Norðanfari - 21.01.1873, Blaðsíða 4

'GYLLINI-KLJENÓDÍ.
II
Jeg er konungkjörinn;
Klefa bjartans í
Hrikta líka björin
Hvert einn eptir því
Sem í Höfo þeir hvessa sig;
þaíian ejerhvern sálarvind
Soga jeg í mig.
Til þess a& fórnarreykelsi mitt geti or&ií) ilmandi,
veit jeg, a& mjer nægir ekki ab bera þa& fram meí) tung-
unni einni saman; þafe veríiur og undir eins a& koma frá
hjartanu. En ef þess skal ver&a auÖilb, þá hlýtur hjarta&
a& standa opi& fyrir hinum danska anda, sem blæs óaf-
látanlega úr Kaupmannahöfn hinga& til lands á gæ&inga
sína og óskabörn. Nú er jeg or&inn einn gæ&ingurinn,
eitt Ó8kabarni&. Hví skyldi jeg þá standa í móti andan-
um ? Nei, þa& læt jeg mig sízt henda. Jeg «oga hann
til mfn í líf og bló&, þanga& til jeg er or&inn s,vo dansk-
ur undir hverju rifi, a& jeg framber úr sjálfum sjó&i hjart-
ans þa& eitt, sem oríi& er til af dönskum áblástri ogþví
hlýtur a& vera Dönum þóknanlegt.
Til b+c í Nor&anfara.
Aptur hefur þessi ókunni ritari, sem kallar sig b—j-c,
lagt á sta& í Nor&anfara, til a& narta í mig, án þess hann
enn hafi haft þa& mannshjarta ab segja til nafns síns.
Hver er hann? Jeg skora á hann, ef hann hefur eigi
raeira af merar en mannshjarta, a& segja til nafns síns.
Jeg veit sannarlega eigi nema þa& sje þjófur og bófi,
sem hafi hrætt ritstjóra Nor&anfara til a& taka upp fals-
a&an artikula eptir mig, því a& falsa&a kalla jeg hverja
þá útleggingu, hvar menn Ieggja a&rar meiningar í or&in
en gjört hefur veri& í frumritinu. Hann þykist nú ætla
a& hreinsa fyrir sínum dyrum, en hann má taka betur á
því; þetta, sem hann nú bý&ur, er eigi anna& en kattar-
þvottur. þa& eru einstaka almennar setningar rifnar út
úr öllu samanhengi, sem engin getur sje& hvar heima eiga,
og allra sízt sanna þær þa&, sera hann vill, a& þessar
almennu setningar sjeu meintar til íslendinga yfir höfu&;
þær geta raunar veri& meintar til allra sem vilja taka
þær til sín, en þeir þurfa alls eig fremur a& vera ís-
lendingar en Kínverjar e&a Japanesar. Hver, sem les
setningarnar, sem b-j-c, upp ð mjög óærlegan hátt,
hefur tínt upp úr grein minni, getur au&veldlega sje&, a&
þær eru meintar til flokks eins e&a flokksforingja, en eng-
um heilvita manni, sem les allan kaflann, getur dotti& í
hug, a& þær sjeu meintar til Islendinga yfir höfub.
þá er þa& og röng tilgáta herra b—|—c , a& jeg hafi
©r&i& svo aumur yfir því, a& jeg sá þessari grein kasta&
á íslenzku, a& jeg hafi fari& a& snýkja mjer út attesti hjá
einum kennara hjer. Nei þarna fer hann nú aptur villt-
ur vegar mannskepnan. Jeg hef í útlenzkum blö&um optar
en einusinni tala& langtum skarpara tll Ianda minna en í
þessari grein , því a& satt að segja inniheldur greinin
meira hrós en last um þá yfir höfu& a& tala. Allt aö
einu er þa& röng tilgáta a& jeg liafi laumað kaflanum í
Berlingi inn í þa& bla&, sem ekki sje lesib upp til sveita;
þessi tilgáta ver&ur og a& falla af sjálfu sjer, þegar þa&
er heyrum kunnugt, a& kaflar eru opt teknir í vor blöö
úr dönskum blö&ura, og hjer var hcldur engu a& leyna,
en margur ætlar mig sig, því aö hann er, eins og allir
sjá, í einhverskonar laumuspili vi& mig, og máske vi&
fleiri, þegar öllu er á botninn hvolft.
Fyrir nokkru sí&an var tekiö fyrir a& snýkja hjer út
peninga, sem sagt væri a& notast ættu til að rjetta mál
Islendinga í útlendum blö&um. Skömmu seinna sáust
grófustu skammarartikular í Bergenstí&indunum um ís-
lenzka embættismenn nafngreinda, og þegar einn þeirra,
sem sje herra biskup vor Ijet hefja mál út af þessu gegn
ritstjóranum, kom hann (ritstjórinn) fram me& falskt brjef,
sem átti a& hafa veriö skrifab hjer í Reykjavík, og haf&i
sá ma&ur, er brjefib átti a& hafa skrifað, aldrei verið hjer
í bænum. þetta eru allt sómasamlegar a&farir?
En þa& mun nú eiga a& vera saklaust, þó íslenzkir
embættismenn nafngefnir sjeu smána&ir f útlendum blö&-
nm? Ekki satt herra b+c? þeir eiga nú lítinn rjett á
ejer piltarnir þeir, f hi& minnsta í y&ar a'"™"1 v»& hln-
ir a&rir, er fyrir vcr&um, eigum nú samt bágt me& ^
skilja hvernig ísland e&a lslendingar eigi aö hafa nokk-
urt gagn af slíkri a&ferö. A& hún sje ; mesta máta 6-
ærleg og þrælsleg geta allir, sem hafa einhverja sómatil-
finningu, sje&, enda er þa& grunur minn , að hún mutii
eigi aífara gó&, er stundir lí&a. Allir, sem satt vilj»
segja, ver&a a& játa, að okkar núverandi stjórnarlega á-
stand er a& kenna meiri hlutanum á alþingi, og enguffl
ö&rum, og þó ónafngreindir rithöfundar í blö&um vilj*
klína aflei&ingunum af a&fer& sinni á a&ra, þá liggur þa&
opi& fyrir öllum, sem sannleikann vilja sjá , a& þetta er
gjört-af mannvonsku og illgirni einrii, og til þess a&
menn skuli gleyma því, hverjum þa& í raun og veru sje
a& kenna, a& sta&a vor er or&in, sem nú er hún. 1867
sagfci jeg skýrt og Ijóst á alþingi a& meiri hlutinn væri
nú búinn- a& fara me& stjórnarmál vort; þa& gat hver
beilvita ma&ur sje&, enda er það nú fram komið. Beri
þeir nú skuldina, sem hana eiga, og láti vera a& klíaa
henni á a&ra, sem saklausir eru.
það getur enginn minna en jeg haldið af því ástandi
er nú á sjer sta& á landi hjer; óeining og flokkadrættir
geta aldrei leitt nema illt af sjer , og þa& er ómögulegt
a& alþýía geti lengi verið ánægð me& alþing eins og nd
er hagað me& þa&. Leiðarar meiri hluta þingsins, otu&u
því nógu lengi fram a& stjórnin mundi aldrei „Octroyera“
stjórnarskipun upp á Íslendinga gegn vilja landsmanna,
nú geta þeir rekiö nefi& í nótina með þa&. þeir trú&u
eigi þeim er viidu þeim vel og sáu Ijóst h va& ver&a mundi,
en nú hafa þeir líklega fengib trúna í höndurnar. A&-
fer& Islendinga í kláfcamálinu og stjórnarbótarmálinu ét
svo hraparleg, a& jeg hefði aldrei trúab slíku bef&i jeg
ekki verib sjðnarvottur a& því, og jafnan hefur meiri hluti
alþingis í bá&um þessum málum verið á þeirri sko&un,
er ska&legust hefur or&i& bæ&i lyrir land og lý&, Deus
meliora.
Reykjavík 6. desember 1872.
J. Hjaltalín.
þjer hafið herra ritstjóri, óskað a& fá skýrslur um
fjena&arfækkun vegna har&ærisins, sem gekk hjer yfir
sveitirnar næstli&in vetur og vor, og vildi jeg ver&a viö
þessum tilmælum y&ar, a& þvf er 8nertir Helgasta&ahrepp*
Af aflei&ingum har&ærisins fjell hjer, auk venjulegra van-
halda: 533 ær, 91 sau&ir, 787 gemlingar, 1731 vorlömb,
14 hross og 2 kýr. þa& virtist a& vísu, sem unglamba-
dau&inn stæ&i ekki beinlínis í sambandi vi& fó&urskortinn,
því þau sýktust og dóu eins hjá þeim fáu, sem höffcu nóg
fó&ur; og ærnar í gó&u útliti, en þó mun hann, a& lík-
indum, hafa stafab af tí&arfarinu og har&indunuro.
Bráðapest og skitupest gjör&u hjer einnig vart vl&
sig næstl. vetur, sem þó er óvanalegt í þessari sveit, og
drápu þær 60 ær, 27 saufci og 166 gemlinga.
Sje allur þessi fjena&ur reikna&ur til peninga, og þó
með lægsta ver&i, þá verfcur samt tjónib hjer um bil
11900 rd. þar vi& bætist kostna&ur til kornkaupa, er
brúkab var til fjena&arfó&urs, sem nemur mörgum hundr-
u&um dala, og missis í afnotum þess fjena&ar sem af
liffci, er ekki ver&ur metib til peninga. Af þessu tná rá&a
hvernig hagur hreppsins er nú.
f
Hinn 4. nðv. þ. á. anda&ist á Kallsstö&um á Völlum
þór&ur hreppstjóri Jónsson frá Sau&liaga í sömu sveit.
Hann var sonur sjera Jóns sál. seinast prests á Kirkju-
bæ (Jónssonar vefara á Kóreksstö&um, þorsteinssonar
prests á Krossi f Landeyjum) og fyrri konu hans Mar-
grjetar Hjörleifsdóttur (albró&ur Jóns vefara). þór&ur
sál ólst npp og var hjá fö&ur sínum þangab til hann
haf&i 7 um tvítugt. þá byrja&i hann búskap vorið 1867.
og bjó me& rá&skonu. Næsta vor gelsk bann a& eiga
yngstu dóttur presta-öldungsins síra Einars Hjörleifsson-
ar (mó&urbró&ur síns) á Vallanesi, Bergljótu að nafni og
bjó me& henni hjá tengdafö&ur sfnum 2 ár. Vorið 1870
fluttist hann a& Sau&haga, Vallaneskirkjujörb og bjó þar
sí&an. Næsta vor var hann kosinn hreppstjóri í Valla-
hreDn oe stunda&i rækilega þá köllun þangað til hann