Norðanfari - 30.09.1871, Blaðsíða 4

80 —
prýMlega af hendi lcyst og k?æíiin vel valin
úr hinu fjiilskrúíiuga safni hina fræga soillings
þjóbverja,
IV.
Hæstarjettard(5mur. f>ab virbist oss mikib
efamál, hvort þab sje fólgib í tilgangi *N. F “
ab taka upp í þau hæstarjettardónia, eba hvert
almenningi sje svo mikil forvitni á ab heyra
þá, einkum þar sem þeir eru látnir fyrnast
svo mjög ábur en þeir eru látnir koma út í
þeim — þessi dómur er t. a. m, 9 ára gamall.
m+n.
Góíir fjelagsbræbur! Nú hefi jeg fengib
brjef og áreibanlegar fregnir af íjelagsskipi
voru, Gránu , ab öliu leyti binar ákjósanleg-
ustu Hún var 12 daga á leibinni af Eyjafirbi
til Kaupmannahafnar, fór bjeban 13. águst, og
kom þangab 25 s. m. eptir slisalansa og heppi-
lega ferb. I mánabarlokin var búib ab af-
ferma og fullrábib, ab hún færi hib allra fyrsta
meb farm til Englands fyrir góba borgun, svo
hún er eigendum sínum enn þá arbberandi,
þó eigi geti hún farib hingab til Iands aptur
á þessu hausti.
Ullin var öll seld meb talsverbum ágúba,
en lýsi og prjónasaumur eigi, og leit út fyrir,
ab enginn ágóbi yrbi á þeim vörum, og eigi
heldur tilflnnanlegur halli. Vibskiptamenn vorir
voru ánægbir. Vjer fjelagsmenn megum einn-
ig vera giabir og ánægbir meb þessa heppilegu
byrjun; vjer höfum nú unnib oss og öbrum
út í frá stórmikib gagn í ár, og höfum kom-
ib fyrirtæki voru taisvert áleibis meb litlum
efnum þrátt fyrir margar og miklar torfærur,
sem vjer höfum orbib ab stíga yfir, mótspyrnur
nokkurra óvinveittra manna, fátækt flestra, og
viijaleysi og deyfb margra þeirra, er hvab helzt
hefbu getab stutt fjelag vort. En nú er von-
andi, ab Tómas trúi, fyrst hann getur þreifab
á, ebur ab margir af liinum efnabetri mönnura
sem ab þessum tíma hafa giápt á strit vort, og
annabhvort lítib ebur ekkert lagt til, fyrirverbi
sig ab sitja nú lengur hjá abgjörbalausir,
taka ávöxtinn af erfiM annara og sjá
margan fátækan stybja hib góba málefnib
fram yfir efni einungis af góbum hug og löng-
tin til ab vinna sjer og öbrum gagn. Sumir
hafa hugsab svo: ab gott væri ef ab fjelaginu
tæki8t vei, en ágóti væri mjög tvísýnn, bezt
væri ab eiga ekkert af sfnu í hættu ef fje-
lagib yrbi fyrir haila, en hefbi þab ágóba og
gæti nokkub verkab á vöruverbib, þá mundi
„drjúpa á djáknann þegar rigndi á prestinn“;
en þetta er cigi rjett skobun á skyldum þeim
er hver og einn hefir vib fósturjörb sína og
fjeiag þab, er hann er í settur. þegar ura
ættjarbar gagn er ab gjöra, ætti enginn ab fela
sigaptast fyrir hugieysi eba sjerplægni, og ota
öbrum sjer veikari í brjóst fylkingar, og eiga
svo á hættu í velferíarmáli ab bíta þar fyrir
fullann ósigur.
f>egar litib er á eblisfar og efnaieysi Is-
lendinga, þá get jeg ekki annab en lokib lofs-
orbi á þolgæbi og velvilja fjeiagsmanna yfir
höfub einkum þetta ár, svo margar hindranir,
sem lagbar hafa verib í veginn frá fyrsta, þó
nokkrir menn öbrum fremur ættu skiiib ab
vera nafngreindir, fyrir libveiziu sfna, og ab
fá opinberiega þakklæti bæbi frá fjelagsmönn-
«m, og öbrum er hennar njóta. Eins og jeg
einnig álít ab þeir ættu skilib ab nafngreinast,
sem óskiidgetnir synir er eiga hægt meb ab
stybja ab hverri helzt almennri heill sem er,
en sitja þó bjá abgjörbalausir, vilja ekkert eiga,
( hættu, en taka fegins hendi ágótann af verk-
um annara.
Jeg hef ábur sagt í biabi þessu, ab vjer
gætum nú sjálfir sent vöru vora á útlendan
markab og fengib þar fyrir hana hib sanna
verb, hvorki meira eíur minna; en margir
skilja eigi ab svo sje. Jeg vil taka til dæm-
ia: ab vegna þess fjelagib á fundi sínuin í
sumar samkykkti, ab verb á uilinni skyldi setj-
ast 40 sk. fyrir hvert pnnd, þá hjeldu menn,
ab þeir fengju livoiki meira verb nje mirina
en þetta ákvebna, en hefbi nú ullin og abrar
vörur er fjelagib sendi, selzt minna, en hib
ákvebna verb var, þá hefbu fjelagsmenn
í raun rjettri ekki fengib svo hátt verb fyrir
vörur sínar, því mismunurinn hefbi fallib á
fjelagshluti hvers eins og rýrt þá ; en þegar
varan selst meira en hib ákvebna verb var,
eins og ullin nú í ár, þá kemur þab fram í
þeim ágóba, er skipt verbur miili fjelagsmanna,
svo hvort heldur þab er 2 eba 12 sk. á hverju
ullarpundi, seiu fást frain yfir hib uppkvebna
verb, þá verbur þetta eign fjelagsmanna. þetta
þarf mönnuin ab skiljast, svo þeir síbar vari
sig betur á ginningum annara. En þab er
naubsynlegt ab fastsetja eitthvert verb, sem
næst hinu rjetta, þegar vörunni er veitt mót-
taka, til þess ab geta sjeb hvernig stendur á
úttekt og innleggi fjeiagsmanna, og gjöra mögu-
lcgl ab jafna reikningana.
þó þannig sje ástatt, ab fjelagib i heild
sinni fái óakertann ágóba þann, er verbur þeg-
ar varan selst meira, en hún í fyrstu varverb-
lögb, þá virbist mjer vei eiga vib ab bæta upp
verb vöru þeirrar, er selst ab mun betur en
abrar vörutegundir fjelagsins, til þess ágúbinn
komi þar nibur, er helzt skyldi, svo þeir t. d.
bciniínis uppskeri ávöxt verka sinna, sem ann-
abbvort af rjettri skobun á málinu, eba af bein-
um og hreinum velviija lögbu ull sfna í Gránu
i sumar, og litu cigi á 2 skildinga þá, er
kaupmenn bubu þeim umfram þab cr Gránu-
fjelagib gæfi.
Jeg hefi því meb samþykki mebnefndar-
manna minna og upp á væntanlegt samþykki
fjelagsfundar fastrábib, ab í ár skuli verba
.50 skildinga hvert þab pund af hvítri ull,
og 36 sk. af mislitri ull, er lagt var í Gránu
í sumar af öllum þeim, sem nú eru fje-
1 a g s m e n n, og eins þeim sein verba orbnir
rjettir eigendur ab einum heil-
u m fjelagshlut eba 25 rd. fyrir
næsta nýár, og vilja leggja þessa vibbót
vib innstæbu fjelagsins.
Jeg álít oss skylt ab láta þessa heppni
fjelagsíns í ár verba þvf ab sannailegu gagni,
sem er liib fyrsta og fremsta þab: ab aulta
eign þess ebur liöfubstól. Nú stendur svo á,
ab fleiri en einn eru eigendur ab mörgum 25
rdi- hlut í fjeiaginu, en þab ætti sítur ab eiga
sjer stab, og getur þessi verbbót orbið til þess,
ab margir geti nú sjer til ánægju eignast
heilan hlut meb nokkurri vibbót frá sjálfum sjer,
og þannig orbib abnjótandi þessa ofannefnda
verbs á ullinni og atkvæbisrjettar á fundum
fjelagsins. Einnig til þess ab þeir, er ábur
eiga hiutabrjef geti fjölgab þeim, og þannig
haft fleiri atkvæbi og meira ab segja ( fje-
laginu, og meiri ágóba von framvegis.
Aptur geta þeir, er ekki eru nú eba verba
fyrir nýár eigendur ab hlutabrjefi fjelagsins,
eigi búist vib neinni verbbót, þó þeir hafi lagt
nokkur ullarpund f Gránu þetta sumar, því
fyrst og fremst segjum vjer alla velkomna ab
vera fjelagsbræbur vora, svo hver og einn á
kost á ab verba abnjótandi þcssarar verbbækk-
unar, og svo verba þeir, er eigi vilja vera
libsmenn vorir, ab gjöra sig ánægba meb þann
hag, er þeir óefab hafa af Gránufjelagi í ár,
því jeg tel þab svo sem sjálfsagt, ab kaup-
menn gefi sínum hollu og dyggu skiptavinum
52 sk. fyrir ullarpundib. Fyrst eru heHyr'!
herra Höepfners fyrir háu verbi á vörum >
sumar, og digurmæli lians, ab hann mundí
eigi iáta sjer diaga þó nokkrir skildingar f®rl1
í þetta skipti; þar næst eru ioforb kaupmauua
til svo margra, ab þeir skyidu verba „2 <k*
betri“! en Gránufjelag, og svo eru líkindi M
ab þeir bafi tilfinningu fyrir því, ab láta ekki
þá fylgííiska sína skabast á vibskiptum
vib sig í sumar, er svo voru þeim fylg'"
spakir, ab þeir ekkert vildu skipta víb
Gránu, og eigi heldur þá, er e i n g ö n g u
ljetu sokkarusl og lýsi f Gránu, en ullina úl
kaupmanna fyrir 2 sk. heitorbib, er þeir sann-
arlega ættu ab bera úr býtum biessabir menU'
irnir; annavs væri særingarlegt fyrir þá,
hafa dregib ullina frá sinni eigin verzlaUi
hvar þeir geta nú fengib 50 sk. og þó reynd'
ar meira, því fjelagib hetir hag á ullinni þá
þab gefi þetta fyrir hana, til þess ab fá n®
eigi nema 42 sk. hjá kaupmönnum. Jcg bi&
þá, er sannarlega viidu fjelaginu vel, ab inis-
skilja ekki orb mín, jeg liefi heldur eigi miS'
skilib þá, og veit ab margir vissu eigi betuf
en þeir gjörbu, en hitt á sjer einnig stab.
Fjelagsmenn fá þá í ár 25 rd fyrir iýs'
istunnuna, 28 sk, fyrir margt af heiisokkuffli
20 sk fyrir hálfsokka, 10 —12 sk. fyrir vetlinga»
50 sk. lyrir uliarpundib, og útiendu vörun*
meb því verbi, sem ábur er tiigreint í Nf. 0%
þess utan liefir fjelagið áunnib þann mikla hagi
ab bæbi fjelagsmenn og abrir utan fjelags fá
þetta sama verb ebur betra hjá kaupmönnuffl
fyrir þá vöru, er þeir fengu, þetta, er eig*
smár ágóbi ebur litib fje, sem mcb þessu mótí
kemur inn í Iandib í ár fyiir fjelagsskap vorn,
þegar mabur rennir grun til þess vöruver®3
er annars hefbi verib lijer í sumar, og Ijós-
iega sjest nú. Ábnr en Grána kom, var ull'
in 34 eba 36 sk. og þegar Grána var farit*
hjeban frá iandi, setja kaupmenn þvegna uli
ofan í 36 sk og haustul! nú í 24 sk. og þ<*
er ull sú er Grána fór meb, seld í lok næstl-
mánabar meb því verbi, ab fjelagib getur vel
stabib vib ab gefa 50 sk. fyrir pundib af henni,
og utlin er g dýrari einmitt nú heldur en í
sumar þegar kaupmenn voru ab keppast vi&
ab verba betri í vibskiptum en Gránufjelagib*
Mjer ógnar þessi abferb. Hvernig lízt ybur á
framtíbina landsmenn góbir, ef kaupmönnuffl
eba ybur sjáifum tekst ab eybileggja fjelög
vor. svo þeir verbi einir um hituna ? Eptif
skýrslum erlendis frá, get jeg eigi sjeb ab á'
stæba sje til þess, ab kjötverbib sje eins lágt
og þab er nú Væri ekki ráblegt ab vjef
gjorbum rögg á oss ab auka eign fjelagsiní,
og aubmennirnir legbu til fasteign sína sV»
fjelagib gæti eignast hús, og vjer gætum einU'
ig haft hönd ( meb haustverziun ? Efnamenn-
irnir ættu þó ab sjá þab , ab því mcira seffl
þeir eiga af vöru, því meiru skiptir fytir þá
ab fá gott verb fyrir vöru sína, og ab lí11*
verbhækkun á vöru sjálfra þeirra, getur mun»þ
meira en eptirgjaldi af einu koti, þó mabur viij*
einungis líta á sinn liag, en ekkert tii þesSi
ab bæta kjör þeirra sem fátækir eru og bágl
eiga, sem þó er kristileg skylda.
Ab endingu þakka jeg öllurn þeim gób1*
drengjum, er vel hafa stutt fjeiag vort í ár,
en meban jeg er vib Gránufjeíag mun jeg ^
dráttarlaust láta skoban mína í Ijósi um þab,
er mjer sýnist mætti vera betra hjá fjelag8'
mönnum eba kaupmönnum, þó jeg ætti fy
þab ab fara á mis vib hylii þeirra.
23 scptember 1871,
Tr. Gunnarsson.
AUGLÝSING.
f>eir, sem jeg á hjá fyrir Norbanfara og
fieira, óska jeg ab vildu gjöra svo vel og borg3
nijer þab ábur skip fara hjeban nú í bausb
eba svo fljótt, sem hverjum fyrir sig er unu1,
Ritst.
Fundist liefir í sölubúb kaupm. Havstee11*
yfirstandandi sumar : gamall strigapoki u>e
2 gömlum ullardúkspokum í. Og annar strig®'
poki meb tómri skjóbu og pott-tunnu. Eir>n”
ig strigalangsekkur meb vabmáls- og
buxnaraiflum, óhreinni skyrtu og nokkru
sokkaplöggum; er rjetlir eigendur vitji á skr1
stofu Norbanf. gegn borgun auglýsingar þessffl'8 *
Eiyanrli oy dbyrgdarmudur BjÖri) JÓfl8®^
Prentabur í prentsm. i Aknreyrl. E.M. Stepli4ní,(’