennslu-málefni;
4. lækna- og heilbrigbismálefni;
5. sveita- og fátækra-máiefni;
6. vegir og póstgörigur þar í landi;
7 latidbúnabur, fiskiveibar, verzlun, sigling-
ar og abrir atvinnuvegir;
8. skattamál beinlínis og óbeinlínis;
9. þjóbeignir, opinberar stofnanir og sjóbir.
4. gr.
011 útgjöld til alþingis og stjórnarinnar í
landinu sjálfu þeirra málefna, sem nefnd voru
í næstu grein á undan, ab meötöldum eptir-
launum þeim, sem nú eru greidd eba fram-
vegis verba veitt íslenzkum embættisniönnum
er embættumsleppa, eba ekkjum þeirra og börn-
um, skulu talin íslands sjerstaklegu útgjöld.
5. gr.
Til hinna sjerstaklegu útgjalda íslands
greibir Ríkissjóburinn árlega 30,000 rd , og ab
auk í 10 ár aukatiilag 20,000 rd. ab upphæb,
sem í næstu 20 árin þar á eptir skal fara
minnkandi um 1000 rd á ári, þannig ab það
verbi alveg Iivorfib ab 30 árum liönum.
Auk afrakstursins af þjóöeignum íslands
og sjóbuin, og allra skatta beiniinis og óbein-
línis, sem nú eru greiddir eba framvegis verba
lagbir á landiÖ, skal lelja meb Islands sjer-
staklegu tekjum endurlúkningar þær, leigur
og grcibslur upp í lán og annab því um líkt,
scui uú liggja á íslenzkum sveitafjelögum,
stofnunum, prestaköllum eba gjaldþegnum, Rík-
issjóbnum til hauda
Iljer meb eru öll skuldaskipti þau, sem
liingab til hafa verib miili Ríkissjóbsins og
lslands alveg á enda kljáb.
G. gr.
Útgjöldin til yfirsljórnar hinna íslenzku
málefna í Kaupmannahöfn, eins til póstferb-
anna milli íslands og Danmerkur skulu greidd
úr Ríkissjóbnum.
M 1.-8.
Verci nokkurt gjaid lagt á póstferbir
þessar til fslands sjerstaklega sjóbs, verbur
jafnmikib dregib af árstillagi því til Islands,
sem ákvebiö er í 5. greininni.
7. gr.
Lög þessi ná lagagiidi 1. dag aprílmán-
abar 1871. A sama tíma er lokib afskiptum
þeim, sem Ríkisþingib hingab til hefir haft at
fyrirkomulagi á Islands sjerstöku tekjum og
útgjöldum.
Athugasemdir vib lagafrumvarp þctta.
I’ Af „skjölum vibvíkjandi sijórnarskipun
og fjárhag Islands“, sera lögb voru fyrir hib
sibasta Ríkisþing, mun þab þinginu kunnugt.
ab stjórnin lagbi fyrir Aiþingi 1869 frumvarp
til laga, er nákvæmar ákvæbi um hina stjórn-
arlegu slöbu Islands í ríkinu, sem ab í abal-
ákvörbunum sinnm áíti vib ab stybjast þær
skobanir um skipun þessa málefnis, setn komu
fram á Ríkisþinginu við umræbur um frum-
varp þab til iaga um fjárhag Islands, sem lagt
var fyrir Ríkisþingib 1868—69, og jafnframt,
ab Alþingib í álitsskjali sínu um hib fyrrnefnda
frumvarp komst ab þeirri niburstöbu, ab rába
frá því að frumyarpib yrbi ab lögum gjört, og
að þingib jafni .mt beiddist þess, ab Islandi
yrbi árlega veittar úr Rikissjóbi 60,000 rd.,
þannig ab fyrir innstæbu þessa árgjalds yrbu
gefin út óuppsegjanleg ríkisskuldabrjef.
Nú, ab því slepptu og þótt eigi sje til
greina tekib, hversu frumvarpi því reiddi af
á Alþingi, sem fyrir þab var lagt, þá er þab
naumast vafamál, ab yfirgnæfandi ástæbur eru
fyrir liendi ab leitast vib það tvcnnt: fyrst
að fá hin helztu stjórnrjettar (ebur stjórnar-
stöðu) atribi sama frumvarps lögum bundin;
og í a n n a n t a b ab þab verbi meb lög-
um útkljáb, hvw'su mikib árstillag Ríkissjóbur-
inn skuli greiba til Islands. það sein virbist
taka af öll tvímæli um fulla nauðsyn þess, ab
síbara atribinu verbi rábib svo til fullnaðar-
lykta (þ. e. ab árstillagib verbi fast sett meb
lögum) eins og nú var sagt, er þetta, ab vart
mun þurfa á þab ab ætla, ab Islendingar fari
af alhuga ab leggjast á öll grnnn til ab verba
sjálfum sjer nógir og taki svo í því skyni til
allrar orku sinnar og til allra þeirra hjálpar-
mebala (tekju- og gjaldstofria), sem þeir eiga
kost á — en þetta verbur einmitt ab álíta
sjáIfsagt og einka-skilyröi fyrir efnahags-vib-
gangi og framförum landsins, — nemaþyí ab
eins ab svofelld laga-ákvörðun um fjártillagib
frá Danmörku til Islands gangi fyrir. því á
meðan vib sáma stendur eins og hingab til
heiir verib, að Ríkisþingin ákvebi og gjöri út
um fjárhagsáætlun Islands í öllum hennar at-
ribum smærri sem stærri, þá mun vart vería
undan því komizt, ab Islendingar, til þess ab
þörfum landsins verði fullnægt, haldi uppi
kröfum og tilkalli til Ríkissjóbs Dana, og ef
ab nei er við því kvebib, að þá verbi Ríkis-
þinginu um kennt og haíi af því ábyrgbarhiuta,
ab landib taki engum framförum. En aptur
á móti, þá er gjört væri út um það, hve
mikil ab væri sú tiliags- (eður árgjalds-) upp-
hæb árlega, er Islendingar mætti ætla upp á
úr Ríkissjóbnum, þá verbur þeim sá eini kost-
ur vís að taka til sinna úrræða og að færast
þab f fang, er framast megna meÖ að hafa
fram þab fje, er ab öÖru leytT (en því sem
árgjaldib frá Ðanmörk til nær) á brysti til